Giám mục Bá Đa Lộc và vai trò ‘khó ai thay’ đối với chúa Nguyễn Ánh
Để trả lời cho câu hỏi về năm Ất Tỵ 2025 này, chúng ta hãy cùng tìm hiểu về âm lịch - đóng vai trò quan trọng với đời sống văn hóa và tinh thần của người phương Đông nói chung và người Việt Nam nói riêng.Theo nhà nghiên cứu Đặng Vũ Tuấn Sơn, Chủ tịch Hội Thiên văn và Vũ trụ học Việt Nam, nếu dương lịch được đặt ra dựa trên chu kỳ chuyển động của trái đất quanh mặt trời, thì âm lịch dựa trên chu kỳ chuyển động của mặt trăng quanh trái đất. Mặt trăng chuyển động quanh trái đất mỗi vòng hết 27,32 ngày.Trên thực tế, vì bản thân trái đất còn có chuyển động quanh mặt trời nên mặt trăng cần thêm một chút thời gian nữa để trở về vị trí cũ trên bầu trời khi nhìn từ trái đất. Do vậy chu kỳ mà chúng ta quan sát thực tế của mặt trăng là 29,53 ngày. Chu kỳ này được gọi là một "tuần trăng".Từ xa xưa, người phương Đông đã nhận thấy khoảng 12 tuần trăng tương đương với một chu kỳ thời tiết. Để thuận tiện cho việc quan sát, dự đoán thời tiết phục vụ sản xuất nông nghiệp, người ta chọn một chu kỳ này là 1 năm, mỗi tuần trăng gọi là một tháng. "Tuy vậy, cứ 3 năm thì lại bị chậm so với chu kì thời tiết khoảng 1 tháng nên cần có thêm một tháng bù vào. Những năm có tháng bù vào này được gọi là năm nhuận. Người phương Đông cổ đặt ra hai yếu tố nữa là can và chi, hay gọi đầy đủ là thiên can và địa chi, đều có cơ sở từ quan sát thiên văn", chuyên gia phân tích.Trước kia, người ta chưa biết rằng các ngôi sao trên bầu trời đều là các thiên thể như mặt trời, chỉ có riêng các hành tinh là chuyển động quanh mặt trời. Tuy vậy, người thời đó đã nhận thấy có năm đốm sáng không đứng im so với nền trời sao mà vị trí thay đổi mỗi ngày, họ gọi chúng là các hành tinh.5 hành tinh này gồm: sao Thủy, sao Kim, sao Hỏa, sao Mộc và sao Thổ, được gọi là ngũ hành. Sở dĩ không có sao Thiên Vương và sao Hải Vương chỉ có thể quan sát qua kính thiên văn nên người thời xưa không nhìn thấy.Khi quan sát 5 hành tinh này, người phương Đông cổ nhận thấy mỗi hành tinh đều có một chu kỳ nhất định để chúng trở về vị trí cũ so với nền trời sao. Cụ thể như sau: sao Thủy: khoảng 0,25 năm; sao Kim: khoảng 0,6 năm; sao Hỏa: khoảng 2 năm; sao Mộc: khoảng 12 năm; sao Thổ: khoảng 30 năm.Sao Hỏa cứ 2 năm lại về vị trí cũ, nên mỗi chu kỳ của nó được coi tương ứng với một hành trong ngũ hành (Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ), mỗi hành 2 năm như vậy nên có 1 năm mang tính dương và một năm mang tính âm. Tổng cộng mỗi chu kỳ như vậy là 10 năm, vậy nên người ta đặt ra 10 can tương ứng với âm và dương của mỗi hành.10 can gồm: Giáp, Ất tương ứng với Mộc; Bính, Đinh tương