Bí kíp chăm sóc sức khỏe hệ tiêu hóa người lớn tuổi mùa cuối năm
“Khi hạnh phúc của người dân được đặt lên hàng đầu, Tràng An nổi lên như một tấm gương sáng về cảm hứng và tinh thần đổi mới sáng tạo. Tràng An đã trở thành một hình mẫu năng động về phát triển bền vững, là một mô hình mà người dân không chỉ đơn thuần là người hưởng lợi, mà còn là nhân vật chính trong câu chuyện hài hòa giữa du lịch bền vững và bảo tồn di sản”, bà bà Simona-Mirela Miculescu nói.Man City sẵn sàng ‘biến’ Haaland thành cầu thủ nhận lương cao nhất Ngoại hạng Anh
Sáng 11.3, anh Bùi Quang Huy, Bí thư thứ nhất T.Ư Đoàn, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc gia về thanh niên Việt Nam đã có buổi tiếp ông Kalganov Vyacheslav Gennadievich, Phó chủ tịch Ủy ban Đối ngoại TP.Saint Petersburg (Liên bang Nga).Tại buổi tiếp, anh Bùi Quang Huy cho biết, trong thời gian qua, mối quan hệ hữu nghị truyền thống và đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam - Liên bang Nga tiếp tục phát triển tốt đẹp. Chính quyền TP.Saint Petersburg đã nỗ lực trong việc tổ chức hoạt động, sự kiện góp phần vun đắp làm sâu sắc hơn nữa mối quan hệ giữa hai nước. Anh Bùi Quang Huy nhấn mạnh, Ủy ban Quốc gia về thanh niên Việt Nam, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh luôn coi trọng, đánh giá cao quan hệ hữu nghị, hợp tác với các đối tác Liên bang Nga. Trong năm 2025, T.Ư Đoàn, Ủy ban Quốc gia về thanh niên Việt Nam dự kiến nhiều hoạt động giao lưu thanh niên với các đối tác tại Nga, trong đó có Diễn đàn thanh niên Việt - Nga; dự kiến ký kết thỏa thuận hợp tác với Đội Cận vệ trẻ Đảng nước Nga thống nhất…Anh Bùi Quang Huy đề nghị hai bên tiếp tục tuyên truyền, giáo dục thanh thiếu nhi hai nước về tình hữu nghị truyền thống Việt - Nga; tạo điều kiện cho du học sinh Việt Nam đang học tập và sinh sống tại Nga; tăng cường việc phối hợp đào tạo giữa các trường đại học của hai nước."Chúng tôi mong muốn có loại hình đào tạo trao đổi sinh viên giữa hai bên. Không chỉ đào tạo đại học, sau đại học mà có các khóa bồi dưỡng ngắn hạn, để tăng cường hiểu biết giữa hai bên", anh Bùi Quang Huy đề nghị.Ông Kalganov Vyacheslav Gennadievich cho biết luôn cảm nhận được sự hỗ trợ nhiệt tình của Việt Nam trong quan hệ hợp tác giữa hai nước. Trong chuyến thăm lần này, ông sẽ tới Điện Biên theo lời mời của Chủ tịch UBND tỉnh Điện Biên để tham dự Lễ hội hoa ban 2025 và Lễ hội văn hóa, thể thao và du lịch các dân tộc lần thứ VIII. Ông Kalganov Vyacheslav Gennadievich cho biết đã ký thỏa thuận hợp tác với nhiều tỉnh, thành của Việt Nam, trong đó có tỉnh Điện Biên và trong năm nay dự kiến sẽ ký thỏa thuận hợp tác với Hà Nội.Ông Kalganov Vyacheslav Gennadievich cũng mời anh Bùi Quang Huy sang thăm TP.Saint Petersburg vào tháng 5 tới, nhằm thực hiện kế hoạch hợp tác giữa hai bên và tăng cường hợp tác mạnh mẽ hơn nữa. Bày tỏ ý kiến của mình, anh Bùi Quang Huy nói: "Chúng tôi luôn coi trọng đối tác Nga, coi Nga là những người bạn thực sự thân thiết của chúng tôi. Các nội dung hợp tác trong thời gian tới cũng xác định tiếp tục giáo dục cho thanh thiếu nhi về truyền thống lịch sử và tinh thần đoàn kết, hữu nghị giữa hai nước. Chúng tôi quan niệm rằng quan hệ hai nước đã rất tốt, thanh thiếu nhi phải duy trì tình cảm tốt đẹp thì trong tương lai mới nâng cao hơn nữa tình đoàn kết hữu nghị giữa hai bên".
