Căng thẳng Trung Đông sẽ 'kéo' giá cà phê tới kỷ lục mới
Tương tự nhiều làng cổ khác của vùng chiêm trũng Bắc bộ, làng Nôm thuộc Đại Đồng, Hưng Yên vẫn còn đó những nét đẹp cổ kính, trầm mặc, từ đình làng, ao làng, đường làng, cùng 19 nhà thờ họ biểu trưng cho con dân làng Nôm. Ở đời thường, nhắc đến Nôm là gợi ngay về nghề đặc thù của làng, ấy là buôn đồng nát. Cái nghề ấy "lẻn" cả vào thơ vè, định danh cụ thể về làng rằng: "Đồng nát thì về cầu Nôm".Ngược dòng lịch sử, tìm hiểu chuyện hình thành làng Nôm thông qua cụm di tích đình làng còn lưu lại mới biết thành hoàng làng Nôm chính là thánh Tam Giang - vị anh hùng dân tộc vẻ vang chống ngoại xâm chẳng liên quan gì đến nghề đồng nát. Ở vùng chiêm trũng Bắc bộ, thánh Tam Giang có hai hóa thân là thiên thần và nhân thần. Ở góc độ thiên thần, đây là vị thần chuyên bảo hộ vùng sông nước. Còn ở nhân thần, thánh Tam Giang là vị tướng oai dũng chống giặc ngoại xâm, sau khi hy sinh vì nước, ông được người dân tôn thờ. Thống kê có đến gần 400 đình, đền, nghè ở các làng cổ phía bắc thờ thánh Tam Giang.Trong cụm di tích đình Tam Giang ở làng Nôm, ngoài kiến trúc cổ kính của đình làng, mái ngói, cầu đá… còn nổi bật một cây đa cổ thụ. Các cụ cao niên kể rằng đấy là nơi khi xưa thánh Tam Giang và quân sĩ buộc ngựa, chiêu binh phục vụ kháng chiến chống giặc. Việc chiêu mộ binh sĩ khắp nơi, mỗi người mang mỗi họ khác nhau, khi đất nước yên bình, nhiều người trong số đó ở lại, thành cư dân làng Nôm. Nguyên cớ có đến 19 dòng họ khác nhau ở đây là vì vậy.Cũng từ câu chuyện chiêu quân của đức thánh Tam Giang, bánh tày ra đời. Với chiều dài gần 40 cm, khẩu chỉ bằng 3 ngón tay chụm lại, cầm rất vừa tay, mỗi chiếc bánh đủ cho một người bình thường ăn no. Việc người làng Nôm phát minh ra bánh tày chính là để phục vụ nhu cầu lương binh cho quân sĩ, vừa đủ dưỡng chất vừa đáp ứng tính tiện dụng, dễ dàng vận chuyển, lưu trữ thời gian dài. Nhờ vậy, bánh tày là dạng lương thực để binh sĩ bồi bổ trong những chiến trận ác liệt hoặc những cuộc hành quân xa.Tên gọi bánh tày, khi tìm hiểu ra, cũng mang lại nhiều thuyết giải thú vị. Liệu chiếc bánh có liên quan gì đến dân tộc Tày hay không? Nếu nhìn lại danh sách các dòng họ đang hiện hữu ở làng Nôm và những họ phổ biến của người Tày như Đỗ, Lê, Tạ… có thể thấy có sự tương đồng. Biết đâu trong quá trình chiêu quân, các tráng sĩ người Tày cũng tham gia công cuộc vệ quốc, gia nhập binh đoàn thánh Tam Giang và mang thứ bánh lá đặc trưng của dân tộc mình vào đời sống quân ngũ?Một lý giải khác liên quan đến bánh tày bắt nguồn từ chiều dài chiếc bánh. Nếu đo trung bình độ dài một chiếc bánh tày sẽ tương đương chiều dài cẳng tay với điểm đầu là lòng bàn tay và điểm cuối