Giá vé máy bay 'nóng' hơn thời tiết và hóa đơn tiền điện
Tại các vườn cây cảnh trên đường Phạm Văn Đồng (TP.Thủ Đức) và Q.Tân Bình, cúc mâm xôi, trạng nguyên, đỗ quyên, kim ngân lượng... đã được bày bán. Những chậu hoa được sắp xếp ngay ngắn, khoe sắc rực rỡ, tạo không khí tết sớm trên khắp các tuyến đường. Nhiều người ghé đến tham khảo mẫu và giá hoa tết Ất Tỵ 2025. Mặc dù chưa bước vào giai đoạn cao điểm mua sắm hoa tết, các vườn cây cảnh đã bắt đầu nhộn nhịp với những khách hàng đầu tiên, phần lớn là các công ty, ngân hàng, nhà hàng.... Họ thường đặt sớm những chậu hoa rực rỡ để trang trí văn phòng, tạo không khí tươi mới.Bà Vũ Thị Thu Hiền, 60 tuổi, chủ vườn hoa Lâm Đại Phát (TP.Thủ Đức), cho biết năm nay bà bán hoa tết sớm hơn thường lệ. Phần lớn các loại hoa và cúc mâm xôi đã được các doanh nghiệp và ngân hàng đặt trước để trưng bày hoặc trang trí sự kiện tết. Ngoài các đơn đặt hàng lớn, bà Hiền cũng mang thêm vài chục chậu cúc mâm xôi và hoa tết dư ra để bán lẻ. Hiện tại, những chậu hoa được bày bán đều là "hàng tuyển". Theo bà, sau ngày 23 tháng chạp, nhu cầu mua lẻ của khách hàng mới bắt đầu tăng.Trong số các loại hoa tết, cúc mâm xôi đang chiếm được nhiều sự quan tâm nhờ chất lượng và hình thức bắt mắt. Anh Nguyễn Hoàng Anh (33 tuổi, TP.Thủ Đức) chia sẻ, đây là lần đầu tiên anh mua hoa tết sớm. Sau Tết Dương lịch, gia đình anh đã bắt đầu trang trí nhà cửa cho có không khí năm mới. "Tôi thấy hoa tết năm nay rất đẹp, cúc mâm xôi nở sớm nhưng bông đều và tươi. Hai ngày qua, tôi có ghé thăm một số nhà vườn và thấy giá hoa không chênh mấy. Không biết gần tết giá có thay đổi không, nhưng hiện tại mọi thứ khá ổn", anh Hoàng Anh chia sẻ.Anh Trần Vũ Trung Nam, 34 tuổi, chủ vườn hoa Nguyên Hưng (Q.Tân Bình), cho biết hoa tết ở thời điểm này có chất lượng tốt hơn với các năm trước. Riêng cúc mâm xôi, dù nở sớm nhưng lại rất dễ chăm sóc, tùy thuộc vào điều kiện môi trường. Hiện nay, giá cúc mâm xôi là 380.000 đồng/cặp, gần như không khác biệt nhiều so với năm ngoái. Bên cạnh cúc mâm xôi, nhiều loại hoa tết khác cũng được yêu thích. Trạng nguyên, với màu đỏ tươi may mắn, hiện được bán với giá 100.000 đồng/cây hoặc 200.000 đồng/cặp. Đỗ quyên có giá 180.000 đồng/cây hoặc 360.000 đồng/cặp, phù hợp để trang trí nhà và văn phòng.Kim ngân lượng cũng được ưa chuộng nhờ vẻ đẹp từ những chùm quả đỏ và ý nghĩa phong thủy, tượng trưng cho tài lộc và thịnh vượng. Loại cây này có giá khoảng 200.000 đồng/cây, là lựa chọn lý tưởng để trang trí hoặc làm quà tết."Tuy không được ưa chuộng nhiều như cúc mâm xôi, nhưng trạng nguyên, đỗ quyên hay kim ngân lượng vẫn được tìm mua mỗi dịp tết", bà Vũ Thị Thu Hiền (60 tuổi), chủ vườn hoa Lâm Đại Phát (TP.Thủ Đức) chia sẻ.Cúp truyền hình: Hai tay đua nổi tiếng bị cảnh cáo vì gây gổ sau vạch đích
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.
