Có phải đàn ông khóc là 'không mạnh mẽ'?
Theo thông tin từ tiến sĩ Võ Thanh Hải, Phó giám đốc thường trực ĐH Duy Tân, 1 trong 5 nhóm ngành nghề có tỷ lệ nhập học cao là xã hội nhân văn và sư phạm. Lý do đây là nhóm ngành liên quan trực tiếp đến sự vận động của xã hội, của quá khứ, hiện tại và tương lai, liên quan trực tiếp đến con người, giúp định hình xã hội phát triển cân bằng. Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 làm thay đổi mọi thứ nhưng mối quan hệ giữa con người với con người vẫn vô cùng quan trọng, không thể thay đổi.Đây là lĩnh vực mà các ngành có tính ổn định rất cao. Lĩnh vực nhân văn luôn nằm trong top 5 nhóm ngành nghề có tỷ lệ nhập học cao. Còn sư phạm cũng là nhóm ngành trọng yếu, chỉ tiêu được xác định theo nhu cầu địa phương, nhà nước có chính sách hỗ trợ học phí và sinh hoạt phí.Các ngành khoa học xã hội nhân văn và sư phạm dễ học nên số lượng đăng ký rất đông. Lĩnh vực này ứng dụng trí tuệ nhân tạo vào quá trình làm việc rất lớn, dự báo một số ngành nghề trong lĩnh vực này có quy mô lao động hẹp lại. Ví dụ app dạy tiếng Anh do AI dạy. Tuy nhiên nó chỉ ảnh hưởng hiệu suất làm việc chứ không thay thế được vai trò của con người.Không phải Dior, Louis Vuitton, Dolce&Gabbana được lựa chọn nhiều hơn ở Critics Choice Awards 2024
Ngày 11.2, UBND tỉnh Đắk Lắk cho biết đã ban hành kế hoạch về tuyển sinh vào lớp 10 THPT năm học 2025 – 2026 trên địa bàn tỉnh. Theo đó, việc tuyển sinh vào lớp 10 các trường THPT công lập được thực hiện bằng phương thức thi tuyển. Dự kiến lịch thi tuyển sinh vào lớp 10 trên địa bàn Đắk Lắk sẽ diễn ra trong hai ngày 5 và 6.6.2025.Theo ông Đỗ Tường Hiệp, Phó giám đốc Sở GD-ĐT Đắk Lắk, nội dung đề thi tuyển vào lớp 10 THPT năm nay nằm trong chương trình giáo dục phổ thông cấp THCS, chủ yếu là lớp 9 theo cấu trúc đề thi do Sở GD-ĐT ban hành. Môn thi chung cho tất cả thí sinh gồm: Toán, ngữ văn và môn thứ ba là ngoại ngữ (tiếng Anh, tiếng Pháp). Riêng học sinh đăng ký thi vào Trường THPT chuyên Nguyễn Du, ngoài những môn thi chung, học sinh đăng ký thi thêm một môn thi chuyên trong số các môn: Ngữ văn, toán, vật lý, hóa học, sinh học, tin học, lịch sử, địa lý, tiếng Anh, tiếng Pháp.Đối với các trường phổ thông tư thục, Trường Phổ thông Dân tộc nội trú (DTNT), Trường THPT Thực hành Cao Nguyên, Trung tâm Huấn luyện và thi đấu thể thao: Xây dựng phương án tuyển sinh riêng trên cơ sở kế hoạch tuyển sinh của UBND tỉnh, trình Sở GD-ĐT phê duyệt.Về địa bàn tuyển sinh, Trường THPT chuyên Nguyễn Du được tuyển những học sinh cư trú hoặc tốt nghiệp THCS trên địa bàn toàn tỉnh.Trường THPT DTNT N'Trang Lơng (TP.Buôn Ma Thuột) được tuyển những học sinh cư trú thuộc địa bàn các huyện: Buôn Đôn, Cư Kuin, Krông Ana, Krông Bông, Krông Pắk, Lắk, Ea Súp, TP.Buôn Ma Thuột.Trường THPT DTNT Đam San (TX.Buôn Hồ) được tuyển