ứng với Hỏa; Mậu, Kỷ tương ứng với Thổ; Canh, Tân tương ứng với Kim; Nhâm, Quý tương ứng với Thủy. Trong khi đó sao Mộc hết khoảng 12 năm trở về vị trí cũ. Con số 12 này cũng trùng với số tuần trăng trung bình của một năm. Vậy nên 12 chi được đặt ra, mỗi chi gắn vào một năm theo chu kỳ này và vào một tháng trong năm. Sao Mộc có chu kỳ trùng khớp như vậy nên còn được gọi là Tuế Tinh. 12 chi gồm có: Tý, Sửu, Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất, Hợi. Mỗi năm âm lịch được gọi tên bằng một can đi với một chi. Vì bội số chung nhỏ nhất của 10 và 12 là 60 nên có thể thấy ngay rằng cứ 60 năm thì chu kỳ mới kết thúc. Chẳng hạn chúng ta đón tết Ất Tỵ bây giờ thì phải đúng 60 năm sau mới lại được thấy tết Ất Tỵ. Con số 60 này cũng chính là bội số chung nhỏ nhất của 2, 12 và 30 (chu kỳ của các hành tinh như nêu trên), nên 60 năm cũng chính là khoảng thời gian tương đối chính xác để tất cả 5 hành tinh quay trở lại vị trí tương đối như cũ. Chu kỳ này còn thường được gọi là "lục thập hoa giáp".Theo như phân tích trên, nếu như năm 2024 là năm Giáp Thìn thì năm 2025 theo can và chi sẽ là Ất Tỵ. Tương ứng, năm 2026 sẽ là năm Bính Ngọ.Trường mầm non TP.HCM lấy ý kiến phụ huynh 'tự chủ tài chính', tăng chi phí
Tiền đạo Nguyễn Xuân Son cùng vợ đã trở lại Nam Định sau hơn 2 tháng tập luyện và thi đấu tại AFF Cup 2024 cùng đội tuyển Việt Nam, bên cạnh 3 tuần điều trị chấn thương tại Bệnh viện đa khoa Vinmec mà anh gặp phải ở trận chung kết lượt về với Thái Lan.Sau khi dành trọn vẹn buổi sáng nay (25.1) để hoàn thành các dự án cá nhân, Xuân Son đã trở về nhà nghỉ ngơi. Chiều cùng ngày, anh cùng với vợ đã tiếp đón lãnh đạo tỉnh Nam Định. Chiều 25.1, Phó chủ tịch thường trực UBND tỉnh Nam Định Trần Anh Dũng cùng đoàn công tác đã có mặt tại nhà tuyển thủ Nguyễn Xuân Son. Ông Dũng đã trao bằng khen của Chủ tịch UBND tỉnh Nam Định cho Nguyễn Xuân Son vì đã có những thành tích đặc biệt xuất sắc, góp phần giúp ĐT Việt Nam vô địch AFF Cup 2024. Cạnh đó, ông Dũng đã lì xì, chúc mừng năm mới gia đình tuyển thủ Việt Nam.Cũng chiều nay, đại diện CĐV Nam Định đã có mặt để tặng những món quà truyền thống tết cổ truyền Việt Nam là bánh chưng cho gia đình Xuân Son. Hiện, vợ chồng Xuân Son đang tích cực dọn dẹp nhà cửa chuẩn bị đón tết Nguyên đán 2025.Xuân Son đang trong quá trình điều trị chấn thương. Sau ca phẫu thuật thành công, dự kiến anh phải nghỉ thi đấu 8 tháng. Trong khoảng thời gian này, cầu thủ gốc Brazil sẽ nghỉ ngơi, sau đó tập đi lại và trải qua quá trình phục hồi kết hợp vật lý trị liệu để từng bước trở lại sân cỏ. Theo chẩn đoán của bác sĩ, Xuân Son có thể tái xuất vào tháng 9, kịp cùng đội tuyển Việt Nam dự lượt trận thứ ba hoặc thứ tư tại vòng loại Asian Cup 2027. Xuân Son có năm 2024 thành công vang dội. Anh ghi 31 bàn sau 26 trận, cùng CLB Nam Định vô địch V-League. Bên cạnh số bàn thắng ấn tượng, Xuân Son trở thành "ngòi nổ" trong lối chơi khi sắm cả vai kiến tạo, làm tường và dẫn dắt hàng công. Anh được HLV Kim Sang-sik điền tên vào danh sách dự AFF Cup 2024, sau khi có quốc tịch Việt Nam.Dù đến trận cuối vòng bảng, Xuân Son mới được ra mắt (theo quy định của Liên đoàn Bóng đá thế giới), nhưng tiền đạo 28 tuổi đã chơi cực hay với 7 bàn thắng, đưa đội tuyển Việt Nam lên đỉnh vinh quang. Xuân Son cũng đoạt luôn danh hiệu vua phá lưới và cầu thủ xuất sắc nhất giải, tuy xuất phát sau các đối thủ tới... 3 trận. Chấn thương của Xuân Son sẽ mang lại thách thức cho cả đội tuyển Việt Nam và CLB Nam Định. Không có ngòi nổ số một, đội Nam Định đã không thắng 4 trận vừa qua (hòa 2, thua 2), chỉ ghi vỏn vẹn 2 bàn. Đây là khó khăn HLV Kim Sang-sik cần lường trước. Trong thời gian Xuân Son vắng mặt, đội tuyển Việt Nam sẽ tham dự vòng loại Asian Cup 2027 với màn tiếp đón Lào trên sân nhà, sau đó làm khách trước Malaysia và Nepal.
Việt Nam sẵn sàng cho “bước nhảy vọt” về AI
Hôm nay 27 tết (tức 26.1), chợ hoa xuân ở Công viên 23 Tháng 9 (Q.1, TP.HCM) sôi động không khí mua bán. Nhiều khách Tây đến từ khắp các quốc gia trên thế giới như Mỹ, Thụy Sĩ, Pháp… hào hứng tham quan chợ hoa, tận hưởng không khí tết Việt Nam.Chiều nay, nhiều người Việt đi chợ hoa Công viên 23 Tháng 9 và cả những chủ vườn đều hướng ánh mắt tò mò đến cặp chị em người Mỹ, là bà Ann và anh Buck. Lý do là vì anh Buck với vóc người cao lớn vác trên vai một chậu hoa giấy to đùng, còn bà Ann cầm một chậu quất vui vẻ rời khỏi chợ hoa sau khi đã mua sắm xong. Nhìn 2 chị em, ông Ân, một chủ vườn ở chợ hoa này cho biết khách Tây đi chợ hoa tham quan nhiều, nhưng đây là lần đầu tiên ông thấy họ mua hoa tết."Tôi bán hoa tết hơn 20 năm ở Sài Gòn, lần đầu thấy người Mỹ mua hoa về chưng. Đó giờ tôi chỉ thấy họ tới tham quan, chụp ảnh, vậy nên mới nhìn vì thấy lạ. Hy vọng họ sẽ đón những ngày tết vui vẻ ở Việt Nam", ông bày tỏ.Chia sẻ với phóng viên, bà Ann cho biết bà bắt đầu công việc ở TP.HCM cách đây không lâu và hiện đang sống ở TP.Thủ Đức. Đây là lần đầu tiên bà cùng em trai đón tết ở đây. Đó là lý do bà muốn hòa vào không khí tết Việt, đi chợ tết, mua sắm hoa về nhà trang trí.Sau khi đi một vòng chợ hoa, bà cũng mua được những chậu ưng ý. Với người phụ nữ Mỹ, đây là một trải nghiệm vô cùng thú vị. "Thật tuyệt khi đón tết Việt Nam. Tôi yêu không khí này quá! Tôi thích mọi người ở đây, ai cũng cởi mở, thân thiện và tốt