Nâng cao vai trò nữ giới để phát triển lâm nghiệp bền vững ở Việt Nam
Nhà nghiên cứu Vương Hồng Sển kể: Thời ông học Trường Chasseloup Laubat (nay là Trường THPT Lê Quý Đôn) từ năm 1919 - 1923, đường chạy từ Kho Đạn chỉ đụng tới đường Lê Văn Duyệt (nay là Cách Mạng Tháng Tám) là dứt: "Bên kia đường Lê Văn Duyệt vẫn chưa có đường, còn là bãi tha ma rộng lớn, gồm vườn tược, mồ mả và nhà lá lúp xúp, đúng đó là ranh giới của đồng Tập trận, Pháp dịch là Plaine des Tombeux" (Sài Gòn tạp pín lù).Trong bản đồ Sài Gòn năm 1952, đường bắt đầu từ rạch Thị Nghè (Arroyo de l'Avalanche), bây giờ có đường Hoàng Sa chạy dọc theo. Đoạn từ Cách Mạng Tháng Tám hiện nay chạy đến đường Cao Thắng đã có nhưng gọi là đường Richaud mở rộng (Rue Richaud prolong gée). Lúc đó chưa có đoạn từ Cao Thắng đến đường Lý Thái Tổ (đang là đại lộ Hui Bon Hoa) sau này.Từ ngày 22.3.1955, đường mang tên Phan Đình Phùng. Đến ngày 14.8.1975, đổi thành đường Nguyễn Đình Chiểu.Đến khoảng thập niên 1990, tên Hẻm Kho Đạn ở đầu đường vẫn còn được dùng. Không rõ chính xác vị trí kho đạn - ắt là của người Pháp - nằm chỗ nào ở đầu đường, giáp với rạch Thị Nghè?Đi từ đầu đường, dễ nhận ra hẻm Cây Điệp bên phải, có từ thời Pháp thuộc. Hẻm thông từ đường này sang đường Tự Đức (nay là Nguyễn Văn Thủ), nay đã được gọi chính thức là đường Cây Điệp.Cuối thời Pháp thuộc, tháng 1.1951, có sự kiện chấn động dân chúng trên đường. Buổi trưa hôm đó, ký giả nổi tiếng người Pháp De Lachevrotiere (còn là chủ đồn điền cao su; chủ các báo L'Impartial, La Dépêche và L'union française; chủ và giám đốc các khách sạn Majestic, Grand) ngồi trên xe hơi bỏ mui có tài xế lái, chạy trên đường này. Một chiếc xe jeep mang biển số vàng ngoại giao đoàn trờ tới, từ trên xe ném hai trái tạc đạn vào xe của ông. Ông cầm một tạc đạn định ném lại nhưng nó phát nổ. Ông chết trong xe, người tài xế bị thương nặng nhưng thoát chết.Từ năm 1954, chấm dứt chế độ thuộc địa, đời sống phát triển, báo chí đua nhau ra đời. Trong số đó, có tờ bán nguyệt san Bách Khoa là tờ báo sống lâu nhất miền Nam, từ 1957 - 1975 là 18 năm. Bài vở trong báo có chất lượng cao và đứng đắn, tập hợp được nhiều cây bút với các xu hướng chính trị khác nhau. Ban đầu, địa chỉ của tòa soạn Bách Khoa trên đường Bà Huyện Thanh Quan, sau chuyển về đường Trần Hưng Đạo và từ tháng 9.1958, tòa soạn chính thức về 160 Phan Đình Phùng - Sài Gòn, là địa chỉ lâu dài nhất của tờ này. Nhà văn Võ Phiến mô tả không khí làm việc ở đây: "...Những buổi họp hàng tuần, vào buổi tối, tại tòa soạn 160 Phan Đình Phùng, thường thường chỉ để chuyện trò, trao đổi ý kiến về những số báo vừa ra và sắp tới. Ngoài ra, trong các nhóm khác anh chị em gặp nhau ở tòa soạn, ở quán cà phê, ở những chỗ cùng nhau vui chơi giải trí, chuyện văn chương nghệ thuật lẫn lộn với chuyện tiêu khiển, thỉnh thoảng mới có những cuộc hội họp chính thức để bàn việc... Tòa soạn Bách Khoa là chỗ trao đổi tài liệu: một vị giáo sư già có nhiều quen biết với Trung tâm Văn hóa Pháp và mua lại đều đều nhiều thứ sách báo Pháp với giá rẻ, một vị giáo sư Văn khoa trẻ tuổi và cũng là một trong số khảo luận gia viết nhiều nhất bấy giờ thường tìm cách mua được nhiều sách báo xuất bản ở Hà Nội, các vị ấy sẵn lòng cho Bách Khoa mượn; riêng tòa soạn