Báo Thanh Niên phát hành Cẩm nang tuyển sinh 2023
Tết Nguyên đán là thời điểm đầu của chu kỳ năm mới. Khi căn cứ vào các sử liệu và văn hóa dân gian, chúng ta khó xác định người Việt bắt đầu ăn tết vào dịp lập xuân từ khi nào; tuy nhiên, nhắc về nguồn gốc tết chúng ta lại có nhiều thông tin thú vị.PGS.TS Nguyễn Ngọc Thơ, Giảng viên cao cấp Viện Phát triển năng lực lãnh đạo, Đại học Quốc gia TP.HCM cho biết, người Việt cổ sớm hiểu và xác định Tết Nguyên đán là mở đầu cho một năm nông lịch nhờ vào khả năng nhận thức sự tuần hoàn của thời tiết và sự thích ứng của vụ mùa ngoài đồng. Từ thời cổ đại, khi tổ tiên người Việt nhận thức được sự chuyển giao của thời tiết và chu kỳ thời gian trong năm đã có một số hình thức sơ khai về việc xác lập chu kỳ tuần hoàn và tổ chức đón tết. Khảo cứu về phong tục của người Bách Việt cổ, trong đó có tổ tiên Lạc Việt, cho thấy ngày tết đầu năm trước đây rơi vào đầu tháng 11 âm lịch (ứng với tháng Tý), chứ không phải đầu tháng giêng (tháng Dần). Cụ thể, người Việt xưa không dùng số đếm để gọi ngày, tháng mà dùng Thiên can – Địa chi để gọi tên, chẳng hạn hết tháng Tý thì tới tháng Sửu, rồi đến Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất, Hợi là hết một năm. Giờ Tý là giờ chuyển giao giữa hai ngày trong đêm, tháng Tý là tháng lạnh nhất trong năm - tháng 11, ứng với thời điểm Đông chí, thời điểm để bắt đầu một chu kỳ đếm mới. Lúc này mùa màng cũng đã kết thúc, người Việt xưa nghỉ ngơi để chờ đến khi thời tiết ấm lên mới tính tới việc gieo cấy mùa sau. Vì vậy, họ đã chọn đầu tháng Tý (tức tháng 11 âm lịch) để ăn tết. Tính từ đầu tháng 11 cho tới đầu tháng 5 năm sau là trọn 6 tháng; do đó, người Việt gọi Tết Đoan ngọ ngày mùng 5.5 âm lịch là Tết nửa năm. "Có giả thuyết cho rằng, tháng 11 ở Việt Nam trời chưa quá lạnh, người Việt cổ có thể tổ chức các hoạt động đón tết. Trong khi đó, ở Trung Quốc, Triều Tiên, Nhật Bản… tháng 11 là bắt đầu vào chính đông, quá lạnh không ăn tết được nên họ phải tính toán lựa chọn thời điểm tiết lập xuân để ăn tết, chính vì thế họ xác định tết âm lịch vào tháng Dần (tức tháng giêng, ngay trước hoặc sau tiết lập xuân). Họ xác định tháng Dần là tháng đầu năm, gọi là "Chính nguyệt" (tức tháng chính trong năm). Quá trình này diễn ra rất sớm trong lịch sử, dưới nhãn quan "di phong định tục" . Trong quá trình tiếp xúc văn hóa và hội nhập, người Việt cổ đã dần chuyển đổi tổ chức đón tết từ đầu tháng Tý (tháng 11) sang đầu tháng Dần (tháng giêng) như ngày nay vậy", PGS.TS Nguyễn Ngọc Thơ chia sẻ.Trước đây không lâu, một số làng quê ở Vĩnh Phúc, Phú Thọ - nơi được cho là vùng đất kinh đô xưa của nhà nước Văn Lang xưa của các vị vua Hùng còn lưu lại một số tập tục cổ (như tục ăn đất khoán hun khói, tục làm lễ mở cửa rừng...) gợi về ký ức của ngày tết cổ xưa vào đầu tháng 11 của người Việt cổ. Một số gia đình người Việt gốc Hoa ở Đồng bằng sông Cửu Long vốn có nền tảng Bách Việt cổ cũng tổ chức cúng tết Đông chí bằng chè trôi nước, bánh ngọt và trái cây, coi tết Đông chí là ngưỡng thêm tuổi mới của mọi người. Như đã nói, trên đây là một giả thuyết cần có nhiều khảo cứu hơn nữa để làm rõ hơn vấn đề.Theo PGS.TS. Nguyễn Ngọc Thơ, khó có thể biết rõ người Việt xưa ăn tết thế nào nhưng cơ bản tết không thay đổi về ý nghĩa. Tết xưa còn lưu lại trong ký ức người Việt Nam hôm nay chỉ có thể là ký ức tết từ thời bao cấp hay ở giai đoạn đầu của cải cách – mở cửa mà thôi. Phong tục ngày tết xưa về cơ bản thể hiện sinh động các ý nghĩa tạ ơn đất trời, thần linh và tổ tiên, củng cố mối quan hệ vốn có của gia đình - dòng tộc, thực hiện các nghi lễ cổ truyền để chào đón năm mới và truyền dạy văn hóa cho các thế hệ con cháu, củng cố và mở rộng giao tiếp với láng giềng xung quanh, tổng kết – đúc kết kinh nghiệm của năm cũ và gửi gắm mong ước cho năm mới, chuẩn bị tâm thế mới cho năm làm việc tiếp theo. Nhìn chung, dù là tết xưa hay tết nay gì đi nữa thì ngày tết vẫn là dịp để chúng ta nhìn lại những thành quả của năm cũ và rút ra bài học cho năm mới (đối với cá nhân) và củng cố truyền thống gia đình và các mối quan hệ (đối với xã hội). Ông Thơ cho rằng, trước đây, cuộc sống hằng ngày chưa thật đủ đầy nên người ta mong đến tết để được nghỉ ngơi, ăn ngon, mặc đẹp. Vậy nên mới có câu:Cu kêu 3 tiếng cu kêuMong mau tới tết dựng nêu ăn chè.Còn ngày nay, cuộc sống no ấm hơn nên việc ăn mặc không là vấn đề nữa. Thay vào đó, sau một năm làm việc vất vả, dịp tết được nghỉ dài ngày, nhiều người quay về gia đình đoàn tụ và đón tết với gia đình trong khi không ít người muốn được nghỉ ngơi, giải trí, giao tiếp (không muốn các nghi lễ theo họ là "rườm rà"), hoặc đi du lịch..., nên dường như có sự chuyển dịch từ "ăn tết" sang "chơi tết". Dù vậy, dù là "ăn tết", "chơi tết" hay gì đi nữa thì các nghi lễ truyền thống trong dịp tết như cúng ông Táo, cúng tất niên và đ1n ông bà tổ tiên về ăn tết, cúng giao thừa, mừng tuổi ông bà cha mẹ, lì xì trẻ thơ, chúc tết dòng họ, láng giềng, thăm viếng thầy cô cũ thưở thiếu thời, tạ ơn những quý nhân đã giúp đỡ trong đời... vẫn được ưu tiên gìn giữ. Nói cách khác, các ý nghĩa cơ bản của ngày tết vẫn được giữ nguyên trạng qua phong tục và nghi lễ, việc tổ chức "ăn tết" hay "chơi tết" chỉ là hình thức thích ứng của cuộc sống đương đại. Cũng cần nhấn mạnh rằng, các phong tục, nghi lễ quan trọng trong mấy ngày tết chỉ đẹp khi chúng ta không tạo gánh nặng các thành viên gia đình, nhất là phụ nữ (chẳng hạn bắt buộc phải mâm cao cỗ đầy, nấu nướng phải tươm tất nhiều món, gánh nặng con cháu làm ăn xa quay về phải "lễ nghĩa" đầy đủ với cả họ, cả làng...). Tết là dịp sum vầy để củng cố hay xây đắp truyền thống gia đình, chúng ta cần chú ý đến nhu cầu được nghỉ ngơi, chơi tết của phụ nữ trong nhà và những người trẻ vốn đã vất vả ngược xuôi mưu sinh trong suốt năm qua. Theo nhà nghiên cứu văn hóa, dù là ăn tết hay chơi