bụng", bà cười tươi, nói.Theo bà Ann, đây là thời điểm tuyệt vời để bắt đầu cuộc sống mới ở Việt Nam. Bà cũng "lì xì" cho một số người có duyên ở chợ hoa tết này như một phong tục vào ngày tết, chúc may mắn và bình an. Em trai bà Ann, anh Buck cũng nói rằng thật thú vị khi đón tết ở Việt Nam. Trước đó, chị gái anh đã tự tay gói bánh chưng và vô cùng tự hào về thành phẩm. Họ vẫn đang trong những ngày khám phá văn hóa Việt với nhiều điều thú vị.Chiều nay, gia đình của anh Marcus, người Thụy Sĩ cũng ghé chợ hoa Công viên 23 Tháng 9 để tham quan và trải nghiệm không khí tết ở Việt Nam. Anh cho biết đây là lần đầu tiên họ đến TP.HCM và may mắn và đúng dịp cận Tết Nguyên đán.Vợ chồng anh và 2 con thích thú khi đi đâu cũng thấy hoa rực rỡ trên đường. Họ có 3 tuần ở Việt Nam và sẽ dành thời gian cho TP.HCM cũng như Phú Quốc, một số tỉnh miền Tây."Thật may mắn khi du lịch Việt Nam cận tết. Không khí ở đây thật tuyệt vời khi mọi người cùng nhau đón tết theo cách đặc biệt. Nói thật, trước khi đến đây tôi không biết gì về tết Việt Nam, tuy nhiên giờ thì chúng tôi đã biết và rất thích với trải nghiệm mới này", chị Liv, vợ anh Marcus nói thêm.Theo vợ chồng người Thụy Sĩ này, các con của họ cũng rất thích Việt Nam khi khám phá được nhiều điều thú vị. Họ hy vọng những ngày tới đây sẽ có thêm nhiều trải nghiệm tuyệt vời.Đi dạo chợ hoa cùng bạn gái, một người đàn ông Pháp cho biết họ chỉ tham quan, không có ý định mua hoa. Đến đây, anh cảm nhận được sự nhộn nhịp, vui vẻ, hoa khoe sắc. Anh cho biết đây là năm thứ 5 đón năm mới ở Việt Nam và hy vọng sẽ còn nhiều năm nữa.
Ngày 20.1, nguồn tin của Thanh Niên cho biết, Sở TN-MT Quảng Ninh vừa ra quyết định tạm đình chỉ công tác đối với ông Lê Việt Hưng (55 tuổi, cán bộ thuộc Trung tâm Kỹ thuật TN-MT tỉnh Quảng Ninh).Trước đó, ngày 9.1, Trung tâm Kỹ thuật TN-MT tỉnh Quảng Ninh nhận được thông báo của Cơ quan CSĐT Công an TX.Quảng Yên (Quảng Ninh) về việc tạm giữ ông Lê Việt Hưng để điều tra về hành vi đánh bạc.Ông Hưng bị Công an TX.Quảng Yên phát hiện tham gia đánh bạc bằng hình thức lô đề, thông qua mạng xã hội Zalo. Đây là đường dây đánh bạc do một đối tượng trú tại TX.Quảng Yên tổ chức.Thời điểm bị tạm giữ, ông Lê Việt Hưng đang là Phó bí thư chi bộ, Phó trưởng phòng Công nghệ đo đạc bản đồ (Trung tâm kỹ thuật TN-MT tỉnh Quảng Ninh). Sở TN-MT Quảng Ninh thời gian qua đã có các cán bộ thuộc các trung tâm vi phạm pháp luật dẫn tới phải khởi tố, bắt giam.Trước đó, từ tháng 10. 11.2024, có 9 lãnh đạo, cán bộ thuộc Trung tâm Quan trắc tài nguyên và môi trường tỉnh Quảng Ninh) bị khởi tố để điều tra về hành vi lợi dụng chức vụ quyền hạn gây hậu quả nghiêm trọng.