cố nhiên cũng sắm được nhiều sách báo. Tôi đã nhờ vả nhiều vào cái vốn tài liệu chung của nhóm để bồi dưỡng sự hiểu biết của mình".Con đường do có vị trí sát trung tâm thành phố, là đường một chiều không quá đông xe cộ nên thu hút giới văn nghệ sĩ. Nhà đôi vợ chồng nhạc sĩ - ca sĩ Dương Thiệu Tước - Minh Trang nằm gần chợ Vườn Chuối. Họ được nhà văn Tạ Tỵ nhận xét trong hồi ký: "Đời sống của hai người có vẻ hạnh phúc". Nhà nhiếp ảnh chuyên chụp ảnh nghệ sĩ Đinh Tiến Mậu ở số nhà 277, khu Bàn Cờ đối diện với cây xăng. Từ năm 2004, ông đóng cửa tiệm chụp ảnh, cho thuê phòng sát mặt phố để làm tiệm bán mannequin. Đến thăm ông, tôi đi vào con hẻm kế bên, vào nhà bằng cửa hông chỉ đủ dắt chiếc xe gắn máy nhỏ. Ông tiếp khách bên cái bàn tròn kê sát vách trong bếp, hoặc đưa lên lầu hai cho xem bộ ảnh chụp các nghệ sĩ. Nhà văn viết truyện trinh thám Phạm Cao Củng ở số 351A. Ông Hoàng Minh Tuynh, tác giả viết sách và đồng sáng lập tờ Bách Khoa (cùng ông Lưu Văn Lang) ở số nhà 254B.Cà phê Gió Bắc ở đường Phan Đình Phùng là quán cà phê của người Bắc di cư. Theo nhà văn Trần Tuấn Kiệt, đây là nơi các văn nghệ sĩ đến để thưởng thức từng giọt cà phê có hương vị ngọt ngào thơm ngát và cũng để "trầm tâm hồn trong sóng tóc mỹ nhân" là cô chủ quán đẹp với nhan sắc "trầm ngư lạc nhạn" hơn cả gái liêu trai. Nhưng cô lạnh lùng và lặng thinh với hầu hết văn nhân thi sĩ đến đó. Sau quán dời nơi khác.Ca sĩ hát nhạc trẻ Paolo, sau này tái xuất với ca sĩ Thanh Lan hát rất hay liên khúc nhạc Pháp trong ban nhạc Asia, thời trẻ sống gần khu vực tiệm áo cưới gần cuối đường. Theo ngài "Hippy Chúa" tức nhạc sĩ Trường Kỳ trong hồi ký Một thời nhạc trẻ, Paolo Tuấn tên thật là Doãn. "Dạo ấy, Doãn ở căn nhà trong hẻm đường Phan Đình Phùng, gần ngã ba Lý Thái Tổ. Trong suốt những tháng hè năm 61, gần như sáng nào Doãn cũng cưỡi chiếc xe mobylette màu vàng lại nhà tôi chơi. Mới buổi sáng khi còn mắt nhắm mắt mở, chưa chui ra khỏi màn đã nghe tiếng xe mobylette ngừng trước cửa với tiếng huýt sáo làm hiệu, cũng là lúc tiếng ông nội tôi cất lên: "Kìa, thằng Twist nó lại rồi kìa!". Hỗn danh "Thằng Twist" do ông nội của Trường Kỳ đặt cho Paolo, vì "cứ đứng đâu là hai chân hắn nhún nhẩy ở đó trong khi vừa búng ngón tay vừa nghêu ngao hát một cách say sưa, bất kể trời trăng!".Trên đường này có một tụ điểm mà giới văn nghệ "buộc phải lui tới". Dễ hình dung, đó là Đài phát thanh Sài Gòn, nay là Đài tiếng nói nhân dân TP.HCM. Ngoài các nghệ sĩ đến trình diễn trên sóng phát thanh còn có các nhà văn, nhà thơ, nhà báo, học giả hay chính khách được mời đến nói chuyện, được phỏng vấn. Đối diện với đài là tiệm Phở 44, khai trương năm 1956, gắn bó với nhân viên của đài hay các văn nghệ sĩ đến cộng tác. Người đi đường có cơ may nhìn thấy Đinh Hùng hay Hồ Điệp trong chương trình ngâm thơ Tao Đàn, ca sĩ Duy Trác hay nhạc sĩ Vũ Thành An, ca sĩ Chế Linh hay Duy Khánh, Trúc Mai hay Hoàng Oanh. Một bài viết rất tiếc không rõ tác giả ghi lại: "Gặp buổi đẹp trời, bạn có thể bất chợt thấy cùng lúc xuất hiện trên lối ra vào đài năm bảy nữ danh ca của làng tân nhạc hay kịch nghệ cải lương với tiếng nói như chim, nét cười như hoa, dáng dấp kiều diễm trong kiểu áo thời trang lộng lẫy, làm sáng rực cả khung trời trước cổng đài... Bạn