là cùi chỏ. Trong phương ngữ vùng Bắc bộ, đặc biệt là cư dân Hà Tây, chữ "tay" khi phát âm sẽ được nhấn thêm dấu huyền để thành "tày". Trong quá trình tập hợp binh về làng Nôm, có thể trong số ấy có những người lính đến từ vùng Hà Tây, việc biến âm trong phương ngữ khiến chiếc bánh tay khi xướng âm biến thành bánh tày là vậy.Trở lại với thời bình, bánh tày làng Nôm chỉ được làm vào dịp tết hoặc những sự kiện thực sự trọng đại. Cấu tạo một chiếc bánh rất đơn giản chỉ với đậu xanh đánh (đậu xanh lột vỏ, luộc chín, xào đường theo tỷ lệ 1:1) và mỡ thăn lợn cắt thỏi dài. Hai thứ này dùng làm nhân, còn lớp vỏ bánh là gạo nếp bao quanh, áo là lá dong. Bánh tày, ngoại hình giản đơn chỉ có thế. Nhưng khi ăn, bánh tày thực sự gây ấn tượng bởi sự cân bằng hài hòa giữa các nguyên liệu, hương vị. Ngọt bùi của đậu, béo ngậy của mỡ, dẻo thơm của nếp…, tất cả hòa quyện theo từng miếng cắn rất vừa nhờ kích thước khác lạ với các dòng bánh lá hiện hữu.Là đặc sản làng Nôm, ai ăn cũng khen ngon nhưng để tìm người làm ra bánh tày hôm nay lại là chuyện nan giải khi cả làng chỉ còn lại cụ Tạ Đình Hùng hằng năm vẫn gói bánh tày mùa tết đến. Tham gia cùng cụ Hùng trong một chuyến gói bánh tày, được nghe giải thích và chứng kiến các công đoạn làm bánh, mới thấy đằng sau vẻ giản đơn của chiếc bánh con con là vô số công đoạn phức tạp. Đầu tiên là phân chia tỷ lệ nguyên liệu, để ra một mẻ 100 chiếc bánh cần 10 kg gạo nếp cái hoa vàng vụ mới, 10 kg đường trắng, 10 kg đậu xanh không vỏ, 10 kg mỡ thăn. Phần chuẩn bị nguyên liệu chỉ có khoản đậu xanh đánh là nhọc sức vì phải luộc cho đậu nhừ, đánh nhuyễn không còn thấy dáng hạt rồi trộn đường đảo đều. Cái vất vả là khi đậu quết cùng đường, đảo tay không đều và nhanh sẽ làm đường chảy gây cháy khét, mẻ nhân ấy coi như hỏng. Đậu đảo đến chín nhừ, vàng ươm là hoàn thiện.So sánh làm bánh tày và bánh chưng, cụ Tạ Đình Hùng bảo: "Làm bánh tày vất hơn bánh chưng nhiều, bánh chưng có khuôn, một bánh tôi làm chậm nhất chỉ 2 phút, gói được một bánh tày bằng gói 3 - 4 cái bánh chưng". Đem câu chuyện làm bánh tày hỏi các nhà bán bánh lá ở chợ Nôm, ai cũng lắc đầu: "Không làm đâu, nhọc công lắm chú ạ". Cái sự nhọc ấy, hóa ra chẳng phải khó ở khâu chuẩn bị nguyên liệu mà ở kỹ thuật gói. Chứng kiến cụ Hùng tay thoăn thoắt từng thao tác xếp lá dong, rải 100 gram nếp cho một cái bánh, đặt phần nhân bánh lên lớp nếp, đoạn lấy tay túm hai mép lá kéo lên cao, giật xóc nhẹ, cuộn lại thật nhanh và đều, rồi thắt dây là xong một cái bánh tày. Độ khó khi làm bánh chính là ở cú giật "kinh điển" ấy. Cụ Hùng biết gói bánh tày từ năm 10 tuổi, đến nay đã hơn 70 năm tuổi nghề và cú giật điệu nghệ ấy vừa đủ lực để lớp gạo mỏng te bám đều quanh