những học sinh cư trú thuộc địa bàn các huyện: Cư M'gar, Ea H'leo, Krông Búk, Krông Năng, M'Đrắk, Ea Kar, TX.Buôn Hồ.Các trường THPT công lập thuộc huyện Krông Pắk, Krông Năng, Krông Ana, Cư M'gar, Ea H'leo, Ea Kar, TX.Buôn Hồ, TP.Buôn Ma Thuột tuyển sinh những học sinh cư trú hoặc tốt nghiệp THCS trên địa bàn huyện hoặc theo phân tuyến của UBND cấp huyện.Các trường THPT công lập thuộc các huyện Krông Bông, Lắk, M'Đrắk, Buôn Đôn, Cư Kuin, Ea Súp, Krông Búk chỉ được tuyển những học sinh cư trú hoặc tốt nghiệp THCS trên địa bàn theo phân tuyến của UBND cấp huyện.Học sinh có nguyện vọng học trường vùng giáp ranh giữa 2 huyện phải được UBND 2 huyện thống nhất chủ trương.Về chỉ tiêu tuyển sinh, UBND tỉnh Đắk Lắk lưu ý các trường THPT công lập thực hiện tuyển sinh theo chỉ tiêu của Sở GD-ĐT. Các trường THPT DTNT N'Trang Lơng, THPT DTNT Đam San được tuyển tỷ lệ học sinh dân tộc thiểu số tại chỗ (Êđê, Mnông, Gia Rai) là 65%, các dân tộc còn lại là 35% (trong đó, tuyển không quá 10% học sinh là người dân tộc Kinh trong tổng số chỉ tiêu tuyển mới hằng năm).UBND tỉnh Đắk Lắk cũng quy định học sinh được tuyển thẳng vào các trường THPT công lập theo phân tuyến trên địa bàn cấp huyện gồm: học sinh trường phổ thông DTNT THCS của huyện, thị xã, thành phố đã tốt nghiệp THCS; học sinh là người dân tộc thiểu số rất ít người; học sinh khuyết tật; học sinh THCS đạt giải cấp quốc gia do Bộ GD-ĐT tổ chức hoặc phối hợp với các bộ và cơ quan ngang bộ tổ chức trên quy mô toàn quốc… Học sinh thuộc diện tuyển thẳng có thể đăng ký dự thi tuyển sinh, nếu không trúng tuyển thì được xét tuyển thẳng vào trường theo địa bàn tuyển sinh.
Xem bạn cùng lớp chơi 'bóng thối', 6 học sinh nhập viện
Sau hơn một tuần áp dụng Nghị định 168, người dân TP.HCM đã chấp hành tốt hơn khi dừng đèn đỏ và hạn chế việc rẽ phải. Tuy nhiên, việc nghiêm túc tuân thủ quy định này đã dẫn đến tình trạng ùn tắc gia tăng tại nhiều giao lộ, đặc biệt là vào giờ cao điểm. Để cải thiện tình hình, thành phố cũng đang lên kế hoạch nhằm cân bằng giữa an toàn giao thông và lưu thông hiệu quả.Trong khi đó, Hà Nội liên tục nằm trong top những thành phố ô nhiễm không khí nhất thế giới với chỉ số AQI báo động đỏ khiến người dân không khỏi lo lắng. Chỉ còn hơn hai tuần nữa là đến Tết Nguyên Đán, không khí chuẩn bị đã rộn ràng khắp nơi. Tuy nhiên, trong bối cảnh nền kinh tế vừa vượt qua khó khăn, liệu thói quen chi tiêu của người dân có thay đổi? Phóng viên Báo Thanh Niên đã có mặt tại chợ Bình Tây, đầu mối bánh mứt lớn nhất miền Nam, để ghi nhận tình hình mua bán những ngày giáp tết.Xu Hướng 24 là chương trình trực tiếp bàn luận về kinh tế, xã hội, được phát trực tiếp từ thứ hai đến thứ sáu hàng tuần trên các nền tảng Báo Thanh Niên. Quý vị hãy để lại bình luận hoặc câu hỏi, chúng tôi sẽ giải đáp ngay trong chương trình.