sẽ ngất ngây trong giây phút để rồi thấy ngày hôm đó đẹp hơn mọi ngày. Tôi còn nhớ có lần xe lưu thông trước cổng đài chợt ngưng trệ, ngó ra thì thấy Thái Thanh, Thanh Nga, Bạch Tuyết, Thẩm Thúy Hằng, Bích Thuận, Bích Sơn, Túy Hồng đang phơi phới trên lối vào đài... Người Sài Gòn vốn được tiếng ái mộ và trân quý các nghệ sĩ".Quanh khu Bàn Cờ những năm 1960 có một tiệm hớt tóc ở số 405B đường Phan Đình Phùng, đoạn giữa chợ Vườn Chuối và đường Cao Thắng. Tiệm có tên là Đời Mới, bảng hiệu vẽ ba đầu tóc đàn ông chải bồng kiểu tăng-gô. Giống như một số tiệm hớt tóc thời đó, Đời Mới còn là tụ điểm chơi đờn ca tài tử. Những người thường ghé chơi là các thầy dạy bên Trường Quốc gia Âm nhạc và các nghệ sĩ như Duy Lân, Mười Phú, Mười Hoa (nhạc phụ nghệ sĩ Viễn Sơn), Văn Giỏi, Minh Hữu nhạc sĩ đờn kìm, Tư Tuất (nghệ sĩ đờn cò gánh Hương Mùa Thu, thân phụ các nghệ sĩ Hoài Dung, Hoài Mỹ)...Sau năm 1975, có một sạp báo trên đường này mà nhà báo Phạm Chu Sa nhắc đến trong bài viết: "Nhà phê bình văn học Cao Huy Khanh (tức Cao Huy Vĩnh) sau 1975 cũng chuyển sang viết… bình luận bóng đá! Vĩnh có một sạp báo ở vỉa hè ngã tư Phạm Ngọc Thạch - Nguyễn Đình Chiểu, khi có giải bóng đá nào hấp dẫn như Euro hay World Cup, mỗi ngày "ông chủ quầy" Cao Huy Vĩnh viết giới thiệu các trận đấu sắp tới trên mấy tấm pa-nô như quảng cáo cho các báo thể thao - chuyên bóng đá. Một công hai việc, Vĩnh vừa bán báo vừa viết báo". Tôi nhớ có vài lần mua báo chỗ sạp này, có thể khoảng giữa năm 1980, chỉ nhận thấy ông chủ sạp trầm lặng cao gầy, giống như một thầy giáo hơn là người buôn bán.Là sân vận động Phan Đình Phùng, số nhà 75. Sau năm 1975, tên đường đổi thành Nguyễn Đình Chiểu, còn sân vận động trở thành nhà thi đấu vẫn mang tên Phan Đình Phùng. Nhà thi đấu này xây lại ôm cả vườn hoa Vạn Xuân trước 1975, trở thành nhà thi đấu thể thao lớn và hiện đại nhưng thành phố mất đi một vườn hoa xanh mát. Đến nay, nơi này là bãi đất đầy cỏ mọc đợi xây lại.Là khách sạn Liberty số 49 ngay góc ngã tư giáp đường Hai Bà Trưng, sau năm 1975 đổi thành khách sạn Quê Hương. Là Thư viện Trung tâm văn hóa Đức, số 120.Các trường học trước đây có: Trường cao đẳng (sau lên đại học) Kiến trúc số 61 bis, Tiểu học Lê Văn Duyệt số 91 (thành lập năm 1911), Trung học tư thục Lê Quý Đôn số 216, Trường dạy tiếng Anh London School số 223/5A, Trường chuyên nghiệp Trưng Vương số 417, Tiểu học Phan Đình Phùng số 491/7, Tiểu học Bàn Cờ số 522, Trường Rạng Đông (Ecole Aurore) số 576.Dinh thự lớn chiếm góc đường giáp với đường Trần Quốc Thảo là Tòa Tổng giám mục ở số 180 Nguyễn Đình Chiểu với ngôi nhà gỗ gọi là Dinh Tân Xá tạo ấn tượng bậc nhất trên đường này. Ban đầu, ngôi nhà được cất bên bờ kinh Thị Nghè để Giám mục Bá Ða Lộc (Cha Cả) ở sau khi cùng Hoàng tử Nguyễn Phúc Cảnh từ Pháp trở về Gia Ðịnh năm 1789. Năm 1864 người Pháp xây Thảo Cầm Viên, cho dời nhà về đất của các thừa sai trên đường Alexandre de Rhodes. Ông Trương Vĩnh Ký, khi đề cập đến ngôi nhà gỗ này nằm trong khu đất mới, thường gọi nó là Dinh Tân Xá. Năm 1911, Tòa Tổng giám mục xây mới trên đường Richaud, vị trí hiện nay. Ðức cha Mossard cho dời ngôi nhà gỗ về đây để làm nhà nguyện. Ðến năm 1962, vách nhà bị mục nên được xây lại tường gạch bao quanh thay thế. Đến