tết chúng ta cũng cần chú ý yếu tố về sự ấm cúng của gia đình, đặc biệt là những người có tuổi, ông bà cao tuổi vì ngày tết là khoảng thời gian thiêng liêng để các bậc cao niên được sống trong không gian thiêng liêng của gia đình, được tương tác, đối thoại và thể hiện lòng tôn kính, kính nhớ với tổ tiên. Đối với nhiều gia đình Việt Nam, bàn thờ tổ tiên những ngày tết phải đầy đủ lễ phẩm và nhang khói, có như vậy họ mới cảm thấy ấm cúng, an lòng. Vậy nên người trẻ mong muốn tổ chức chơi tết (như mời bố mẹ đi du lịch xa nhà chẳng hạn) phải lưu ý việc này."Do đó, nếu người trẻ mong muốn mời ba mẹ rời quê lên thành phố ăn tết hay cùng nhau đi du lịch đó đây mà ba mẹ từ chối thì không nên buồn, bởi ba mẹ và những người lớn trong nhà còn có những nhiệm vụ phải làm để giữ lửa, giữ phong tục, giao tiếp với người tổ tiên đã khuất", PGS.TS Nguyễn Ngọc Thơ lưu ý.Thêm vào đó, những ai đang làm bố làm mẹ cần chú ý tạo điều kiện để con trẻ được trải nghiệm không khí tết qua những tập tục cổ truyền như cùng bố mẹ tảo mộ ông bà, bài trí bàn thờ, dán liễn xuân, quây quần bên nồi bánh chưng/bánh tét và sum họp đêm giao thừa, được mặc trang phục đẹp nhất chúc tết ông bà cha mẹ, mừng tuổi dòng họ, láng giềng, khuyến khích các con biết thể hiện lòng biết ơn đối với gia đình, thầy cô, láng giềng. Tất cả những hình ảnh ấy sẽ kết thành ký ức tuổi thơ thật đẹp về ngày tết, sẽ theo các con suốt cuộc đời, và sẽ thôi thúc chúng thực hiện những điều tương tự đối với thế hệ sau nữa khi chúng trưởng thành.Những trải nghiệm thú vị của du học sinh
Chính sách giảm lệ phí trước bạ theo Nghị định 109/2024/NĐ-CP hết hiệu lực từ tháng 12.2024 tạo nên nhiều thay đổi trên thị trường ô tô Việt Nam. Nhiều mẫu mã tiếp tục được nhà sản xuất phân phối áp dụng chương trình khuyến mãi, giảm giá… tuy nhiên khi không còn sự "trợ lực" từ chính sách, doanh số bán theo đó cũng sụt giảm. Trong đó, Toyota Vios - mẫu xe được ví như "gà đẻ trứng vàng" của Toyota là một ví dụ điển hình.3 tháng trước đây, khi chính sách giảm 50% lệ phí trước bạ với ô tô lắp ráp, sản xuất trong nước theo Nghị định 109/2024/NĐ-CP, Toyota Vios với việc được Toyota triển khai chương trình hỗ trợ 50% lệ phí trước bạ cho khách mua xe, là một trong những mẫu ô tô thuộc diện hưởng ưu đãi kép trên thị trường. Việc không phải mất tiền đóng lệ phí trước bạ khi có sự hỗ trợ từ chính sách cùng chương trình khuyến mãi từ nhà sản xuất đã thu hút khách hàng xuống tiền chọn Toyota Vios. Chính vì vậy, từ tháng 9 - 11.2024, doanh số bán mẫu xe này liên tục tăng trưởng. Trong đó, với hơn 2.000 xe đến tay khách hàng trong tháng 11.2024, Toyota Vios vươn lên dẫn đầu phân khúc sedan hạng B đồng thời cải thiện vị trí trong top 10 ô tô bán chạy nhất Việt Nam.Bước sang tháng 12.2024 - thời điểm Nghị định 109/2024/NĐ-CP hết hiệu lực, Vios dù vẫn được Toyota áp dụng chương trình ưu đãi 50% lệ phí trước bạ vẫn mất dần sức hút. Số liệu