Người Việt mua sắm ô tô cũ, săn lùng sedan giá rẻ nhiều hơn xe gầm cao
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.
Điều hòa
'Điểm mặt' nâng cấp đắt giá trên Mitsubishi Triton của đội đua Việt Nam
Chiều 10.1, hàng nghìn sinh viên, giảng viên các trường chuẩn bị kèn, trống, băng rôn khuấy động bầu không khí tại SVĐ Trường ĐH Nha Trang. Trong trận đấu khai mạc, sức "nóng" tại khán đài được đẩy lên cao, tiếp thêm động lực cho các cầu thủ quyết tâm giành chiến thắng."Để tiếp thêm tinh thần cho đội nhà Trường ĐH Nha Trang, chúng em sẽ cổ vũ nhiệt tình, lan tỏa hình ảnh cổ vũ đẹp ở giải đấu. Không chỉ cổ vũ cho đội nhà, chúng em còn cổ vũ cho đội bạn và mong muốn các trận đấu diễn ra luôn đá đẹp, fair-play", bạn Lê Thị Hương Xuân (sinh viên) chia sẻ. Những năm qua, hình ảnh cổ động viên lấp kín khán đài ở tỉnh Khánh Hòa được xem là "đặc sản" khi diễn ra giải bóng đá Thanh Niên sinh viên Việt Nam do Báo Thanh Niên tổ chức. Các trận đấu trở nên sôi động hơn khi đội ngũ cổ động viên "cháy" hết mình trên khán đài, tiếp thêm tinh thần cho cầu thủ tham gia thi đấu. Trận khai mạc vòng loại khu vực Nam Trung bộ - Tây nguyên phát sóng trực tiếp trên fanpage Báo Thanh Niên đã đạt gần 50.000 lượt xem, cao nhất trong các trận bóng vòng loại khu vực trên toàn quốc. Dưới đây là một số hình ảnh cổ vũ đẹp tại SVĐ Trường ĐH Nha Trang:Vòng loại giải bóng đá Thanh Niên sinh viên Việt Nam lần III - 2025 cúp THACO có 66 đội chia vào 6 bảng thi đấu theo khu vực địa lý từ ngày 28.12.2024 đến 18.1.2025. Cụ thể gồm khu vực phía bắc (từ ngày 30.12.2024 - 10.1.2025 tại sân Trường ĐH Thủy Lợi); khu vực Duyên hải miền Trung (từ ngày 6.1 - 12.1.2025 tại sân Quân khu 5 - Đà Nẵng); khu vực Nam Trung bộ và Tây nguyên (10.1 - 18.1.2025 tại sân Trường ĐH Nha Trang); khu vực Đông Nam bộ (4.1 - 12.1.2025 tại SVĐ Bàu Thành, Bà Rịa - Vũng Tàu); khu vực Tây Nam bộ (8.1 - 17.1.2025 tại SVĐ Cần Thơ) và khu vực TP.HCM (28.12.2024 - 15.1.2025 sân Trường ĐH Tôn Đức Thắng) để chọn ra 11 đội cùng với đội chủ nhà Trường ĐH Tôn Đức Thắng tranh vòng chung kết giải từ 1.3 - 16.3.2025.