năm 1980, tiếp tục gia cố. Ðến năm 2011, thấy nhà đã xuống cấp quá nặng có thể sụp đổ bất cứ lúc nào, Tòa Tổng giám mục cho cất mới lại toàn bộ, dựa theo cấu trúc cũ nguyên thủy.Số nhà 84/3 trên đường này là của kỹ sư Dương Kích Nhưỡng, quê ở Mỹ Tho, từng tốt nghiệp Đại học Grenoble ở Pháp năm 1954 chuyên ngành kỹ thuật thủy lực. Sau ông được bổ nhiệm làm Tổng giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (miền Nam) rồi Giám đốc Công ty Kỹ nghệ giấy Việt Nam. Ông còn là Tổng trưởng Bộ Công chánh và Phó thủ tướng Việt Nam Cộng hòa.Tòa nhà 216 được thiết kế bởi kiến trúc sư Phạm Văn Thâng thuộc công ty kiến trúc nổi tiếng Hoa - Thâng - Nhạc từng là văn phòng của lãnh sự Pháp vào những năm 1960. Tòa nhà tiêu biểu cho "thiết kế hiện đại trừu tượng". Chung cư số 218 được xem là "mang đến nét độc đáo cho kiến trúc hiện đại Việt Nam" (Mel Schenk, sách Kiến trúc hiện đại miền Nam Việt Nam).Tòa soạn Báo Thanh Niên hiện nay ở số 268 - 270 từng là tòa nhà xây từ thời Pháp thuộc, quét vôi vàng, bậc tam cấp đi lên phòng, vách tường dày và cửa sổ rộng thoáng. Sau năm 1975 là trụ sở chi nhánh phía nam của Nhà xuất bản Kim Đồng và Nhà xuất bản Thanh Niên. Đến năm 2015, tòa soạn Báo Thanh Niên dọn về đây, sau khi đã xây dựng thành một tòa nhà cao tầng hiện đại.Trước tháng 12.1960, tiệm bánh mì Hòa Mã của nhà thơ Lê Minh Ngọc còn đặt ở số 511 trên đường này, sau mới dời về đường Cao Thắng gần đó.Số 636 là nhà của chính trị gia Phan Khắc Sửu, gốc Cần Thơ, năm 1924 từng du học ở Tunis (Tunisia) rồi sang Paris, Pháp, nơi ông đậu bằng kỹ sư canh nông. Sau này ông tham gia chính trị, từng làm quốc trưởng ở miền Nam giữa thập niên 1960.Ký ức về con đường này không thể không nhắc đến tiệm cho thuê sách Cảnh Hưng gần đoạn giáp đường Cao Thắng, có thể là tiệm cho thuê sách lớn nhất Sài Gòn. Tiệm có tới năm tầng lầu chứa sách. Chủ tiệm là ông Huỳnh Công Đáng, một người Việt gốc Hoa am hiểu về sách, thường mặc bộ pyjama ra tiếp khách. Đến năm 1971, số sách ông cho thuê đã lên tới 20 ngàn cuốn, có đủ các thể loại từ tiểu thuyết, học làm người, truyện dịch. Tất cả sách được đóng gáy, bìa bọc giấy dầu. Tiệm có năm cuốn mục lục dày cộm, kê theo số thứ tự cũ, mới và theo tên tác giả các loại sách có trong tiệm. Khách đến, nói tên sách là sau vài giây, ông Đáng có thể nói số thứ tự và khu vực tủ kệ có cuốn đó. Nhiều sinh viên đến đây tìm sách để tham khảo, nghiên cứu rất nể ông Đáng, gọi ông là từ điển sống. Theo một bài báo, đến năm 1971, ước tính tiệm Cảnh Hưng thu vào mỗi tháng khoảng 150 ngàn đồng, một số tiền lớn lúc đó. Đến năm 1975, trong chiến dịch thu gom văn hóa phẩm chế độ cũ, tiệm Cảnh Hưng nộp cho đội công tác sinh viên, học sinh Trường Trí Đức 36 ngàn cuốn sách các loại, một con số rất lớn (Theo báo Tiền Phong, số 24.6.1975).Quán xá trên đường quy tụ nhiều từ ngã tư giáp đường Lê Văn Duyệt (nay là Cách Mạng Tháng Tám) đổ ra Lý Thái Tổ. Dân Sài Gòn có người còn nhớ quán Tây Hồ của cụ Thanh góc Phan Đình Phùng - Lê Văn Duyệt, đối diện tòa đại sứ Miên. Quán không có bảng hiệu, nhỏ xíu nhưng đắt khách vì có món thịt dê trứ danh. Món thịt này chỉ được cụ Thanh bán vỏn vẹn ngày thứ năm trong vòng một tiếng đồng hồ từ 10 giờ đến 11 giờ sáng là hết. Thứ ba và thứ bảy cụ bán thịt