Những tấm lòng vàng 16.9.2022
Tỉ mẩn tạo hình con voi bên căn nhà dài truyền thống, nghệ nhân H'Huyên BHôk (49 tuổi) dừng tay mời chúng tôi vào nhà để tìm hiểu về nghề gốm cổ Yang Tao. Dưới chân nhà dài, những tạo hình như: con voi, con lợn, lọ hoa… đang được bà phơi dưới ánh nắng của ngày đông. "Trong làng tôi chỉ còn vài nghệ nhân làm gốm Yang Tao, họ cũng đã già hết rồi, nếu tính nghệ nhân làm được gốm Yang Tao thì tôi là người trẻ nhất", bà H'Huyên BHôk nói.Bà H'Huyên BHôk cho hay, qua lời kể của bà cố, ngày xưa trong buôn người dân sinh sống không có các vật dụng sinh hoạt như chén, bát…, chỉ dùng lá chuối để đựng cơm. Từ đó, người xưa đã suy nghĩ và sáng tạo, tìm kiếm nguồn đất để nặn ra cái chén đầu tiên, đem đi nung thành công, rồi tiếp tục làm các vật dụng lớn hơn như sành đựng nước, chóe đựng gạo. Thời điểm đó, người dân trong buôn học hỏi lẫn nhau và tự tạo ra các vật dụng riêng để sử dụng trong gia đình."Để thể hiện lòng biết ơn và tôn kính với bề trên, người sáng kiến đã đặt ra rất nhiều quy tắc khi làm gốm Yang Tao, người vi phạm quy tắc sẽ bị bề trên khiển trách", bà H'Huyên BHôk kể và tiếp lời: "Ngày trước, chỉ có phụ nữ làm gốm, đàn ông trong buôn không được làm vì chế độ mẫu hệ. Độ tuổi mà con gái được làm gốm phải từ 17,18 tuổi, chưa có chồng. Trước khi đi lấy đất, con gái không được tiếp xúc với con trai, không trùng ngày 'đèn đỏ', nếu vi phạm sẽ bị run tay chân, không tìm thấy đường về nhà".Nghệ nhân H'Lưm Uông (63 tuổi), nhà ở bên cạnh và là người chỉ dạy cho bà H'Huyên BHôk làm gốm, vừa nằm viện về, tay chân vẫn còn yếu do bị tai biến (hồi tháng 6.2024), nhưng nỗi nhớ nghề vẫn hằn sâu trong đôi mắt của bà. "Bị thế này, mẹ (tôi) cũng nhớ nghề lắm, tay chân cứ khó chịu. Hằng ngày, chỉ có thể ngồi trong nhà dài nhìn H'Huyên BHôk làm gốm, mong mau khỏi bệnh để lại tiếp tục làm gốm như ngày xưa. Từ những năm 1990, chén bát hiện đại từ nơi khác về nên buôn này chỉ còn vài người làm gốm…", bà H'Lưm Uông chia sẻ.Giọng trầm buồn, nghệ nhân H'Huyên BHôk và H'Lưm Uông kể lại khoảng hơn chục năm trước, trong một lần đi bán gốm Yang Tao ở H.Cư Mgar (Đắk Lắk), chiếc xe chở mọi người không may bị lật ở giữa đèo, bà H'Huyên BHôk bị chấn thương ở vùng đầu, rất may không ảnh hưởng đến tính mạng. Nhưng cũng từ đây, người dân trong buôn không còn đi bán gốm ở xa nữa (vì sợ gặp tai nạn) mà chỉ làm các vật dụng phục vụ sinh hoạt trong gia đình. Rồi theo xu hướng phát triển, gốm thủ công không cạnh tranh được với gốm công nghiệp, nên người làm gốm trong buôn ít dần, chỉ còn 5 – 6 người giữ nghề đến ngày nay.Năm 2008, bà Lương Thanh Sơn (nguyên Giám đốc Bảo tàng Đắk Lắk) đã đến buôn Dơng Bắk (xã Yang Tao, H.Lắk) để động viên, hỗ trợ cho bà con giữ lấy nghề gốm cổ lâu đời trong vùng. Các nghệ nhân và người làm gốm cổ ở Yang Tao luôn ghi nhớ rằng, nếu không có TS Lương Thanh Sơn thì nghề gốm đã mất đi.Bà Sơn cho hay những năm trước 2008, bà đã nghiên cứu và đề xuất các dự án phục hồi các làng nghề truyền thống của người Ê Đê, người M'nông tại địa bàn tỉnh Đắk Lắk. Trong đó, bà xin được nguồn vốn cho dự án phục dựng nghề làm gốm của người M'nông tại buôn Dơng Bắk (xã Yang Tao, H.Lắk). Thời điểm này, tại buôn có mở một lớp dạy nghề làm gốm cổ khoảng 15 – 20 người, trong đó có 3 nghệ nhân được mệnh danh là "bàn tay vàng" của địa phương."Qua thời gian làm văn hóa, gắn bó với người dân tại các buôn làng, điều mà tôi đau đáu