lõi nhân. Tôi làm thử mấy chiếc bánh cùng cụ nhưng cứ đến công đoạn cuối cùng với thao tác giật là gạo bay đằng gạo, nhân rời đằng nhân, không thể nào căn đều cho được.Mỗi lần chuẩn bị cho một mẻ bánh 100 cái, mất 2 ngày trời, dù tuổi cao, sức yếu, nhưng cụ Tạ Đình Hùng vẫn cố gắng làm, bởi: "Lệ làng xưa mỗi khi bày cỗ tết hoặc cúng đình, phải có giò cây, bánh tày, chả hoa, đều là các thứ người làng tôi tự làm cả, có năm cầu kỳ hơn thì thêm món cá kho ủ trấu. Giờ các món ấy thất truyền hết, còn lại mỗi bánh tày. Gói bánh mệt người lắm nhưng con cháu ở xa chúng nó cứ bảo gói để lễ thánh và mang làm quà đặc sản làng Nôm. Mấy năm nay chúng nó đem bánh tày làm quà biếu tết, ai ăn cũng khen, chiều các cháu nên cố làm".Nhờ kích thước nhỏ, gói đều tay, cộng thêm 5 giờ luộc ngập sôi trong nước, bánh tày khi hoàn thiện ngon dẻo rền ngậy đến lạ kỳ, ăn no vẫn không ngán. Đem cắt lát miếng bánh do cụ Hùng làm, thấy rõ các lớp vỏ, nhân, mỡ phân bố đều tăm tắp, mắt nhìn đã thấy thèm. Ăn bánh của cụ Hùng thật ngon, nhưng cũng có chút bâng khuâng, bởi rằng món bánh tày trứ danh của làng Nôm đang thiếu người kế tục. Trong nhiều mâm cỗ dâng lễ thánh ngày xuân của người làng, bóng dáng bánh tày đang dần được thay bằng những cao lương mỹ vị hợp thời hơn. Lo rằng một ngày không xa, món bánh tày làng Nôm chỉ còn tồn tại trong hoài niệm và chuyện kể.Mạo danh người khác đăng tin sai sự thật về dịch Covid-19 trên mạng xã hội
Thị trường vàng trong nước đang chứng kiến những biến động mạnh khi giá vàng nhẫn vượt cả vàng miếng. Tính đến chiều 19.3.2025, giá vàng nhẫn 4 số 9 đã có nơi chính thức vượt 100 triệu đồng/lượng. Trong khi đó, giá vàng miếng SJC tiếp tục đà tăng.Chuyên gia kinh tế Nguyễn Trí Hiếu cho biết giá vàng tăng cao chủ yếu do động thái thị trường thế giới và tâm lý găm giữ vàng trong nước. "Giá vàng quốc tế đã vượt 3.030 USD/ounce do ảnh hướng của các yếu tố địa chính trị và khủng hoảng kinh tế. Trong nước, nguồn cung vàng hạn chế kèm tâm lý tích trữ đã đẩy giá lên cao", ông Hiếu nhận định.Lý giải về việc giá vàng nhẫn vượt cả vàng miếng, tiến sĩ Nguyễn Trí Hiếu chỉ ra hai nguyên nhân chính. Thứ nhất, vàng miếng vẫn bị kiểm soát giá bởi Ngân hàng Nhà nước theo chương trình bình ổn. Trong khi đó, vàng nhẫn được giao dịch tự do nên có tính cạnh tranh cao hơn. Thứ hai, nhu cầu mua vàng trang sức và vàng nhẫn tăng mạnh khi giá vàng miếc bị neo cao.Dù vàng mang lại lợi nhuận hấp dẫn so với chứng khoán, bất động sản và tiền gửi ngân hàng, chuyên gia cảnh báo rằng đây cũng là kênh đầu tư rủi ro nhất do biến động liên tục. "Nhà đầu tư cần theo dõi thị trường chặt chẽ, tránh vay tiền để đầu tư vàng vì nguy cơ thua lỗ rất lớn", TS Hiếu khuyên cáo.