chó và những ngày khác... nghỉ ngơi.Nhà hàng Sing Sing số 236 - 238 nằm ở góc đường giáp đường Đoàn Thị Điểm (Trương Định) bán thức ăn Việt và món Tây, trong đó có món cà ri gà ăn với cơm nị kiểu Ấn có tiếng. Còn tiệm cơm Nam Sơn góc đường giáp Nguyễn Thiện Thuật bán món Hoa kiểu Quảng Đông. Tiệm này giá vừa phải. Các món ngon tiêu biểu là sườn xào giấm, cá chưng hay cá lăn bột chiên, canh cải hay gà ác hầm thuốc bắc, mì xào hải sản...; nay là tiệm giò chả Nguyên Hương.Hiện nay có nhiều nhà hàng cao cấp trên đường này với các món ăn Hoa, Nhật, Hàn và Việt.***Đường Nguyễn Đình Chiểu tuy nhỏ nhưng lề đường rộng, là con đường sang trọng với nhiều nhà hàng cao cấp, nhiều biệt thự của các viên chức ngoại giao nước ngoài với cây xanh trong sân tỏa bóng mát ra ngoài. Những năm 1990, có người nhận ra trên đường có trồng cây cứt mọt, còn gọi là thàn mát đen, thân không cao lắm, có hoa tím nhạt dễ thương. Còn có cây gõ mật, lim sét, lọ nồi (còn gọi là cây đại phong tử), phượng vĩ, sung… Khác với đoạn trên sang trọng, đoạn đường từ Cách Mạng Tháng Tám ra đến Lý Thái Tổ đa số là nhà ống tận dụng mặt tiền để buôn bán, bày áo cưới, tiệm giày… với không khí đông vui. Con đường một chiều này lặng lẽ chứng kiến những thăng trầm của đời sống Sài Gòn với bao đổi thay, những xuất hiện và mất đi những tên tuổi, chủ nhân sở hữu, cây cối, quán ăn… Nó là một phần của Sài Gòn, ở phần hồn đẹp đẽ nhất.Đường Nguyễn Đình Chiểu song song với các đường Võ Thị Sáu (trước 1975 là đường Hiền Vương), Tú Xương, Điện Biên Phủ (Phan Thanh Giản), Ngô Thời Nhiệm, Võ Văn Tần (Trần Quý Cáp) và Nguyễn Thị Minh Khai (Hồng Thập Tự).Đi ngang các đường Nguyễn Bỉnh Khiêm, Mai Thị Lựu (Phạm Đăng Hưng), Phan Kế Bính, Đinh Tiên Hoàng, Cây Điệp (hẻm Cây Điệp), Mạc Đĩnh Chi, Phùng Khắc Khoan, Hai Bà Trưng, Phạm Ngọc Thạch (Duy Tân), Pasteur, Nam Kỳ Khởi Nghĩa (Công Lý), Lê Quý Đôn, Trần Quốc Thảo (Trương Minh Giảng), Nguyễn Gia Thiều, Trương Định, Bà Huyện Thanh Quan, Cách Mạng Tháng Tám (Lê Văn Duyệt), Nguyễn Thượng Hiền, Vườn Chuối, Cao Thắng, Bàn Cờ, Nguyễn Thiện Thuật và Lý Thái Tổ.Về miền di sản Tràng An
Tỉ mẩn tạo hình con voi bên căn nhà dài truyền thống, nghệ nhân H'Huyên BHôk (49 tuổi) dừng tay mời chúng tôi vào nhà để tìm hiểu về nghề gốm cổ Yang Tao. Dưới chân nhà dài, những tạo hình như: con voi, con lợn, lọ hoa… đang được bà phơi dưới ánh nắng của ngày đông. "Trong làng tôi chỉ còn vài nghệ nhân làm gốm Yang Tao, họ cũng đã già hết rồi, nếu tính nghệ nhân làm được gốm Yang Tao thì tôi là người trẻ nhất", bà H'Huyên BHôk nói.Bà H'Huyên BHôk cho hay, qua lời kể của bà cố, ngày xưa trong buôn người dân sinh sống không có các vật dụng sinh hoạt như chén, bát…, chỉ dùng lá chuối để đựng cơm. Từ đó, người xưa đã suy nghĩ và sáng tạo, tìm kiếm nguồn đất để nặn ra cái chén đầu tiên, đem đi nung thành công, rồi tiếp tục làm các vật dụng lớn hơn như sành đựng nước, chóe đựng gạo. Thời điểm đó, người dân trong buôn học hỏi lẫn nhau và tự tạo ra các vật dụng riêng để sử dụng trong gia đình."