Cô gái từng 3 lần thoát cảnh bắt vợ quyết học để làm luật sư
Xem Gold Star V.League 2-2024/25 đỉnh nhất trên FPT Play, tại https://fptplay.vnBenThanh Tourist tung khuyến mại ‘35 tuổi vàng - ngập tràn ưu đãi’
Nguyễn Đặng Như Ngọc, sinh viên Trường ĐH Công nghiệp, cho biết thích điểm đến này vì có không gian rộng, nhiều cây cối, tựa như một khu vườn thu nhỏ giữa lòng thành phố. Những ngày nắng nóng như đổ lửa, nhưng bước vào khuôn viên cảm giác rất tươi mát, thoải mái. Bên cạnh đó, không gian ở đây rộng và có nhiều trò chơi như bắn cung, tô tượng, ô ăn quan, khá phù hợp với nhóm bạn trẻ đến vui chơi cùng nhau.
Vượt đèn đỏ nhường đường cho xe cứu thương, gây tai nạn có bị phạt tù?
Thay vào đó, tờ Business Insider nhận định ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc đang chuyển mình sang thuật ngữ "xe điện thông minh" (EIV). Thông tin về sự chuyển đổi này cũng được Chủ tịch Pan Jian của CATL - nhà sản xuất pin lớn nhất và là nhà cung cấp chính cho Tesla - nhấn mạnh tại một diễn đàn kinh tế ở Thụy Sĩ.Ông Pan cho biết, việc thay đổi thuật ngữ từ "EV" sang "EIV" không chỉ là một xu hướng mà còn là yếu tố quan trọng thúc đẩy sự phát triển của ngành ô tô tại Trung Quốc. Ông nhấn mạnh rằng sự kết hợp giữa "E" (điện) và "I" (thông minh) đã giúp các thương hiệu như BYD vươn lên mạnh mẽ. Theo ông, những tính năng mới mà EIV mang lại không thể có trên các mẫu xe truyền thống sử dụng động cơ đốt trong.Zoe Zhang, nhà phân tích tại Rho Motion, cũng đồng tình với quan điểm của Pan Jian. Ông cho rằng thuật ngữ EIV ngày càng trở nên phổ biến ở Trung Quốc nhằm phản ánh nhu cầu của các thương hiệu trong một thị trường cạnh tranh khốc liệt. Ông nhấn mạnh việc tích hợp các chức năng thông minh vào xe điện dễ dàng hơn so với xe động cơ đốt truyền thống nhờ vào sự hỗ trợ của công nghệ chip. Điều này đã dẫn đến sự chuyển mình của các thương hiệu như Xiaomi và Huawei sang lĩnh vực xe điện.Trong số các thương hiệu ô tô nổi bật của Trung Quốc, BYD đã ghi dấu ấn khi lần đầu tiên vượt qua Tesla về số lượng ô tô sản xuất. Bên cạnh đó, Xiaomi cũng gây ấn tượng với mẫu SU7, chiếc ô tô đầu tiên của hãng với doanh số bán ra nhiều hơn cả Tesla Model 3 tại thị trường Trung Quốc. Huawei cũng không đứng ngoài cuộc khi công bố một robot sạc xe ô tô điện tự động, điều này cho thấy sự đổi mới không ngừng trong ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc.
Chiến khu Nam bộ của quân đội Trung Quốc tuyên bố lực lượng hải quân và không quân thuộc chiến khu này đã tuần tra ở Biển Đông trong ngày 17 và 18.1, theo tờ South China Morning Post."Các cuộc tuần tra nhằm duy trì hòa bình và ổn định ở khu vực Biển Đông", Chiến khu Nam bộ khẳng định trong một tuyên bố, nhưng không cung cấp thêm thông tin chi tiết. Đây là cuộc tuần tra đầu tiên của quân đội Trung Quốc ở Biển Đông trong năm 2025, theo South China Morning Post.Trong khi đó, quân đội Philippines hôm nay thông báo họ đã tổ chức một "hoạt động hợp tác trên biển" với Mỹ trong ngày 17 và 18.1. Đây là cuộc tập trận chung đầu tiên của Mỹ và Philippines trong năm 2025 và là cuộc tập trận thứ năm ở Biển Đông kể từ khi hai bên triển khai cuộc tập trận chung này vào năm 2023, theo Reuters.Tham gia cuộc tập trận chung mới nói trên có nhóm tác chiến tàu sân bay USS Carl Vinson của Mỹ, hai tàu khu trục tên lửa dẫn đường, hai trực thăng và hai máy bay chiến đấu F/A-18 Hornet.Phía Philippines triển khai tàu hộ vệ Antonio Luna, tàu tuần tra Andres Bonifacio, hai máy bay chiến đấu FA-50 và một số thiết bị khác.Cuộc tập trận chung này nhằm "củng cố hợp tác hàng hải song phương và khả năng tương tác", theo lực lượng vũ trang Philippines.Cuộc tập trận chung mới giữa Mỹ và Philippines diễn ra sau khi giới chức Philippines ngày 14.1 nói rằng một tàu hải cảnh "quái vật" của Trung Quốc đã tuần tra xung quanh bãi cạn tranh chấp Scarborough ở Biển Đông trong vài ngày trước đó.Trong khi đó, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Quách Gia Côn khẳng định các cuộc tuần tra của lực lượng hải cảnh là hợp pháp và chính đáng, theo AP.
Núi rác trước cổng trường
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.
