Tiệc tân niên động viên công nhân khó khăn, không có điều kiện về quê ăn tết
Tối 30.1, Đội Cảnh sát PCCC và cứu nạn cứu hộ Công an H.Hóc Môn (TP.HCM) đang tích cực xử lý hiện trường vụ cháy lớn xưởng giày da.Thông tin ban đầu, hơn 19 giờ cùng ngày, đám cháy bùng lên tại xưởng sản xuất giày da nằm trên đường Tân Xuân 2, xã Tân Xuân. Phát hiện vụ việc, người dân hô hoán nhau tìm cách dập lửa nhưng bất thành.Tại hiện trường, cột khói bốc lên cao ngút, lửa cháy lan sang nhà dân liền kề, kèm sức nóng dữ dội.Lực lượng Công an xã Tân Xuân nhanh chóng có mặt di tản người dân khu vực. Lực lượng Đội CSGT - trật tự Công an H.Hóc Môn cũng được điều động để phân luồng giao thông, phối hợp các đơn vị liên quan đảm bảo trật tự tại khu vực.Lúc 19 giờ 21 phút, Đội Cảnh sát PCCC và cứu nạn cứu hộ Công an H.Hóc Môn tiếp nhận tin báo cháy tại khu vực nói trên. Nhiều xe chuyên dụng cùng hàng chục chiến sĩ cán bộ nhanh chóng đến hiện trường, triển khai công tác chữa cháy.Đến khoảng 21 giờ cùng ngày, đám cháy cơ bản được khống chế. Lực lượng chức năng đang tiếp tục làm mát hiện trường. Hiện nguyên nhân và thiệt hại từ vụ hỏa hoạn chưa được thống kê.‘Con muốn sống’: Người mẹ đơn thân khắc khổ mong gánh được bệnh cho con
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.
Giải đáp 1.001 câu hỏi về skincare mùa nắng nóng
Tờ The Straits Times ngày 26.1 đưa tin chú cảnh khuyển đầu tiên thuộc giống corgi của Trung Quốc vừa bị cắt thưởng Tết, sau khi bị bắt gặp ngủ trong giờ làm việc và tè vào chậu tắm.Sinh vào tháng 8.2023, chú chó Phúc Tử (Fu Zai) gia nhập lực lượng cảnh sát thành phố Duy Phường thuộc tỉnh Sơn Đông vào tháng 1.2024 với tư cách là thành viên dự bị của lực lượng phát hiện chất nổ.Chú chó này nhanh chóng "gây bão" trên mạng xã hội với đôi mắt biểu cảm, đôi chân ngắn, kỹ năng giỏi và từ đó đã trở thành một cảnh khuyển đủ tiêu chuẩn.Bản đánh giá năng suất đầu tiên của chú chó này được chia sẻ trong một video ngày 19.1 trên Douyin, ứng dụng tương tự TikTok tại Trung Quốc.Trong đoạn video, Phúc Tử ngồi đối diện với một cảnh sát và được người này khen ngợi vì đã nâng cao hình ảnh của những chú chó khác ở Duy Phường."Đó là một năm tốt đẹp. Nó không chỉ vượt qua đánh giá cấp độ 4 mà còn hoàn thành thành công nhiều nhiệm vụ an ninh", viên cảnh sát trong video cho biết. Đoạn video đã nhận được hơn 10.000 lượt thích và 500 bình luận.Phúc Tử sau đó được tặng một bông hoa đỏ, đồ ăn nhẹ đóng hộp và đồ chơi. Nhưng 2 phần thưởng sau đã bị tịch thu ngay lập tức, sau khi bị cảnh sát tiết lộ những hành vi sai phạm, bao gồm ngủ khi làm việc và tự đi vệ sinh trong chậu của chính mình."Hy vọng anh sẽ nỗ lực bền bỉ hơn trong tương lai", viên cảnh sát nhắc nhở Phúc Tử.Nhiều cư dân mạng đã thích thú với đoạn video, một số người đã kêu gọi cảnh sát trao toàn bộ phần thưởng cho Phúc Tử."Nhanh chóng trả lại (phần thưởng) cho anh ấy! Tất cả các bạn đều là đồng nghiệp, làm sao các bạn có thể giữ tiền thưởng của người khác?" một người viết.Trong đoạn video tiếp theo vào ngày 22.1, cảnh sát đã trấn an mọi người rằng Phúc Tử đã nhận được rất nhiều phần thưởng.
Gừng Huế nổi tiếng từ xưa đến nay bởi đặc tính thơm, cay hơn gừng các vùng khác. Đặc biệt phải là củ gừng Tuần - vùng đất đồi pha sỏi phía tây bắc thành phố Huế. Thế nên, trong những con hẻm nhỏ trên các tuyến đường khu vực Tuần, ven sông Hương, Minh Mạng... không quá khó để gặp cảnh người dân mang cả chảo, bếp, vòi nước, bàn xắt... ra tận ngoài đường để làm mứt gừng bán tết.Theo những lò làm mứt gừng ở Huế, nguyên liệu làm món mứt gừng Huế phải dùng củ gừng được trồng trên vùng đất ở ngã ba Tuần nơi hai nhánh tả ngạn và hữu ngạn của dòng sông Hương gặp nhau mới có vị cay nồng, dậy hương thơm khác những nơi khác.
