Thủ tướng Kishida muốn Nhật không còn ôn hòa ?
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.Bí quyết giúp da và dáng đẹp hoàn hảo của Vũ Thu Phương
May mắn hơn Tùng, Văn Hậu (24 tuổi), ngụ tại TP.Thủ Đức thuê được phòng trọ rộng hơn một chút, nhưng vẫn không thoát khỏi cái nóng. Phòng trọ của Hậu nằm ngay hướng mặt trời chiếu thẳng vào, không có vật gì che chắn cho nên hứng trọn cái nắng hừng hực. Trong phòng, ngoài cửa chính ra thì không còn một ô cửa nào để gió có thể lùa vào.
Giá vàng hôm nay 5.5.2024: Lạ lùng vàng miếng tăng cao trong khi vàng nhẫn giảm mạnh
Trưa 20.1, Phòng Cảnh sát PCCC Công an tỉnh Bình Dương huy động nhiều xe cứu hỏa phối hợp với Công an TP.Thuận An dập tắt đám cháy tại một công ty sản xuất đồ gỗ ở P.Bình Chuẩn (TP.Thuận An, Bình Dương).Thông tin ban đầu, gần 12 giờ cùng ngày, trong lúc hàng trăm công nhân nghỉ làm để ăn cơm trưa, ngọn lửa xuất hiện trong khu nhà xưởng chứa nhiều vật liệu dễ cháy như nệm, mút, bàn ghế…Lực lượng chữa cháy tại chỗ sử dụng vòi nước và các phương tiện chữa cháy để dập lửa, nhưng bất thành. Nhiều công nhân nhanh chóng di chuyển nguyên vật liệu và hàng hóa thành phẩm ra ngoài khu vực nhà xưởng bị cháy.Do bên trong khu nhà xưởng chứa nhiều loại keo, mút xốp… nên đám cháy nhanh chóng lan rộng, cột khói đen bốc cao cuồn cuộn.Nhận được tin báo cháy, Phòng Cảnh sát PCCC Công an tỉnh Bình Dương huy động 15 xe chữa cháy cùng 75 cán bộ chiến sĩ đến hiện trường triển khai chữa cháy.Sau khoảng 1 giờ chữa cháy, ngọn lửa được khống chế. Lửa vẫn âm ỉ bên trong nên lực lượng PCCC tiếp tục ở lại hiện trường để dập tắt hoàn toàn.Khoảng 800 m2 nhà xưởng bị ngọn lửa thiêu rụi, cùng nhiều máy móc, nguyên vật liệu bị cháy, hư hỏng. Thiệt hại ước tính nhiều tỉ đồng.Nguyên nhân vụ cháy đang được cơ quan chức năng tỉnh Bình Dương điều tra, làm rõ.
Nhiều người dân TP.HCM ở các quận 1, 3, 10, 11, Bình Thạnh, Phú Nhuận… cũng cho biết, mưa bắt đầu khoảng 17 giờ và kéo dài 30 - 40 phút. Nhiều người lo lắng về cơn mưa bất chợt kéo dài với lượng khá lớn làm đảo lộn kế hoạch đón giao thừa.
VBA 2023 đến hồi kịch tính với thể thức thi đấu mới
Ngoài hoạt động nghệ thuật, Hoa hậu Lý Kim Thảo còn tích cực với những dự án cộng đồng. Mới đây, nàng hậu trở thành khách mời tại Festival nghề muối Việt Nam 2025, diễn ra từ ngày 6 - 8.3 tại Bạc Liêu, với kinh phí thực hiện khoảng 15 tỉ đồng. Trước khi lễ khai mạc diễn ra, Hoa hậu Lý Kim Thảo đã có thời gian đồng hành và tham gia trải nghiệm chương trình khảo sát thực tế cánh đồng muối của tỉnh Bạc Liêu và tham quan cơ sở hạ tầng cánh đồng muối Đông Hải. “Tôi và ê kíp đã cùng nhau rong ruổi trên các cánh đồng muối của Bạc Liêu trong suốt 2 tiếng. Được chứng kiến quá trình sản xuất muối với nhiều công đoạn, tôi thêm hiểu về nghề diêm dân cũng như những giá trị thiết thực mà họ mang lại cho cuộc sống hằng ngày. Dù bị say nắng, da có đen, tay có sạm đi một chút nhưng tôi vô cùng hạnh phúc khi có được những trải nghiệm quý giá này”, người đẹp bộc bạch. Xuất hiện trong một sự kiện hoành tráng và quy mô của quê nhà, Hoa hậu Lý Kim Thảo cho biết có phần áp lực. Người đẹp đã bàn bạc, trao đổi với ê kíp để đầu tư hình ảnh của mình một cách kỹ lưỡng. Lý Kim Thảo diện bộ áo dài trắng của NTK Lê Ngọc Lâm kết hợp lối trang điểm nhẹ nhàng. Đây cũng là lần thứ hai nàng hậu tham dự sự kiện ở quê nhà, trước đó là Festival đờn ca tài tử.Lý Kim Thảo sinh năm 1996, quê Bạc Liêu, cao 1,72 m, số đo ba vòng 86-59-93. Người đẹp đăng quang Hoa hậu Du lịch Việt Nam Toàn cầu 2021. Sau cuộc thi, người đẹp thường xuyên tham gia các hoạt động quảng bá du lịch, đặc biệt là tại quê nhà, đồng thời tham gia nhiều sự kiện giải trí, xuất hiện trong các show diễn thời trang. Người đẹp 29 tuổi thừa nhận danh hiệu hoa hậu mở ra cho cô nhiều cơ hội trong công việc. Từ đó, Lý Kim Thảo được trải nghiệm, khám phá nhiều vùng đất mới, biết thêm về văn hóa của các địa phương. “Có thể nói danh hiệu hoa hậu này cũng đã góp một phần giúp tôi bước chân vào showbiz nhưng tôi nghĩ rằng để trụ vững mình cần không ngừng học hỏi, tích lũy kinh nghiệm và cố gắng nhiều hơn", cô chiêm nghiệm.