Hà Linh tiết lộ lý do không nối nghiệp cải lương của cố nghệ sĩ Thanh Nga
Đông Ba là ngôi chợ lớn nhất tại TP.Huế, tuổi đời gần 125 năm, quy tụ đủ các mặt hàng phục vụ người dân cố đô. Thời gian qua, ngôi chợ này "thay da đổi thịt" nhờ thực hiện phương châm "văn minh - thân thiện - an toàn - giàu bản sắc". Tiểu thương chợ Đông Ba tuân thủ "3 không": không nói thách, không chèo kéo, không "mì xưa" (ép khách mua hàng đầu ngày) và "2 có": có chất lượng, có uy tín.Cận Tết Nguyên đán, sức mua tại ngôi chợ lớn này càng mạnh nên việc quản lý các tiểu thương bán hàng đúng chất lượng, đúng giá được Ban quản lý chợ triển khai quyết liệt.Bà Trần Thị Tường Vy, Trưởng ban quản lý chợ Đông Ba, cho biết dịp tết cán bộ quản lý của chợ tuyên truyền mạnh mẽ, nếu phát hiện tiểu thương nói thách, hét giá sẽ đình chỉ hoạt động từ 3 - 5 ngày tùy theo mức độ vi phạm.Ban quản lý chợ Đông Ba còn tuyên truyền rộng rãi trên các trang mạng xã hội về quy định này, đặc biệt treo thưởng 500.000 đồng cho ai phát hiện tiểu thương ở chợ "chặt chém"…Đầu tháng 1, nhận phản ánh của du khách qua trang mạng xã hội khi đến tham quan mua sắm tại chợ về việc một tiểu thương ở khu vực lầu Chuông bán không đúng giá, nói thách, Ban quản lý chợ đã mời tiểu thương này lên làm việc. Sau khi xác minh sự việc đúng như phản ánh, ban quản lý chợ đã quyết định đình chỉ kinh doanh đối với tiểu thương này.Ban quản lý chợ Đông Ba cũng đã xin lỗi và trao thưởng 500.000 đồng cho du khách báo tin.Dịp cận Tết Nguyên đán, chất lượng các mặt hàng được tổ quản lý kinh doanh của chợ quản lý chặt chẽ, tăng cường kiểm tra ít nhất 2 lượt/ngày để nhắc nhở tiểu thương.Khác với số ít người làm xấu đi hình ảnh của chợ, đa phần tiểu thương của ngôi chợ giàu truyền thống này đều ủng hộ các quy định mà ban quản lý đưa ra.Từng mặt hàng tại gian hàng của bà Hồ Thị Diệu Hiền (64 tuổi) đều được niêm yết giá, kể cả những mặt hàng nhỏ như chiếc bật lửa, đôi dép, cái kéo, bánh… "Tiểu thương ủng hộ quy định này, chợ bữa nay tốt lắm. Từ ngày có điều lệ đến bây giờ, bộ mặt chợ cũng thay đổi, khách hàng yên tâm mua hơn", bà Hiền nói.Chị Hồ Thu Trang (36 tuổi, ở Q.Thuận Hóa, TP.Huế) cho biết dù có nhiều trung tâm thương mại mới mọc lên ở thành phố nhưng vẫn muốn ra chợ Đông Ba lựa mua bánh kẹo, mứt dịp tết vì sản phẩm ở đây rất phong phú."Bữa nay giá có ghi trên bao bì, nên cứ xem cái nào ưng thì mua thôi. Nếu có giảm cũng chỉ giảm 5.000 – 10.000 đồng. Tôi thấy quy định này của chợ rất hay, tăng thêm sự uy tín cho các cửa hàng và niềm tin cho người mua", chị Trang nói.Ngoài bán đúng giá, nhiều câu chuyện về gương người tốt việc tốt cũng được ban quản lý chợ Đông Ba kịp thời phát hiện, khen thưởng và lan tỏa.Mới đây nhất, ngày 22.1 (23 tháng chạp), chị Trần Ngọc Thanh Thoa và chị Trần Thị Thanh Ly (tiểu thương bán hàng giày dép tại nhà C chợ Đông Ba) phát hiện 10 triệu đồng tại bến xe Đông Ba liền mang đến nhờ ban quản lý chợ tìm trả lại cho người đánh rơi.Ban quản lý chợ nhanh chóng vào cuộc, xác minh khoản tiền này do một tiểu thương kinh doanh hàng mũ đánh rơi và trao trả lại.