Huawei P70 lộ diện với thiết kế giống điện thoại Honor
Chiến dịch tìm kiếm MH370 mới sắp bắt đầu, với các báo cáo cho rằng chuyến thám hiểm do công ty robot hàng hải Ocean Infinity thực hiện sẽ đưa một trong những bí ẩn hàng không lớn nhất thế giới đến hồi kết.Cách đây 11 năm, MH370 của hãng hàng không Malaysia Airlines đã biến mất vào sáng sớm ngày 8 tháng 3 năm 2014 trên chuyến bay theo lịch trình từ Kuala Lumpur, Malaysia đến Bắc Kinh, Trung Quốc.Việc tìm kiếm chiếc máy bay chở khách chở 239 hành khách và phi hành đoàn ban đầu tập trung vào Biển Đông và biển Andaman.Trong những ngày sau vụ tai nạn, các phân tích tín hiệu của máy bay không thể xác định chính xác vị trí nhưng đã nhấn mạnh rằng MH370 có thể nằm ở bất kỳ đâu trên hai vòng cung, "một vòng cung trải dài từ Java về phía nam đến Ấn Độ Dương, phía tây nam Úc và vòng cung kia trải dài về phía bắc khắp châu Á từ Việt Nam đến Turkmenistan", Britannica.com giải thích.Khu vực tìm kiếm sau đó được mở rộng đến Ấn Độ Dương, phía tây nam Úc trên vòng cung phía nam và Đông Nam Á, phía tây Trung Quốc, tiểu lục địa Ấn Độ và Trung Á ở vòng cung phía bắc.Vài tuần sau vụ mất tích, một con tàu của Úc đã phát hiện ra một số tiếng ping âm thanh có thể từ "hộp đen" của chiếc Boeing 777 cách Perth, Tây Úc khoảng 2.000 km về phía tây bắc, nhưng nổi lên lo ngại rằng những tiếng ping đó có thể là kết quả đọc sai.Mãi đến tháng 7 năm 2014, mảnh vỡ đầu tiên mới được phát hiện - khoảng 4 tháng sau khi MH370 biến mất - trên một bãi biển của đảo Réunion thuộc Pháp.18 tháng tiếp theo, tổng cộng hơn 20 mảnh vỡ được tìm thấy - trên bờ biển ở Tanzania, Mozambique, Nam Phi, Madagascar và Mauritius. Trong khi 3 mảnh chắc chắn đến từ MH370, một số mảnh khác được cho là "có thể".Vào tháng 1 năm 2017, chính phủ Malaysia, Úc và Trung Quốc đã đưa ra quyết định ngừng tìm kiếm MH370, nhưng một năm sau - Malaysia đã ủy quyền cho một cuộc tìm kiếm dưới nước thứ hai - do công ty robot hàng hải Ocean Infinity có trụ sở tại Houston, Mỹ thực hiện - trên cơ sở "không tìm thấy, không tính phí". Tìm kiếm kết thúc vào tháng 5 cùng năm.Theo báo cáo, Ocean Infinity đã yêu cầu thanh toán 70 triệu USD nếu nhiệm vụ tìm kiếm MH370 lần này thành công - với cùng một hợp đồng "không tìm thấy, không tính phí" nếu họ không thực hiện được.Sau khi công bố sứ mệnh tìm kiếm mới vào cuối năm 2024, tàu Armada của Ocean Infinity hiện di chuyển từ Mauritius đến khu vực xảy ra vụ tai nạn, cách Perth trên Ấn Độ Dương 1.500 km về phía tây.Cuộc tìm kiếm này sẽ đánh dấu nỗ lực thứ ba để xác định vị trí máy bay.Việc di chuyển mới về phía khu vực xảy ra vụ tai nạn có nghĩa là một nỗ lực tìm kiếm mới sắp xuất hiện, có thể bắt đầu trong tháng này mặc dù chưa có ngày chính thức nào được công bố."Các chuyên gia vận tải và nhiều người đang theo dõi chặt chẽ các hoạt động của tàu và chuyến đi đặc biệt này đang tạo ra sự phấn khích đáng kể", ấn phẩm Aviation đưa tin và cho biết thêm rằng, ngày đến dự kiến của Armada 7806 tại khu vực được chỉ định là vào khoảng ngày 23 tháng 2 năm 2025.Nó cho thấy rõ ràng con tàu đang trên đường đến khu vực tìm kiếm tiềm năng ở Nam Ấn Độ Dương. Khu vực tìm kiếm mới này có diện tích khoảng 15.000 km2, với các địa điểm tìm kiếm được xác định bởi ba nhóm nghiên cứu.Trong một cuộc phỏng vấn với 9News, chuyên gia hàng không Geoff Thomas cho biết, đây cuối cùng có thể là cuộc tìm kiếm mang lại kết thúc cho những gia đình đã mất người thân trên MH370.Ông nói: "Thật tuyệt vời khi cuộc tìm kiếm bắt đầu lại để mang đến cái kết cho những người thân còn ở lại.Chiến dịch tìm kiếm mới này được thực hiện bởi kỹ sư hàng không vũ trụ người Anh Richard Godfrey, người đã phát triển một hệ thống theo dõi mang tính cách mạng mới sử dụng sóng vô tuyến"."Khả năng chúng ta sẽ tìm thấy nó là rất cao", ông nhấn mạnh.Trong khi đó, thợ săn mảnh vỡ người Mỹ Blaine Gibson nói với GBNews rằng ông tin cuộc tìm kiếm mới này có kết quả cao. "Chúng tôi có cả bằng chứng và phân tích đáng tin cậy cũ và mới chỉ ra vị trí của địa điểm xảy ra vụ tai nạn, công nghệ tìm kiếm tốt hơn... Chúng tôi có ý tưởng tốt hơn nhiều về việc máy bay ở đâu và không ở đâu".