Cơ quan chưa trả lời bạn đọc 1.4.2024
Người viết thắc mắc vì sao lại chọn buổi chiều để tập luyện thể dục thể thao mà không phải là buổi sáng? Lê Thị Hồng Hải, sinh viên Trường ĐH Công nghệ TP.HCM, trả lời: "Buổi sáng dậy sớm, tranh thủ thời gian để đi học hoặc làm thêm. Nếu tập buổi sáng chỉ được một khoảng thời gian rất ngắn. Chính vì vậy, mình tập vào buổi chiều, từ 17 – 20 giờ".M.U ‘thất thểu’ trở lại thị trường chuyển nhượng, ra sức chiêu mộ Adrien Rabiot
U.23 Việt Nam thoát hiểm nhờ vận son HLV Park Hang-seo?
Có dịp tác nghiệp tại huyện A Lưới (Thừa Thiên-Huế), tôi thường được anh em người bản địa nhắn gửi tết này về với bản làng để họ đãi những thức ngon, món lạ chỉ có trong dịp tết. "Anh sẽ không thất vọng đâu! Nhiều người khi ăn Tết Nguyên đán cùng đồng bào đã ví von tết ở thung lũng A Lưới cứ như một "đại hội" ẩm thực với rất nhiều món đặc sản của các dân tộc mà không phải ai cũng có dịp thưởng thức một lần trong đời", anh Lê Văn Hôi (33 tuổi, người dân tộc Pa Kôh, trú tại xã Hồng Thượng) mời gọi.Anh Hôi dẫn chứng không phải người địa phương nào cũng một lần được nếm món sâu tre (loài sâu sống trong ống tre - NV) xào lá kiệu, gọi là P'reng. Bởi, trước tháng 9 và sau khoảng tháng 2 - 3 hằng năm, sâu đã chui khỏi thân tre, hóa bướm. Hay món chuột rừng ướp với gừng, ớt hiểm thêm chút muối rồi cho vào ống tre để nướng. Rồi món A choor (một loài cá suối) gói trong mấy lớp lá chuối đem vùi trong than hồng… Đây là những món ăn "có tiền cũng không mua được" bởi nguyên liệu, gia vị đều là những loài đặc hữu chỉ xuất hiện theo mùa và chỉ có ở dãy Trường Sơn. Ngày thường, muốn ăn những món này cũng không có nhưng đến Tết Nguyên đán là rất nhiều gia đình Pa Kôh sửa soạn để mời khách."Trước tết khoảng 1 tháng, trai tráng trong làng hú gọi nhau cắt rừng đi tìm sản vật, dĩ nhiên không phải là động vật hoang dã cấm đánh bắt mà là những con cá suối, ốc, ếch nhái, nòng nọc… Chúng tôi cũng đi hái, đào các loại gia vị như tiêu rừng (mắc khén), gừng, riềng… mang về tích trữ. Đến ngày tết, khách đến chơi nhà, tùy theo món mà chỉ cần mang ra nướng, xào với lá kiệu, nấu với môn thục… là đã có ngay món ăn ngon lành, nóng hổi", anh Hôi cho biết. Trước tết 1 tháng, cộng đồng người Tà Ôi cũng tất bật chuẩn bị những món ăn đậm vị vùng cao. Có những món được làm trước tết cả chục ngày, đặc biệt là các loại bánh làm từ nếp. Cụ bà Căn Hoan (80 tuổi, người Tà Ôi, trú tại xã Hồng Thái) bảo đàn ông đi kiếm mồi nhắm, làm rượu còn đàn bà thì giã gạo, chọn nếp, tìm lá gói bánh. Người Tà Ôi thường chọn các loại gạo nếp bản địa thơm ngon như ra dư, cu cha, trưi… để làm bánh, xôi ống. "Mẹ thường làm để dâng Yàng (Trời - NV) vào dịp tết. Trong đó, bánh a quát khó gói nhất vì phải làm nhọn 2 đầu bằng lá đót tươi rồi cho nếp vào. Khi làm xong, bánh nhìn như 2 chiếc sừng trâu nên còn gọi là bánh sừng trâu. Ăn bánh kèm thịt nướng, rất ngon", cụ Căn Hoan nói. Cụ vẫn làm bánh nếp giã nhuyễn cùng mè đen (adeep man), món bánh đặc biệt đang có nguy cơ thất truyền.Gắn bó nhiều năm với đại ngàn Trường Sơn, nhà nghiên cứu Trần Nguyễn Khánh Phong nhận định vào ngày tết người Tà Ôi thể