Lễ Phục sinh ngày 31.3.2024: Người Công giáo cầu nguyện, làm việc bác ái
Ngoài 2 môn văn và toán, Hà Nội chọn môn thi thứ ba là ngoại ngữ (tiếng Anh, Pháp, Đức, Nhật, Hàn), thời gian làm bài 60 phút, hình thức thi trắc nghiệm.Trước đó, UBND TP.Hà Nội ban hành kế hoạch tuyển sinh vào lớp 10 THPT năm học 2025 - 2026, trong đó có lịch thi cụ thể từng môn. Theo đó, kỳ thi vào lớp 10 THPT công lập sẽ được tổ chức trong 2 ngày 7 và 8.6. Sáng 7.6, học sinh thi môn ngữ văn trong 120 phút; buổi chiều thi ngoại ngữ trong 60 phút; sáng 8.6 thi môn toán trong 120 phút. Đáng chú ý, Hà Nội đã bỏ tính điểm xét tuyển nhân hệ số 2 với 2 môn văn, toán như nhiều năm gần đây. Theo đó, điểm xét tuyển bằng điểm 3 môn + điểm ưu tiên (nếu có) + điểm khuyến khích (nếu có). Điểm thi các môn tính theo thang điểm 10.Đối với các trường THPT công lập, khu vực tuyển sinh được chia theo địa giới hành chính quận, huyện, thị xã; toàn thành phố có 12 khu vực tuyển sinh.Mỗi học sinh được đăng ký nguyện vọng (NV) dự tuyển vào tối đa 3 trường THPT công lập, xếp theo thứ tự NV1, NV2 và NV3. Trong đó, NV1, NV2 phải thuộc khu vực tuyển sinh theo quy định, NV3 có thể thuộc một khu vực tuyển sinh bất kỳ. Học sinh không được thay đổi NV dự tuyển sau khi đã đăng ký.Học sinh trúng tuyển NV1 không được xét tuyển NV2, NV3. Học sinh không trúng tuyển NV1 được xét tuyển NV2 nhưng phải có điểm xét tuyển cao hơn điểm chuẩn trúng tuyển NV1 của trường ít nhất 1,0 điểm.Học sinh không trúng tuyển NV1, NV2 được xét tuyển NV3 nhưng phải có điểm xét tuyển cao hơn điểm chuẩn trúng tuyển NV1 của trường ít nhất 2,0 điểm. Khi hạ điểm chuẩn cho phép nhận học sinh có NV2, NV3 đủ điều kiện trúng tuyển.Đến thời điểm này hơn 50 tỉnh, thành có tổ chức thi tuyển sinh đã công bố môn thi thứ ba vào lớp 10, hầu hết đều chọn ngoại ngữ. Hà Giang là địa phương duy nhất chọn lịch sử và địa lý là môn thi thứ ba; Bình Thuận cũng chọn tiếng Anh để tuyển sinh vào THPT không chuyên và chuyên, riêng việc tuyển sinh lớp 10 trường phổ thông dân tộc nội trú thì môn thứ ba là lịch sử và địa lý.Cầu thủ Bích Thùy tham gia show thực tế, khóc nghẹn trước cậu bé mồ côi
Nhà xuất bản của tác giả, Penguin Random House Canada, xác nhận trên trang web của mình rằng Alice Munro đã qua đời vào tối thứ hai tại nhà riêng ở Port Hope, Ontario. Nguyên nhân cái chết không được tiết lộ, mặc dù tác giả đã có sức khỏe yếu sau khi trải qua ca phẫu thuật tim vào năm 2001.
