Giá vàng tăng vọt lên gần 86 triệu đồng/lượng sau tuyên bố hủy đấu thầu
Phát ngôn của hai bên được đưa ra sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump kêu gọi Moscow tha cho "hàng nghìn" binh sĩ Ukraine bị mắc kẹt trong khu vực.Theo Bộ Tổng tham mưu Ukraine, tất cả các thông tin về việc bao vây "đều là giả và do Nga tạo ra để thao túng chính trị", nhằm "gây áp lực" lên Kyiv và các đồng minh phương Tây. Tuyên bố này không đề cập trực tiếp đến ông Trump hay Mỹ.Quân đội Ukraine khẳng định lực lượng nước này vẫn đang tiếp tục chiến đấu tại khu vực sau khi đã tổ chức lại đội hình. Tuy nhiên, nhiều nhà phân tích quân sự cho hay nhiều binh sĩ Ukraine ở Kursk gần như bị cắt đứt đường lui sau nhiều bước tiến nhanh chóng của quân Nga tại đây.Hôm 14.3, ông Trump trong một bài đăng trên mạng Truth Social cho biết "hàng nghìn binh sĩ Ukraine đã bị quân đội Nga bao vây hoàn toàn và đang ở trong tình thế rất nguy hiểm". Tổng thống Mỹ viết: "Tôi mạnh mẽ đề nghị Tổng thống Putin tha mạng cho họ".Tổng thống Putin sau đó bày tỏ "thông cảm" với lời kêu gọi của Tổng thống Trump. Ông kêu gọi Kyiv ra lệnh cho các binh sĩ nước này ở Kursk buông vũ khí quy hàng, và hứa sẽ bảo toàn tính mạng và đối xử nhân đạo với họ.Một ngày trước cuộc gặp, Tổng thống Putin đã đến thăm vùng Kursk và được nghe báo cáo về tình hình thực địa từ Tổng tham mưu trưởng Nga, Đại tướng Valery Gerasimov.Theo tướng Gerasimov, tính đến tối 12.3, lực lượng Nga giành lại được 86% lãnh thổ đã mất vào tay Ukraine hồi tháng 8.2024. Ông nói các đơn vị Ukraine còn lại trong khu vực phần lớn đã bị "bao vây" và "cô lập".Nhận định bóng đá, Brentford - Arsenal (2 giờ ngày 14.8): ‘Bầy ong’ dưới họng ‘Pháo’
Vở Câu đố bị vỡ đánh dấu sinh nhật lần thứ 6 của The Run. The Run đã đi quãng đường dài trong việc duy trì sân khấu thể nghiệm độc lập chưa từng có tiền lệ ở Việt Nam, và đội ngũ cũng khá tự hào vì The Run đã tồn tại trong tình trạng gần như không có sự hỗ trợ nào đáng kể.
Kỳ thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh ĐH, CĐ 20 năm qua
Ngày 26.1, Liên đoàn Lao động TP.HCM tổ chức chương trình lãnh đạo Đảng, Nhà nước tặng quà cho 214 hộ gia đình công nhân, người lao động. Bí thư Thành ủy TP.HCM Nguyễn Văn Nên đã thăm hỏi, tặng quà động viên người lao động. Mỗi phần quà trị giá 1,3 triệu đồng (tiền mặt 1 triệu đồng và quà trị giá 300.000 đồng).Chăm lo tết, Tháng công nhân và kỷ niệm ngày thành lập Công đoàn Việt Nam là 1 trong 3 đợt công tác cao điểm hằng năm của Công đoàn Việt Nam. Nhiều năm qua, Công đoàn TP.HCM đã duy trì các hoạt động chăm lo tết ngày càng thiết thực, hiệu quả, mở rộng đối tượng thụ hưởng. Đó là hoạt động tiễn công nhân về quê ăn tết với "Tấm vé nghĩa tình", "Chuyến xe, chuyến tàu, chuyến bay mùa xuân", "Chuyến tàu Công đoàn"; hoạt động vui "Tết sum vầy", "Phiên chợ công nhân", "Gia đình công nhân, lao động vui tết cùng thành phố", "Vui tết cùng khu nhà trọ", "Tết cho em" dành cho con công nhân, lao động…Sau chương trình tặng quà của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, 214 gia đình công nhân, người lao động với hơn 400 thành viên di chuyển ra các xe khởi hành từ TP.HCM về quê đón tết cùng gia đình. Chương trình Chuyến xe mùa xuân 2025 với chủ đề "Giúp nhau về nhà - để tết này, ai cũng có tết nguyên nhà" do Liên đoàn Lao động TP.HCM phối hợp Báo Người Lao động và Công ty cổ phần ZION tổ chức.10 chuyến xe chở theo yêu thương, là nghĩa tình của Công đoàn TP.HCM dành tặng các anh chị công nhân lao động xa quê vào TP.HCM lập nghiệp. Các chuyến xe đưa người lao động về các tỉnh, thành: Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, TP.Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định và Phú Yên.Tại chương trình, anh Nguyễn Văn Ngọ (46 tuổi, quê Quảng Ngãi) chia sẻ: "Tôi làm công nhân ở Bình Dương, 3 năm rồi chưa về quê. Mỗi lần tết tới cũng có ra bến xe hỏi thăm tìm mua vé về nhưng giá vé cao hơn ngày thường khoảng 2 lần (1 triệu đồng/vé), rồi hết vé liên tục nên tôi không mua được. Nay được tham gia chương trình chuyến xe mùa xuân của Liên đoàn Lao động TP.HCM để về quê, tôi rất mừng, tiết kiệm được tiền vé để dành mua quà cho gia đình".Bên cạnh được tài trợ vé xe, 214 gia đình công nhân tham dự chương trình còn được Liên đoàn Lao động TP.HCM và Công ty cổ phần Zion tặng quà và lì xì.
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.
Vụ bỏ rơi 300 khách ở Phú Quốc: Bị cáo buộc 'cố tình lừa đảo'
Theo Petrovietnam, đây không chỉ là cơ sở hạ tầng LNG đầu tiên ở Việt Nam mà còn là một ví dụ điển hình cho việc hiện thực hóa sự chuyển đổi của ngành năng lượng quốc gia.