Để thể hiện lòng biết ơn và tôn kính với bề trên, người sáng kiến đã đặt ra rất nhiều quy tắc khi làm gốm Yang Tao, người vi phạm quy tắc sẽ bị bề trên khiển trách", bà H'Huyên BHôk kể và tiếp lời: "Ngày trước, chỉ có phụ nữ làm gốm, đàn ông trong buôn không được làm vì chế độ mẫu hệ. Độ tuổi mà con gái được làm gốm phải từ 17,18 tuổi, chưa có chồng. Trước khi đi lấy đất, con gái không được tiếp xúc với con trai, không trùng ngày 'đèn đỏ', nếu vi phạm sẽ bị run tay chân, không tìm thấy đường về nhà".Nghệ nhân H'Lưm Uông (63 tuổi), nhà ở bên cạnh và là người chỉ dạy cho bà H'Huyên BHôk làm gốm, vừa nằm viện về, tay chân vẫn còn yếu do bị tai biến (hồi tháng 6.2024), nhưng nỗi nhớ nghề vẫn hằn sâu trong đôi mắt của bà. "Bị thế này, mẹ (tôi) cũng nhớ nghề lắm, tay chân cứ khó chịu. Hằng ngày, chỉ có thể ngồi trong nhà dài nhìn H'Huyên BHôk làm gốm, mong mau khỏi bệnh để lại tiếp tục làm gốm như ngày xưa. Từ những năm 1990, chén bát hiện đại từ nơi khác về nên buôn này chỉ còn vài người làm gốm…", bà H'Lưm Uông chia sẻ.Giọng trầm buồn, nghệ nhân H'Huyên BHôk và H'Lưm Uông kể lại khoảng hơn chục năm trước, trong một lần đi bán gốm Yang Tao ở H.Cư Mgar (Đắk Lắk), chiếc xe chở mọi người không may bị lật ở giữa đèo, bà H'Huyên BHôk bị chấn thương ở vùng đầu, rất may không ảnh hưởng đến tính mạng. Nhưng cũng từ đây, người dân trong buôn không còn đi bán gốm ở xa nữa (vì sợ gặp tai nạn) mà chỉ làm các vật dụng phục vụ sinh hoạt trong gia đình. Rồi theo xu hướng phát triển, gốm thủ công không cạnh tranh được với gốm công nghiệp, nên người làm gốm trong buôn ít dần, chỉ còn 5 – 6 người giữ nghề đến ngày nay.Năm 2008, bà Lương Thanh Sơn (nguyên Giám đốc Bảo tàng Đắk Lắk) đã đến buôn Dơng Bắk (xã Yang Tao, H.Lắk) để động viên, hỗ trợ cho bà con giữ lấy nghề gốm cổ lâu đời trong vùng. Các nghệ nhân và người làm gốm cổ ở Yang Tao luôn ghi nhớ rằng, nếu không có TS Lương Thanh Sơn thì nghề gốm đã mất đi.Bà Sơn cho hay những năm trước 2008, bà đã nghiên cứu và đề xuất các dự án phục hồi các làng nghề truyền thống của người Ê Đê, người M'nông tại địa bàn tỉnh Đắk Lắk. Trong đó, bà xin được nguồn vốn cho dự án phục dựng nghề làm gốm của người M'nông tại buôn Dơng Bắk (xã Yang Tao, H.Lắk). Thời điểm này, tại buôn có mở một lớp dạy nghề làm gốm cổ khoảng 15 – 20 người, trong đó có 3 nghệ nhân được mệnh danh là "bàn tay vàng" của địa phương."Qua thời gian làm văn hóa, gắn bó với người dân tại các buôn làng, điều mà tôi đau đáu đến bây giờ là làm sao tạo được nguồn thu, đầu ra cho các sản phẩm gốm Yang Tao của bà con. H.Lắk là vùng du lịch nổi tiếng của tỉnh Đắk Lắk, đặc biệt là khu du lịch hồ Lắk, đây là cơ sở để phát triển các sản phẩm gốm cổ Yang Tao gửi đến tay du khách thập phương", bà Sơn nói.Bà Sơn cho biết thêm, theo thông tin từ một người nghiên cứu (Bỉ) do bà hướng dẫn, sản phẩm gốm cổ Yang Tao đã hiện diện tại Bảo tàng Anh. Trong lần trở lại Dơng Bắk cách đây không lâu, các nghệ nhân (nay già yếu nhưng bàn tay của họ chưa bao giờ biết mỏi) cũng khoe với bà, gốm Yang Tao đã được du khách từ các công ty du lịch lữ hành đến tham quan và tìm mua. Từ đó, cũng tạo nguồn thu nhập đáng kể cho bà con duy trì với nghề.Trao đổi với Thanh Niên, Sở VH-TT-DL Đắk Lắk cho biết, Bộ VH-TT-DL vừa có Quyết định về việc công bố danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia đối với nghề làm gốm của người M'nông ở xã Yang Tao (H.Lắk, Đắk Lắk). Đây sẽ là cơ sở quan trọng để gốm cổ Yang Tao được hồi sinh.