Ở Nam Định, Xuân Son vẫn tranh thủ thời gian nghỉ để tập luyện tại nhà. Trên trang cá nhân, anh đăng tải các video tập co duỗi chân và gập bụng. Anh được các bác sĩ ở Bệnh viện Vinmec dặn dò dù vui tết không được quên nhiệm vụ tập hồi phục nhẹ nhàng sau ca phẫu thuật. Đồng thời, Xuân Son cũng cần chú ý đến chế độ dinh dưỡng để không tăng cân, tăng mỡ quá nhiều. Dinh dưỡng là vô cùng quan trọng nếu nam tiền đạo muốn sớm phục hồi và quay lại sân cỏ trong thời gian nhanh nhất.Trong đoạn video do Xuân Son đăng tải, anh tập luyện cùng một người bạn trong khi vợ anh trông các con trai. Trong 5 năm ở Việt Nam, có lẽ năm nay là năm gia đình Xuân Son đón cái tết đặc biệt nhất vì đã là công dân Việt Nam, vừa có chức vô địch V-League vừa cùng đội tuyển Việt Nam vô địch AFF Cup. Vợ Xuân Son cũng đã sắm cây đào, hoa cúc và trang trí nhà cửa đậm chất Tết Việt. Trong khi đó, thủ môn Đình Triệu cũng đã sum vầy với gia đình ở Thái Bình. Trên trang cá nhân, anh đăng tải hình ảnh vừa gói bánh chưng vừa trông con nhỏ. Năm vừa qua cũng là năm đột phá với Đình Triệu. Ở tuổi 33, trong lần đầu được gọi lên đội tuyển quốc gia, anh được HLV Kim Sang-sik tin tưởng lựa chọn bắt chính và tỏa sáng rực rỡ, trở thành “Thủ môn xuất sắc nhất AFF Cup 2024”. Trong buổi phỏng vấn với Báo Thanh Niên, HLV Kim cũng nhận xét rằng Đình Triệu là phát hiện thú vị nhất của ông ở hành trình AFF Cup vừa qua. Còn đội trưởng của đội tuyển Việt Nam Đỗ Duy Mạnh thì đón tết ở Hà Nội cạnh bà xã Quỳnh Anh và con trai, con gái. Ngày 28 tết, Duy Mạnh đăng video ăn uống với gia đình kèm dòng chia sẻ: “Cuối năm họp gia đình nhỏ. Năm qua những gì đã làm tốt thì tiếp tục phát huy. Còn những điều chưa tốt cố gắng làm tốt hơn trong năm mới”. Ở hành trình AFF Cup vừa rồi, Duy Mạnh được HLV Kim Sang-sik và ban huấn luyện tin tưởng trao băng đội trưởng. Anh cũng đã chứng minh mình đủ sức, đủ tâm và đủ trưởng thành để đảm đương trọng trách này. Cả trong trận lẫn ngoài đường biên, anh thể hiện sự trưởng thành cả trong kỹ thuật chơi bóng lẫn cách ứng xử để xứng đáng với chiếc băng đội trưởng trên tay. Còn ‘hot boy’ của bóng đá Việt Nam - Nguyễn Thành Chung, cũng không khác gì những người anh em ở đội tuyển, dành thời gian ngày tết cho gia đình nhỏ. Anh và vợ cùng con trai đi chụp ảnh áo dài tết ở studio và nhận được nhiều lời khen vì cả gia đình “đẹp đều”. Vợ chồng Thành Chung - Tố Uyên kết hôn năm 2022 và đã có 1 bé trai giống bố như tạc.AFF Cup 2024 được đánh giá là giải đấu hay nhất sự nghiệp của Thành Chung. Anh thể hiện sự chắc chắn, điềm tĩnh và khả năng đọc trận đấu xuất sắc, giúp bảo vệ vững chắc khung thành đội nhà trước những tiền đạo nguy hiểm của đối phương. Với kỹ năng bọc lót, không chiến và tranh chấp mạnh mẽ, Thành Chung trở thành trụ cột không thể thay thế. Anh cũng là cầu thủ có số phút thi đấu nhiều nhất giải, vượt qua cả thủ môn và những cầu thủ xuất sắc khác trong đội. Những màn trình diễn của Thành Chung không chỉ giúp đội tuyển Việt Nam giữ sạch lưới nhiều trận quan trọng mà còn khẳng định vị thế của anh là một trong những trung vệ hàng đầu Đông Nam Á tại thời điểm hiện tại.
Chiến sự Ukraine ngày 764: Nga 'có bằng chứng' Kyiv liên quan vụ khủng bố nhà hát
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.