Từ 1.6, xe tập lái cho người khác sử dụng sẽ bị thu hồi giấy phép
Tôi đã hy sinh rất nhiều vì anh ấy... Tôi vẫn không trang điểm hay làm tóc, cô kết thúc.Hỗ trợ thiếu nhi có hoàn cảnh khó khăn đón tết
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.
Món ngon từ trà
Chính phủ mới đây ban hành Nghị định 07/2025, có hiệu lực thi hành từ 9.1, sửa đổi, bổ sung một số điều của các nghị định trong lĩnh vực hộ tịch, quốc tịch và chứng thực.Theo quy định trước đây, người đăng ký kết hôn phải nộp bản chính giấy xác nhận tình trạng hôn nhân, người yêu cầu đăng ký khai sinh (trường hợp cha, mẹ của trẻ đã đăng ký kết hôn) phải xuất trình giấy chứng nhận kết hôn.Còn theo quy định mới, kể từ nay, người đăng ký kết hôn và người yêu cầu đăng ký khai sinh sẽ không cần nộp hoặc xuất trình các loại giấy tờ tương ứng nêu trên.Cụ thể, đối với yêu cầu đăng ký khai sinh mà cha, mẹ trẻ đã đăng ký kết hôn, trên cơ sở thông tin về giấy chứng nhận kết hôn cung cấp trong tờ khai đăng ký khai sinh, cơ quan đăng ký hộ tịch có trách nhiệm tra cứu thông tin về tình trạng hôn nhân của cha, mẹ trẻ trên hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính cấp tỉnh thông qua kết nối với Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử, Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.Đối với yêu cầu đăng ký kết hôn, cơ quan đăng ký hộ tịch tra cứu thông tin về tình trạng hôn nhân của người yêu cầu đăng ký kết hôn trên hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính cấp tỉnh thông qua kết nối với Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử, Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.Kết quả tra cứu được lưu trữ dưới dạng điện tử hoặc bản giấy, phản ánh đầy đủ, chính xác thông tin tại thời điểm tra cứu và đính kèm hồ sơ của người đăng ký.Trường hợp không tra cứu được tình trạng hôn nhân do chưa có thông tin trong Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử, Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, thì cơ quan đăng ký hộ tịch đề nghị UBND cấp xã nơi người yêu cầu thường trú/nơi đã đăng ký kết hôn xác minh, cung cấp thông tin.Để triển khai Nghị định 07/2025, Bộ Tư pháp mới đây đã có công văn đề nghị UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc T.Ư chỉ đạo các đơn vị liên quan khi tiếp nhận yêu cầu đăng ký khai sinh, cơ quan đăng ký hộ tịch không yêu cầu xuất trình giấy chứng nhận kết hôn của cha, mẹ trẻ em nếu cha, mẹ trẻ đã đăng ký kết hôn (trừ trường hợp cha, mẹ trẻ là người nước ngoài).Khi tiếp nhận yêu cầu đăng ký kết hôn, cơ quan đăng ký hộ tịch không yêu cầu nộp giấy xác nhận tình trạng hôn nhân, trích lục ghi chú ly hôn (đối với công dân Việt Nam) mà thực hiện tra cứu thông tin về tình trạng hôn nhân của cha, mẹ trẻ, tra cứu thông tin về tình trạng hôn nhân của người yêu cầu đăng ký kết hôn trên hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính cấp tỉnh thông qua kết nối với Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử, Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.Bộ Tư pháp cũng đề nghị đảm bảo các điều kiện về hạ tầng, kỹ thuật, triển khai kết nối giữa hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính của địa phương với hệ thống thông tin đăng ký, quản lý hộ tịch điện tử dùng chung của Bộ Tư pháp để tiếp nhận, giải quyết các thủ tục đăng ký khai sinh, đăng ký kết hôn, xác nhận tình trạng hôn nhân đúng quy định.