Chó thả rông lao vào cắn 4 người: Mẹ bé gái sợ hãi mong con bình an
Theo báo cáo từ Autoblog, Mercedes đã tạo ra một lớp sơn có thể phủ toàn bộ thân xe, không chỉ giới hạn ở mái hoặc hông xe như các mô-đun năng lượng mặt trời hiện có. Điểm nổi bật của sơn năng lượng mặt trời này là độ dày chỉ 5 micromet và trọng lượng nhẹ 50 gram trên mỗi mét vuông, cho phép nó bám dính vào mọi bề mặt, kể cả những khu vực cong như nếp gấp tấm ốp và chắn bùn.Những thành tích này giúp tăng cường khả năng thu năng lượng mặt trời cho xe điện Mercedes, tạo ra đủ điện năng để tăng thêm hàng nghìn km phạm vi lái xe mỗi năm.Theo thông tin từ Autoblog, sơn năng lượng mặt trời của Mercedes hoạt động với hiệu suất 20%, tương đương với các pin mặt trời thông thường. Tuy nhiên, ưu điểm của nó là tính linh hoạt, cho phép sạc pin EV bất cứ khi nào có ánh sáng mặt trời chiếu vào lớp sơn.Cụ thể, một lớp sơn có diện tích khoảng 11 m2, tương đương với kích thước của một chiếc SUV cỡ trung, có thể tạo ra khoảng 12.000 km phạm vi lái xe mỗi năm. Ngoài ra, năng lượng thu được từ lớp sơn này còn có thể được sử dụng để cung cấp điện cho các thiết bị trong nhà trong trường hợp mất điện nhờ vào khả năng sạc hai chiều.Việc phát triển hạ tầng trạm sạc cho xe điện vẫn là một thách thức lớn trong việc khuyến khích người tiêu dùng chuyển sang sử dụng xe điện. Tuy nhiên, với những đổi mới như sơn năng lượng mặt trời của Mercedes, người tiêu dùng sẽ có thêm lý do để lựa chọn xe điện, không chỉ vì tiết kiệm chi phí nhiên liệu và bảo trì mà còn vì những lợi ích về môi trường.Sự ra mắt của sơn năng lượng mặt trời không chỉ mang lại một giải pháp thân thiện với môi trường mà còn giúp giảm thiểu ô nhiễm trong quá trình sản xuất so với các mô-đun năng lượng mặt trời truyền thống. Với những tiến bộ này, Mercedes đang mở ra một kỷ nguyên mới cho xe điện, hứa hẹn mang lại nhiều giá trị hơn cho người tiêu dùng.