đến bây giờ là làm sao tạo được nguồn thu, đầu ra cho các sản phẩm gốm Yang Tao của bà con. H.Lắk là vùng du lịch nổi tiếng của tỉnh Đắk Lắk, đặc biệt là khu du lịch hồ Lắk, đây là cơ sở để phát triển các sản phẩm gốm cổ Yang Tao gửi đến tay du khách thập phương", bà Sơn nói.Bà Sơn cho biết thêm, theo thông tin từ một người nghiên cứu (Bỉ) do bà hướng dẫn, sản phẩm gốm cổ Yang Tao đã hiện diện tại Bảo tàng Anh. Trong lần trở lại Dơng Bắk cách đây không lâu, các nghệ nhân (nay già yếu nhưng bàn tay của họ chưa bao giờ biết mỏi) cũng khoe với bà, gốm Yang Tao đã được du khách từ các công ty du lịch lữ hành đến tham quan và tìm mua. Từ đó, cũng tạo nguồn thu nhập đáng kể cho bà con duy trì với nghề.Trao đổi với Thanh Niên, Sở VH-TT-DL Đắk Lắk cho biết, Bộ VH-TT-DL vừa có Quyết định về việc công bố danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia đối với nghề làm gốm của người M'nông ở xã Yang Tao (H.Lắk, Đắk Lắk). Đây sẽ là cơ sở quan trọng để gốm cổ Yang Tao được hồi sinh.Giải bóng rổ VBA 2023: Cantho Catfish có chiến thắng đầu tiên
Các nhà nghiên cứu đã có những dự báo về hiện tượng thiên văn trên bầu trời tháng 3, trong đó có nhiều sự kiện người yêu thiên văn Việt Nam có thể chiêm ngưỡng.Do có chu kỳ ngắn, sao Thủy nhanh chóng đi sang phía bên kia của mặt trời theo góc nhìn của chúng ta. Lúc này, bạn sẽ thấy nó vào lúc chiều tối ở dưới thấp của bầu trời phía tây, khi mặt trời bắt đầu lặn. Trăng tròn tháng 3 được gọi là Trăng Giun. Tên của nó bắt nguồn từ những con giun đất xuất hiện khi đất ấm lên. Người Anglo Saxon gọi trăng tròn tháng 3 là Trăng Mùa Chay, bắt nguồn từ tiếng Đức và có nghĩa là mùa xuân. Trăng Mùa Chay cũng được dùng để chỉ thời kỳ mùa chay của Kitô giáo trước Lễ Phục sinh.Những tên gọi khác cũng liên quan đến sự "thức tỉnh" của thiên nhiên vào mùa xuân: các bộ lạc người Mỹ bản địa gọi nó là Trăng Quạ, Trăng Vỏ Tuyết và Trăng Nhựa Cây hoặc Trăng Đường . Những cái tên của người châu Âu là Trăng Gió, Trăng Cày, Trăng Chết.Sau hơn 2 năm nhật thực toàn phần hoành tráng "thống trị" bầu trời, cuối cùng nhiều người trên thế giới cũng sẽ được chứng kiến nguyệt thực toàn phần hay "trăng máu" vào ngày 13 - 14.3.Theo tính toán của các nhà nghiên cứu, hơn 1 tỉ người ở Mỹ, Canada và các nơi còn lại ở Bắc và Nam Mỹ có vị trí lý tưởng để chứng kiến trăng tròn chuyển sang màu đỏ trong hơn 1 giờ đồng hồ, trong điều kiện thời tiết thuận lợi.Điều này đồng nghĩa với việc nguyệt thực toàn phần lần này, Việt Nam không quan sát được. Trong năm nay, nguyệt thực toàn phần lần thứ hai diễn ra vào ngày 7 - 8.9, có thể quan sát được tại châu Âu, châu Á, Úc, châu Phi và một số khu vực phía đông Nam Mỹ, Alaska và Nam Cực. Như vậy, người yêu thiên văn văn Việt Nam sẽ có cơ hội chiêm ngưỡng lần nguyệt thực toàn phần vào tháng 9 tới đây.Đây là một thời điểm thú vị, khi mà nếu nhìn vào sao Thổ qua kính thiên văn, bạn sẽ không thể nhìn thấy vành đai của nó như một đĩa dẹt, mà sẽ là một đoạn thẳng rất mỏng (tới mức khó mà nhìn thấy với những kính thiên văn nhỏ).Các hành tinh gần mặt trăng sao Kim vẫn sáng rực vào tháng 3. Vào ngày 1 - 2.3, hãy nhìn về phía chân trời phía tây ngay sau khi mặt trời lặn để tìm sao Kim gần trăng lưỡi liềm.Nếu bạn ở Bắc bán cầu bao gồm Việt Nam, bạn có thể có cơ hội phát hiện ra sao Thủy khó nắm bắt ở gần đó. Tuy nhiên, vì hành tinh này nhỏ và nằm gần mặt trời nên có thể khó quan sát bằng mắt thường.