Nhận định Serbia vs Bồ Đào Nha (2 giờ 45 sáng 28.3): Câu trả lời của Ronaldo
Sau 3 tuần chữa trị và nghỉ ngơi phục hồi chấn thương tại Bệnh viện đa khoa Vinmec (TP.Hà Nội), tiền đạo Nguyễn Xuân Son cùng bà xã Marcele Seippel đã trở về tư dinh tại Nam Định để nghỉ ngơi đón Tết. Sáng nay (25.1), trong khi Xuân Son rời nhà để hoàn thành nốt công việc cuối năm, bà xã Seippel lại ở nhà để chuẩn bị trang hoàng đón Tết. Nhờ đôi tay khéo léo của Seippel cùng sự hỗ trợ của bà con láng giềng, gia đình Xuân Son đã có tư gia lung linh để chuẩn bị cho năm mới hứng khởi.
Đội Trường ĐH Sư phạm TDTT Hà Nội dẫn đầu bảng C sau hai lượt đấu tại giải bóng đá Thanh Niên sinh viên Việt Nam lần III - 2025 cúp THACO (TNSV THACO cup 2025), sau chiến thắng trước Trường ĐH Công nghệ Đồng Nai (2-0) cùng trận hòa 0-0 trước Trường ĐH Công nghệ TP.HCM.Tuy nhiên, chưa thể nói màn thể hiện của đại diện miền Bắc là mãn nhãn. Thầy trò HLV Phạm Minh thắng trận gặp Trường ĐH Công nghệ Đồng Nai nhờ sai lầm khó tin của đối thủ trong những giây cuối cùng. Sau đó ở trận gặp Trường ĐH Công nghệ TP.HCM, Nguyễn Văn Duy cùng đồng đội dù được đánh giá cao hơn về kinh nghiệm lẫn con người, nhưng không thể tạo ra thế trận lấn lướt, thậm chí bị... ép ngược trong những phút cuối và suýt nữa thua trận.Với vị thế ứng viên vô địch, hiển nhiên người hâm mộ chờ đợi nhiều hơn ở Trường ĐH Sư phạm TDTT Hà Nội. Dù rằng "đường dài mới biết ngựa hay", song ngay từ lúc này, đội bóng đến từ thủ đô cần khẳng định sức mạnh, trước mắt là ở trận gặp Trường ĐH Công nghiệp TP.HCM lúc 15 giờ 30 hôm nay (9.3), rồi mới tính đến vòng tứ kết.Với 3 điểm sau 2 trận cùng vị trí thứ ba, Trường ĐH Công nghiệp TP.HCM đã ở rất gần tứ kết. Dù vậy, thầy trò HLV Tạ Hồng Hà có lẽ còn nhắm tới tham vọng lớn hơn thế: thắng Trường ĐH Sư phạm TDTT Hà Nội để có cơ hội đoạt ngôi đầu. Sau cú ngã trước Trường ĐH Công nghệ TP.HCM ở trận ra quân, Trường ĐH Công nghiệp TP.HCM đã xốc lại tinh thần khi hạ đương kim hạng ba Trường ĐH Công nghệ Đồng Nai ở lượt đấu thứ hai. Lối đá chặt chẽ và phản công hiệu quả từng giúp đội Trường ĐH Công nghiệp TP.HCM đánh bại đương kim vô địch Trường ĐH Sư phạm TDTT TP.HCM đã trở lại. Nếu chơi đúng sức, Trường ĐH Công nghiệp TP.HCM có thể lấy ít nhất 1 điểm. Chờ xem khi đã vào phom, đại diện miền Nam có thể làm được gì!