Báo cáo của Ngân hàng Nhà nước cho biết, năm 2024, ngành ngân hàng tiếp tục giữ nguyên các mức lãi suất điều hành trong bối cảnh lãi suất thế giới vẫn neo ở mức cao; điều hành tỉ giá linh hoạt, phù hợp, góp phần ứng phó phù hợp các cú sốc bên ngoài.Quản lý hoạt động kinh doanh vàng thông qua kiểm soát chênh lệch giá vàng miếng SJC so với giá vàng thế giới trong biên độ phù hợp; hệ thống các tổ chức tín dụng tiếp tục được giữ vững; nợ xấu được tập trung xử lý, kiểm soát...Tính đến ngày 31.12.2024, tín dụng nền kinh tế tăng khoảng 15,08% so với cuối năm 2023, tập trung vào sản xuất, kinh doanh, lĩnh vực ưu tiên. Ngành ngân hàng cũng đẩy mạnh triển khai các chương trình tín dụng 145.000 tỉ đồng cho vay nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, dự án cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ...Thủ tướng đánh giá Ngân hàng Nhà nước và hệ thống ngân hàng là mạch máu của nền kinh tế, góp sức cho sự phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội sau đại dịch Covid-19 cũng như sau sự đứt gãy các chuỗi cung ứng, chuỗi sản xuất.Người đứng đầu Chính phủ đề nghị ngành ngân hàng đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số, giảm chi phí để giảm lãi suất cho vay; tập trung tín dụng phát triển nhà ở xã hội, xóa nhà tạm, nhà dột nát. Tiếp tục xử lý các ngân hàng yếu kém, kiểm soát nợ xấu hiệu quả, tránh để xảy ra vụ việc tương tự Ngân hàng SCB..."Phải biết chia sẻ, biết cảm thông, đặt vị trí của mình vào vị trí người khác để cùng vượt qua những lúc khó khăn, thách thức và cùng phát triển", Thủ tướng đề nghị.Các ngân hàng cần nghiên cứu chính sách ưu đãi cho cả người xây dựng, phát triển nhà ở xã hội và người mua nhà ở xã hội, góp phần giúp người thu nhập thấp có nhà ở.Đồng thời, tích cực hỗ trợ phát triển hạ tầng giao thông chiến lược, các ngân hàng phối hợp chặt chẽ với doanh nghiệp để làm công tác này, tháo gỡ các điểm nghẽn về hạ tầng trên tinh thần "khó mấy cũng phải làm".
Tuyển sinh lớp 6 tại TP.HCM bằng kỳ khảo sát: Thực hiện chung hay riêng?
Ngày 17.2, Sở Y tế TP.HCM cho biết, Cục Quản lý dược (Bộ Y tế) vừa có công văn hỏa tốc về việc cảnh báo 7 loại thuốc do Công ty Mylan Laboratories Limited tại Indore-Pithampur (Ấn Độ) sản xuất.Công văn gửi hỏa tốc do Cục Quản lý dược ký ngày 17.2, được gửi đến Sở Y tế các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; Ban Quản lý dự án hỗ trợ kỹ thuật Quỹ toàn cầu phòng, chống HIV/AIDS; Công ty TNHH Viatris Việt Nam (tòa nhà Friendship Tower, 31 Lê Duẩn, P.Bến Nghé, Q.1); Văn phòng đại diện Mi Pharma Limited (94 - 96 Nguyễn Văn Kỉnh, P.Thanh Mỹ Lợi, TP.Thủ Đức).Trước đó, ngày 19.12.2024, Cục Quản lý thực phẩm và dược phẩm Mỹ (USFDA) có thư cảnh báo về việc phát hiện các vi phạm nghiêm trọng về thực hành tốt sản xuất (GMP) tại Công ty Mylan Laboratories Limited. Và Hội đồng tư vấn cấp giấy đăng ký lưu hành thuốc, nguyên liệu làm thuốc đối với thuốc hóa dược (Bộ Y tế) ngày 13.2 đã yêu cầu tạm dừng nhập khẩu và tạm dừng phân phối, lưu thông các thuốc sản xuất tại Công ty Mylan Laboratories Limited.Đề đảm bảo an toàn cho người sử dụng, Cục Quản Iý dược yêu cầu các cơ sở nhập khẩu, kinh doanh, sử dụng thuốc tạm dừng việc nhập khẩu, kinh doanh, sử dụng 7 loại thuốc này; niêm phong, bảo quản tại cơ sở. Phối hợp với cơ sở đăng ký thuốc để khẩn trương báo cáo về tình hình nhập khẩu (tên cơ sở nhập khẩu, thời gian và số lượng nhập khẩu), tình hình phân phối, sử dụng các thuốc này.Đề nghị Sở Y tế các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thông báo cho các cơ sở khám chữa bệnh, các đơn vị kinh doanh dược phẩm trên địa bàn tạm ngừng sử dụng, lưu hành các thuốc do Công ty Mylan Laboratories Limited sản xuất. Các đơn vị bảo quản thuốc này trong thời gian chờ kết luận về chất lượng thuốc, mức độ an toàn cho người sử dụng cho đến khi có thông báo mới của Cục Quản lý dược.Theo thông báo của Cục Quản lý dược, có 3 thuốc do Công ty TNHH Viatris Việt Nam đăng ký nhập khẩu (ADCClena 5, ADCClena 10 và ADCClena 25). 4 thuốc do Mi Pharma Private Limited đăng ký (Emtricitabine and and tenofovir alafenamide tablets 200mg/25mg, Hepbest, Acriptega, Avonza).