bán hàng trong tháng 12.2024 được Toyota Việt Nam (TMV) công bố mới đây cho thấy, lượng tiêu thụ Toyota Vios chỉ đạt 1.504 xe, giảm hơn 630 xe, tương đương gần 30% so với tháng trước đó. Không chỉ Toyota Vios, một số mẫu xe lắp ráp trong nước của Toyota như Veloz Cross, Avanza Premio cũng ghi nhận doanh số sụt giảm so với tháng trước đó. Cụ thể, lượng tiêu thụ Veloz Cross trong tháng 12.2024 đạt 916 xe, giảm 230 xe so với tháng 11.2024. Sự sụt giảm của những dòng xe chủ lực như Toyota Vios, Veloz Cross… khiến Toyota không còn giữ được đà tăng trưởng doanh số, dù thực tế một số mẫu mã khác như Toyota Yaris Cross, Innova Cross vẫn tăng trưởng. Tuy nhiên, mức tăng trưởng của những mẫu xe này không đủ để bù đắp cho sự sụt giảm của Toyota Vios, Veloz Cross trong tháng 12.2024. Đây chính là lý do Toyota khép lại tháng bán hàng cuối năm 2024 với 8.642 xe, giảm 51 xe so với tháng 11.2024.Toyota cũng khép lại năm 2024 với 66.576 xe, tăng gần 9.200 xe so với năm 2023, qua đó vẫn góp mặt ở top đầu những thương hiệu ô tô bán chạy nhất Việt Nam.
Đi xuất khẩu lao động lưu ý những điều cấm nào?
Liên quan vụ cướp tại cửa hàng FPT Shop ở thành phố Thủ Đức, tối 22.2.2025, các trinh sát đã đưa nghi phạm Trương Hùng Đức (22 tuổi, quê ở Phú Yên) về trụ sở Phòng Cảnh sát hình sự Công an TP.HCM để phục vụ công tác điều tra vụ cướp tài sản tại cửa hàng FPT Shop.Bước đầu, nghi phạm Trương Hùng Đức khai hiện đang là sinh viên năm cuối ngành xây dựng của một trường đại học trên địa bàn TP.HCM và đã làm đồ án tốt nghiệp.Thời gian qua, do mê chơi, nghi phạm này đã nợ nần lên đến 180 triệu đồng. Do bị các chủ nợ ép trả, không còn cách nào xoay xở nên đã nảy ra ý định cướp tài sản.Để thực hiện ý đồ, nghi phạm này chuẩn bị dụng cụ, xe máy rồi khảo sát nhiều tuyến đường ở thành phố Thủ Đức, tìm nơi thích hợp gây án. Sau nhiều lần quan sát, thấy cửa hàng FPT Shop tại giao lộ Phạm Văn Đồng - Tô Ngọc Vân (ở phường Linh Tây) buổi trưa thường vắng người, không có bảo vệ nên đã chọn làm mục tiêu, lên kế hoạch cướp.12 giờ 30 phút ngày 22.2, nghi phạm chạy xe máy đến cửa hàng, dùng hung khí khống chế nhân viên và cướp đi số tiền 153 triệu đồng. Gây án xong, nghi phạm tẩu thoát về nhà trọ trên địa bàn phường Linh Chiểu cất giấu tiền.Khi nghi phạm rời đi, nhân viên cửa hàng đã báo tin cho công an. Các trinh sát thuộc Phòng Cảnh sát hình sự Công an TP.HCM phối hợp các đội nghiệp vụ Công an thành phố Thủ Đức khám nghiệm hiện trường, trích xuất camera an ninh, truy xét kẻ cướp.Cùng lúc này, khi nghi phạm chuẩn bị bỏ trốn khỏi nhà trọ thì bị các trinh sát ập vào bắt giữ. Công an thu giữ toàn bộ số tiền và tang vật liên quan.Ngay trong tối 22.2, công an đã bàn giao toàn bộ số tiền tang vật trong vụ án lại cho đại diện cửa hàng FPT Shop. Đại diện cửa hàng đã gửi lời cảm ơn, thán phục nghiệp vụ phá án của Công an TP.HCM. Hiện vụ việc đang được công an tiếp tục củng cố hồ sơ làm rõ.