Vietnam Centre và niềm tự hào quảng bá văn hóa Việt
Theo dự thảo, 107 hành vi vi phạm trong lĩnh vực giao thông đường bộ được TP.Hà Nội đề xuất nâng mức phạt gấp 1,5 - 2 lần so với nghị định 168/2024. Trong đó, một số hành vi vi phạm có mức tiền phạt còn thấp, nghị quyết quy định mức tăng là 2 lần; một số hành vi vi phạm đã có mức tiền phạt cao nghị quyết quy định mức tăng là 1,5 lần.Các lỗi sẽ bị tăng mức phạt dựa trên tiêu chí: hành vi vi phạm có tính chất phổ biến, diễn ra hằng ngày ảnh hưởng tiêu cực đến thói quen tham gia giao thông của người dân và mỹ quan đô thị; hành vi vi phạm là nguyên nhân dẫn đến tai nạn giao thông và ùn tắc giao thông; hành vi vi phạm gây ảnh hưởng xấu đến trật tự công cộng, kết cấu hạ tầng giao thông.Đó là các hành vi: không chấp hành chỉ dẫn, hiệu lệnh vạch kẻ đường, biển báo hiệu; đi vào đường cấm; sai phần đường, làn đường; dừng, đỗ trái quy định; chở quá số người quy định; không đội mũ bảo hiểm; lùi xe, chuyển làn đường, chuyển hướng, vượt không đúng quy định; đón, trả khách sai quy định; chạy quá tốc độ; chở hàng, xếp hàng quá trọng tải; vi phạm nồng độ cồn; lạng lách, đánh võng; bấm còi, rú ga (nẹt pô); một số hành vi vi phạm trong đào tạo, sát hạch cấp giấy phép lái xe, trong đăng kiểm phương tiện, sử dụng lòng đường, vỉa hè, kinh doanh vận tải... Theo UBND TP.Hà Nội, các chức danh có thẩm quyền phạt tiền đối với các hành vi vi phạm hành chính quy định tại Nghị định 168 quy định xử phạt hành chính về trật tự, an toàn giao thông trong lĩnh vực giao thông đường bộ do Chính phủ ban hành có thẩm quyền xử phạt tương ứng với mức phạt tiền đối với các hành vi vi phạm quy định tại nghị quyết.Trước đó, ngày 26.12.2024, Chính phủ ban hành Nghị định 168/2024 quy định xử phạt vi phạm hành chính về trật tự an toàn giao thông trong lĩnh vực giao thông đường bộ; trừ điểm, phục hồi điểm giấy phép lái xe, trong đó đã tăng nặng mức phạt đối với một số hành vi vi phạm.Qua đánh giá thực tiễn và tình hình vi phạm trật tự an toàn giao thông trên địa bàn, UBND TP.Hà Nội cho rằng cần tiếp tục tăng nặng đối với một số hành vi vi phạm để nâng cao ý thức tự giác chấp hành của người tham gia giao thông, từng bước hình thành văn hóa giao thông, kiềm chế và làm giảm ùn tắc, tai nạn.Dưới đây là 107 hành vi được đề xuất nâng mức phạt gấp 1,5 - 2 lần so với nghị định 168/2024.
Sáng 21.2, ngay từ sáng sớm, bầu trời TP.HCM ngầu đục, như chìm trong "sương mù" như Đà Lạt. Đến hơn 7 giờ, nắng lên làm bầu trời quang hơn nhưng nhiều người vẫn có cảm giác như có "màn sương mù".Nhưng ẩn sau màn sương đó là tình trạng ô nhiễm không khí mà theo IQAir (ứng dụng quan trắc chất lượng không khí theo thời gian thật), nhiều nơi tại TP.HCM đạt mức báo động cam (IQA là 150) - không tốt cho các nhóm nhạy cảm.Thậm chí, trong ngày 19.2, nhiều nơi tại TP.HCM đạt mức báo động đỏ (IQA là 200) - không lành mạnh với sức khỏe. Mức độ ô nhiễm không khí tiếp tục gia tăng vào buổi trưa, kéo dài đến đầu giờ chiều, nhiều trạm đo chuyển vượt báo động đỏ chuyển sang mức cảnh báo tím - rất không tốt với sức khỏe người dân. Hiện tượng này xuất hiện nhiều mấy ngày gần đây.Tương tự, mức độ ô nhiễm không khí ở Hà Nội và các tỉnh phía bắc còn nghiêm trọng hơn và mùa ô nhiễm thường kéo dài đến tháng 4. Trong thời gian trước và sau tết, Hà Nội thường xuyên vượt báo động đỏ và lọt vào nhóm những thành phố ô nhiễm không khí nhất thế giới. Đáng chú ý, có thời điểm tại một số trạm đo ghi nhận chất lượng không khí ở mức nguy hại, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của mọi người.
Chuyển đổi số dẫn dắt tăng trưởng tại CMC năm 2023
Giới chuyên gia hoàn toàn nhất trí rằng trái đất sẽ không thể mãi mãi là ngôi nhà chung của sự sống. Đến một thời điểm trong tương lai, mặt trời sẽ đốt hết nhiên liệu và kéo theo vận mệnh bi thảm của địa cầu.Tuy nhiên, trước khi thời khắc đó xảy ra, nhiệt độ tăng cao đến ngưỡng cực đoan sẽ đe dọa khả năng sinh tồn của loài người. Và sẽ đến lúc trái đất không còn ôxy.