Cách chụp ảnh đẹp hơn bằng smartphone giá rẻ
Theo báo Khmer Times, báo cáo sơ bộ cho biết dự án kênh đào Phù Nam-Techo dự kiến ảnh hưởng trực tiếp đến gần 10.000 ngôi nhà, 3 nhà máy, 30 cây cầu, 36 tuyến đường quốc lộ, 600 đập/kênh và hơn 7.000 ha đất nông nghiệp. Diễn đàn tập trung thảo luận chi tiết về lợi ích của kênh đào Phù Nam-Techo, đồng thời đề ra kế hoạch phối hợp giữa các nhóm kỹ thuật, chính quyền địa phương và người dân bị ảnh hưởng để đánh giá toàn diện các rủi ro tiềm ẩn. Quy trình giải quyết tác động dự kiến khởi động từ tuần thứ hai của tháng 2.2024, áp dụng phương pháp tiếp cận hệ thống nhằm cân bằng giữa giải quyết lo ngại của cộng đồng và đảm bảo tiến độ phát triển dự án.Dự án kênh đào Phù Nam-Techo có kinh phí ước tính 1,7 tỉ USD, được tiến hành nhằm tạo ra một tuyến đường thủy mới, dài 180 km trải dài qua địa phận 4 tỉnh Kandal, Takeo, Kampot và Kep của Campuchia. Kinh phí xây dựng từ nguồn vốn đầu tư trong và ngoài nước, được thực hiện theo hình thức xây dựng, vận hành và chuyển giao (BOT), dự kiến hoàn thành sau 48 tháng thi công.Dự án kênh đào Phù Nam-Techo được kỳ vọng tạo ra tuyến đường thủy chiến lược, thúc đẩy giao thương và phát triển kinh tế vùng. Tuy nhiên, việc triển khai cần đảm bảo hài hòa giữa lợi ích quốc gia và đời sống người dân địa phương.
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.
Ẩm thực tuyệt vời ở Ma-rốc, xứ sở đội bóng châu Phi vào bán kết World Cup
Các nhà nghiên cứu từ Viện Công nghệ Illinois (Mỹ) đã xem xét 48 người trong độ tuổi từ 20 - 60, bị thừa cân và có nguy cơ cao mắc bệnh tiểu đường.Các tác giả đã so sánh tác động của việc tiêu thụ xoài với một loại thực phẩm có lượng calo tương đương làm đối chứng, đối với tình trạng viêm và độ nhạy insulin ở những người thừa cân, dễ mắc bệnh tiểu đường.Kết quả đã phát hiện ra rằng ăn 1 quả xoài cỡ trung bình mỗi ngày (tương đương 2 chén xoài cắt nhỏ, chứa 100 calo) không những không gây tăng cân hay làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường mà ngược lại còn giúp giảm đáng kể tình trạng kháng insulin, cải thiện khả năng điều chỉnh lượng đường trong máu và giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường, theo trang tin khoa học ScitechDaily.Sau 4 tuần, những người trong nhóm ăn xoài cũng có nồng độ insulin thấp hơn đáng kể so với thời điểm bắt đầu nghiên cứu, trong khi không có thay đổi nào được quan sát thấy ở nhóm đối chứng.Tiến sĩ Indika Edirisinghe, giáo sư Khoa học thực phẩm và dinh dưỡng tại Viện Illinois, cho biết: Kiểm soát đường huyết không chỉ là theo dõi lượng đường trong máu mà còn là cải thiện độ nhạy insulin. Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy bổ sung xoài vào chế độ ăn uống có thể là cách đơn giản và thú vị để người thừa cân hoặc béo phì hỗ trợ chức năng insulin tốt hơn và giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2.Các phát hiện còn cho thấy ăn xoài không làm ảnh hưởng đến dấu hiệu viêm và mức glucose, điều này khiến xoài trở thành món ăn vặt lành mạnh cho tim. Kết quả cũng cho thấy ăn xoài cũng không ảnh hưởng đến tổng lượng cholesterol, cholesterol xấu, cholesterol tốt hoặc mức chất béo trung tính triglyceride.Giáo sư Edirisinghe cho biết: Ăn xoài không những không làm tăng cân mà còn giúp cải thiện độ nhạy insulin là điều đáng chú ý - điều này phản bác lại những quan niệm về hàm lượng đường tự nhiên của xoài và tác động của nó đến béo phì, bệnh tiểu đường, theo ScitechDaily.Ông Edirisinghe nói thêm: Phát hiện này hỗ trợ cho các nghiên cứu trước đây cho thấy ăn xoài không dẫn đến tăng cân, sở dĩ xoài có tác dụng độc đáo này có thể nhờ vào đặc tính chống oxy hóa, từ đó giúp kiểm soát lượng đường trong máu.