Trăng trên vịnh - Truyện ngắn dự thi của Nguyễn Văn Học (Hà Nội)
Đông Ba là ngôi chợ lớn nhất tại TP.Huế, tuổi đời gần 125 năm, quy tụ đủ các mặt hàng phục vụ người dân cố đô. Thời gian qua, ngôi chợ này "thay da đổi thịt" nhờ thực hiện phương châm "văn minh - thân thiện - an toàn - giàu bản sắc". Tiểu thương chợ Đông Ba tuân thủ "3 không": không nói thách, không chèo kéo, không "mì xưa" (ép khách mua hàng đầu ngày) và "2 có": có chất lượng, có uy tín.Cận Tết Nguyên đán, sức mua tại ngôi chợ lớn này càng mạnh nên việc quản lý các tiểu thương bán hàng đúng chất lượng, đúng giá được Ban quản lý chợ triển khai quyết liệt.Bà Trần Thị Tường Vy, Trưởng ban quản lý chợ Đông Ba, cho biết dịp tết cán bộ quản lý của chợ tuyên truyền mạnh mẽ, nếu phát hiện tiểu thương nói thách, hét giá sẽ đình chỉ hoạt động từ 3 - 5 ngày tùy theo mức độ vi phạm.Ban quản lý chợ Đông Ba còn tuyên truyền rộng rãi trên các trang mạng xã hội về quy định này, đặc biệt treo thưởng 500.000 đồng cho ai phát hiện tiểu thương ở chợ "chặt chém"…Đầu tháng 1, nhận phản ánh của du khách qua trang mạng xã hội khi đến tham quan mua sắm tại chợ về việc một tiểu thương ở khu vực lầu Chuông bán không đúng giá, nói thách, Ban quản lý chợ đã mời tiểu thương này lên làm việc. Sau khi xác minh sự việc đúng như phản ánh, ban quản lý chợ đã quyết định đình chỉ kinh doanh đối với tiểu thương này.Ban quản lý chợ Đông Ba cũng đã xin lỗi và trao thưởng 500.000 đồng cho du khách báo tin.Dịp cận Tết Nguyên đán, chất lượng các mặt hàng được tổ quản lý kinh doanh của chợ quản lý chặt chẽ, tăng cường kiểm tra ít nhất 2 lượt/ngày để nhắc nhở tiểu thương.Khác với số ít người làm xấu đi hình ảnh của chợ, đa phần tiểu thương của ngôi chợ giàu truyền thống này đều ủng hộ các quy định mà ban quản lý đưa ra.Từng mặt hàng tại gian hàng của bà Hồ Thị Diệu Hiền (64 tuổi) đều được niêm yết giá, kể cả những mặt hàng nhỏ như chiếc bật lửa, đôi dép, cái kéo, bánh… "Tiểu thương ủng hộ quy định này, chợ bữa nay tốt lắm. Từ ngày có điều lệ đến bây giờ, bộ mặt chợ cũng thay đổi, khách hàng yên tâm mua hơn", bà Hiền nói.Chị Hồ Thu Trang (36 tuổi, ở Q.Thuận Hóa, TP.Huế) cho biết dù có nhiều trung tâm thương mại mới mọc lên ở thành phố nhưng vẫn muốn ra chợ Đông Ba lựa mua bánh kẹo, mứt dịp tết vì sản phẩm ở đây rất phong phú."Bữa nay giá có ghi trên bao bì, nên cứ xem cái nào ưng thì mua thôi. Nếu có giảm cũng chỉ giảm 5.000 – 10.000 đồng. Tôi thấy quy định này của chợ rất hay, tăng thêm sự uy tín cho các cửa hàng và niềm tin cho người mua", chị Trang nói.Ngoài bán đúng giá, nhiều câu chuyện về gương người tốt việc tốt cũng được ban quản lý chợ Đông Ba kịp thời phát hiện, khen thưởng và lan tỏa.Mới đây nhất, ngày 22.1 (23 tháng chạp), chị Trần Ngọc Thanh Thoa và chị Trần Thị Thanh Ly (tiểu thương bán hàng giày dép tại nhà C chợ Đông Ba) phát hiện 10 triệu đồng tại bến xe Đông Ba liền mang đến nhờ ban quản lý chợ tìm trả lại cho người đánh rơi.Ban quản lý chợ nhanh chóng vào cuộc, xác minh khoản tiền này do một tiểu thương kinh doanh hàng mũ đánh rơi và trao trả lại.