Mỹ lo bị Trung Quốc tiếp cận 'sân sau'
Cho đến lúc này, Los Angeles Lakers đang đứng thứ 8 trên bảng xếp hạng NBA khu vực miền Tây.
- Nhất: Khoa Hóa học
Bức xúc tài xế ô tô coi thường luật, ngang nhiên quay đầu xe trên cầu
Ngày 8.1, UBND TP.Đà Nẵng và Tập đoàn Sun Group công bố khởi động Lễ hội pháo hoa quốc tế Đà Nẵng (DIFF) 2025 cùng chuỗi sự kiện đồng hành.Ông Huỳnh Nam Thắng, Phó chủ tịch, Tổng giám đốc Sun Group vùng miền Trung, cho biết trong hơn 1 tháng diễn ra DIFF 2024, TP.Đà Nẵng đón hơn 1,5 triệu lượt khách, tăng 60%; doanh thu dịch vụ lưu trú, ăn uống, lữ hành trong tháng 6.2024 đạt 16.344 tỉ đồng, tăng 28,2% so với DIFF 2023."DIFF 2025 chuẩn bị kỹ về loại pháo, kịch bản và số lượng 10 đội nhiều nhất từ trước đến nay, đa dạng chương trình bên lề. Đặc biệt là ứng dụng công nghệ như trợ lý ảo, app công nghệ để du khách có trải nghiệm mới mẻ", ông Huỳnh Nam Thắng nói.Theo ông Hồ Thanh Tú, Chủ tịch Hội Lữ hành TP.Đà Nẵng, với DIFF 2025, Hội Lữ hành có các kế hoạch kích cầu thông qua ngành hàng không và khách sạn với nhiều combo, thêm hoạt động ẩm thực, chuỗi sự kiện mùa hè, dịch vụ đêm để tăng trải nghiệm cho du khách…Bà Nguyễn Thị Anh Thi, Phó chủ tịch UBND TP.Đà Nẵng khẳng định, DIFF là một trong những lý do giúp lượng khách đổ về Đà Nẵng không ngừng tăng lên mỗi năm. Năm 2008, năm đầu tiên cuộc thi trình diễn pháo hoa quốc tế Đà Nẵng, thành phố đón hơn 1,2 triệu lượt khách, doanh thu chỉ hơn 810 tỉ đồng.Sau 12 lần tổ chức, thành phố nâng tầm thành Lễ hội pháo hoa quốc tế Đà Nẵng và lượng khách 2024 do cơ sở lưu trú phục vụ ước đạt gần 10,9 triệu lượt, tăng trên 32% so với năm 2023, vượt 35% so với 2019 (năm trước dịch Covid-19). Doanh thu từ du lịch năm 2024 tăng lên gần 38.000 tỉ đồng."Sự tái xuất của DIFF từ 2023, sau hơn 3 năm gián đoạn do Covid-19, đã đem đến cú hích mạnh mẽ giúp du lịch Đà Nẵng khởi sắc và đạt được những dấu ấn tăng trưởng vô cùng ấn tượng. Không chỉ đóng vai trò như "thỏi nam châm" hút khách, DIFF đã khẳng định được vị thế là một lễ hội đẳng cấp quốc tế, do đó UBND TP.Đà Nẵng tiếp tục đầu tư nâng tầm DIFF để Đà Nẵng xứng đáng với danh hiệu "Điểm đến sự kiện và lễ hội hàng đầu châu Á", bà Nguyễn Thị Anh Thi nói.DIFF 2025 diễn ra từ ngày 31.5 đến 12.7. Nét mới năm nay là có 2 đội đại diện cho chủ nhà Việt Nam tranh tài cùng với 8 đội quốc tế.10 đội sẽ thi đấu trong 6 đêm (đều diễn ra vào thứ bảy):Đêm 1 (ngày 31.5) có chủ đề Tinh hoa văn hóa (Legacy of culture) giữa đội chủ nhà Đà Nẵng và Phần Lan.Đêm 2 (ngày 7.6): Nghệ thuật sáng tạo (The art of creativity) – đội Z21 (Việt Nam) và Ba Lan.Đêm 3 (ngày 14.6): Hành trình kết nối (The path of unity) – đội Canada và Trung Quốc.Đêm 4 (ngày 21.6): Phát triển bền vững (Sustainable development) – đội Bồ Đào Nha và Anh.Đêm 5 (ngày 28.6): Công nghệ dẫn lối (Powered by innovation) – đội Hàn Quốc và Ý.Đêm 6 (ngày 12.7): Đón kỷ nguyên mới (The new rising era) thi đấu chung kết, gồm 2 đội xuất sắc được chọn qua 5 đêm thi trước đó.