Tại Khoa Ngoại Tiết niệu, Bệnh viện đa khoa Xuyên Á Vĩnh Long, các nhân viên y tế phát hiện kịp thời các dấu hiệu của bệnh nhân N.T.T, ngay lập tức tiến hành mời hội chẩn khẩn Đơn vị Đột quỵ. Sau khi xem xét và đánh giá các biểu hiện của người bệnh, các bác sĩ đã chỉ định chụp MRI não, kết quả cho thấy người bệnh bị nhồi máu não cấp vùng thân não, cầu não, dạng rải rác 2 bán cầu giờ thứ nhất. Ngày 11.1, bác sĩ chuyên khoa Lữ Hữu Tuấn -Trưởng khoa Nội Thần Kinh - Bệnh viện đa khoa Xuyên Á Vĩnh Long cho biết, nhờ được phát hiện sớm trong giờ đầu tiên kể từ khi khởi phát triệu chứng đột quỵ, người bệnh đã được chỉ định sử dụng thuốc tiêu sợi huyết với mục tiêu làm tan huyết khối, khơi thông mạch máu não bị hẹp, tắc. Sau 1 giờ sử dụng thuốc rTPA, bệnh nhân đã tỉnh táo hoàn toàn, không còn cảm thấy chóng mặt, tình trạng yếu nửa người bên phải cũng cải thiện tốt. Chỉ sau 24 giờ, bệnh nhân đã hồi phục hoàn toàn, có thể tự đi lại, sinh hoạt bình thường.Tương tự, bệnh nhân H.T.H (56 tuổi, ở Hậu Giang) đang được theo dõi điều trị tại Khoa Nội Nội tiết của Bệnh viện đa khoa Xuyên Á Vĩnh Long với tiền căn tăng huyết áp, tiểu đường. Buổi sáng sau khi thức dậy và vệ sinh cá nhân thì bà đột ngột nói đớ, đau đầu và yếu nửa người bên phải. May mắn là người nhà và các bác sĩ Khoa Nội tiết đã phát hiện sớm và lập tức tiến hành hội chẩn khẩn cùng Đơn vị Đột quỵ. Qua thăm khám lâm sàng, các bác sĩ nhận định đây là biểu hiện của một cơn đột quỵ não, do đó người bệnh đã được chỉ định chụp MRI não để đưa ra chẩn đoán chính xác nhất. Kết quả MRI não cho thấy bệnh nhân bị nhồi máu não cấp bán cầu não trái giờ thứ nhất. Ngay sau đó, bệnh nhân nhanh chóng tiến hành sử dụng thuốc tiêu sợi huyết. Sau khi sử dụng thuốc, bệnh nhân tỉnh táo hoàn toàn, nói nghe rõ hơn, giảm tình trạng yếu nửa người bên phải, cải thiện sức cơ. Hiện tại, bệnh nhân đã hồi phục hoàn toàn, có thể tự đi lại, sinh hoạt bình thường và được xuất viện.Bác sĩ Tuấn cho biết, những người đang mắc bệnh nền như tăng huyết áp, tiểu đường dù đang điều trị vẫn có nguy cơ xảy ra tình trạng đột quỵ. Vì vậy, người bệnh cần kiểm soát tốt huyết áp, đường huyết để giảm thiểu nguy cơ đột quỵ và nếu có những dấu hiệu của đột quỵ như đột ngột méo miệng, nói khó, yếu liệt tay chân..., thì đến ngay bệnh viện gần nhất để được cấp cứu kịp thời trong “thời gian vàng”.Hiện nay có 2 phương pháp cấp cứu đột quỵ phổ biến là tiêm thuốc tiêu sợi huyết và phẫu thuật lấy huyết khối. Tiêm thuốc tiêu sợi huyết có tác dụng làm tan cục máu đông làm tắc dòng chảy mạch máu não (là nguyên nhân gây ra đột quỵ não). Thuốc tiêu sợi huyết (rTPA) được chứng minh có vai trò quan trọng trong cấp cứu đột quỵ, giảm tỷ lệ biến chứng tàn tật do đột quỵ gây ra. Tuy nhiên, để thuốc tiêu sợi huyết đạt được hiệu quả tối đa, người bệnh cần được cấp cứu kịp thời và chỉ định tiêm thuốc trong vòng 4,5 giờ đầu tiên kể từ khi khởi phát các triệu chứng đột quỵ.
Tiềm năng phân khúc căn hộ trong thị trường bất động sản 2024
Anh Nhân nói: "Khi nói về những cái cớ hợp tình hợp lý thì có lẽ người nghe sẽ thông cảm, không ép uống".