Một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Tim mạch châu Âu phát hiện mỡ giữa các cơ tăng lên làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim nghiêm trọng, vì nó ảnh hưởng đến các mạch máu nhỏ trong tim, theo báo Telegraph.Giáo sư Viviany Taqueti, bác sĩ tim mạch tại Trường Y Harvard, người tham gia nghiên cứu, chia sẻ rằng dữ liệu của họ lần đầu tiên cho thấy mô mỡ trong cơ tiềm ẩn nguy cơ cao hơn nhiều so với các loại mỡ khác như mỡ dưới da, mỡ ngoại tâm mạc quanh tim, hay mỡ tại gan.Một số người bị tình trạng gầy bên ngoài, béo bên trong (TOFI), họ không thừa cân nhưng họ vẫn tích tụ mỡ ở cơ.Tiến sĩ Bret Goodpaster, giám đốc khoa học tại tổ chức Advent Health (Mỹ) cho rằng khi bạn già đi, bạn sẽ tích tụ nhiều mỡ hơn. Vì vậy, những người lớn tuổi có cùng chỉ số BMI với người trẻ tuổi vẫn có khả năng sẽ tích mỡ cơ lớn hơn.Nói cách khác, bạn đang có cân nặng ổn, không hút thuốc, ăn uống lành mạnh nhưng có mô mỡ quấn quanh cơ thì chưa chắc bạn không bị nguy cơ mắc bệnh tim."Nếu bạn có nhiều mỡ trong cơ thì bạn sẽ kháng insulin hơn và có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường cao hơn", tiến sĩ Bret Goodpaster nói thêm.Các nhà nghiên cứu còn tin rằng, mỡ trong và xung quanh cơ bắp của chúng ta có thể tích tụ do lượng calo dư thừa và lối sống ít vận động.Cơ bắp của bạn ít có khả năng bị mỡ tích tụ nếu bạn giữ chúng ở trạng thái tốt với các bài tập rèn luyện thường xuyên. Ngược lại, nếu chúng không khỏe mạnh, bạn dễ bị cơ mỡ, có thể dẫn đến bệnh vi mạch vành (CMD). Điều này dẫn đến đau ngực và một số trường hợp suy tim.Theo các nghiên cứu, cứ mỗi 1% mỡ cơ tăng lên làm tăng nguy cơ mắc CMD của một người lên 2% và nguy cơ mắc các biến cố tim mạch lớn lên 7%.Thông qua nghiên cứu, giáo sư Taqueti kỳ vọng việc đánh giá mỡ cơ góp phần quan trọng vào sự nhận định căn bệnh béo phì, vì theo bà, sử dụng "các số liệu thô như chỉ số khối cơ thể (BMI), là chưa đủ".
Bí thư Chi đoàn gặp nạn, gia cảnh ngặt nghèo
Giải fair-play: Báo Sài Gòn Giải Phóng