hiện nét truyền thống qua văn hóa ẩm thực với những món ăn độc đáo, chuẩn bị công phu. "Vì sinh sống ở vùng núi rừng lạnh buốt, di chuyển nhiều nên người Tà Ôi thích ăn khô, mặn, cay. Bởi vậy, hầu hết các món ăn của đồng bào đều được chế biến theo cách nướng, thui, luộc hoặc tái", ông Phong cho hay. Một số món ăn độc đáo vùng cao vào dịp tết có thể kể đến gồm cá và thịt thui ống (cho thịt vào ống tre rồi lấy cùi bắp đậy lại, đặt nướng lăn tròn đều trên than hồng), môn thục cắt thành từng khúc trộn chung với thịt đã ướp sẵn rồi đổ vào ống để thui… Lạ lùng hơn, theo ông Trần Nguyễn Khánh Phong, những món thoạt nghe qua có vẻ sẽ kén người ăn như món thui chim, chuột, cua ủ thối lại là những đặc sản cao cấp. Nguyên liệu sau khi được làm sạch, ướp gia vị cho vào từng ống tre, nứa hoặc quả bầu khô rồi chỉ cần thui trên lửa một vòng cho có hơi nóng, sau đó cất vào gùi hoặc để lên giàn bếp, sau vài ngày mở ra ngửi thấy có mùi là ăn được. Người Tà Ôi cho rằng dịp lễ tết mang những món này ra đãi khách xem như thể hiện tấm lòng quý mến của gia chủ đối với khách.Nghệ nhân ưu tú Hồ Văn Hạnh (77 tuổi, trú tại xã Trung Sơn), người được mệnh danh là "cuốn từ điển sống của đại ngàn Trường Sơn", cho biết lịch nông vụ của cộng đồng các dân tộc ở A Lưới thường kết thúc vào tháng 10 âm lịch, sau đó người dân sẽ ăn tết mừng lúa mới Aza (chọn một ngày từ 6.11 - 24 tháng chạp). Đón Tết Nguyên đán của đất nước, người dân xem như đã gộp 2 cái tết vào chung vui một lần. Vì vậy, các gia đình không tiếc công sức đi tìm sản vật về đãi khách. Những đặc sản của mỗi dân tộc đều được soạn sửa kỳ công, dâng lễ Aza thế nào thì họ dọn tết cũng như thế đó. "Bố thì quan tâm đến "ẩm" hơn "thực". Tết mà! Đàn ông phải có chi nhâm nhi cùng bạn bè mới vui. Bố thích nhất là rượu tr'đin, tức "rượu trời" vì được cất ngay trên đọt cây", già Hạnh khề khà. Là người Pa Kôh nhưng già Hạnh lại thích thứ rượu truyền thống của người Cơ Tu. Theo già, đây là loại rượu thơm ngon nhất ở đại ngàn Trường Sơn, được chiết từ cây tr'đin mọc trong rừng sâu. Người thợ chỉ cần rạch một đường trên thân cây rồi lấy can hứng nước. Bỏ thêm ít vỏ cây chuồn phơi khô, nước sẽ tự lên men cho ra thứ hương vị có một không hai. Nghệ nhân ưu tú Nguyễn Hoài Nam (79 tuổi, người dân tộc Cơ Tu, trú tại xã Hồng Hạ) tự hào vì rượu tr'đin được các dân tộc anh em, kể cả người Kinh ở A Lưới, yêu thích và "không có mà bán" vào mỗi dịp tết. Già Nam cho biết người Pa Kôh, Tà Ôi cùng người Cơ Tu còn có một loại rượu tương tự tr'đin là rượu tà vạt được cất từ cây đoác. Cây đoác dễ tìm hơn, nhưng khai thác thì nguy hiểm hơn vì phải trèo cao hơn cây tr'đin. "Đây chắc là những loại rượu duy nhất trên thế giới được lấy trên cây mang về uống mà không cần phải chưng cất", già Nam cười. Tùy vào khẩu vị của mỗi người mà đến tết, đồng bào các dân tộc thiểu số còn nấu rượu nếp (xiêu), ủ rượu cần (a riêu), rượu mía vỏ chuồn (a véc), rượu mây rừng vỏ chuồn (tà via)…Bà Lê Thị Thêm, Trưởng phòng Văn hóa - Thông tin huyện A Lưới, nhận định mỗi dân tộc đều có phong tục tết cổ truyền mang màu sắc riêng. Nhưng thật đáng quý khi đồng bào mang "tết riêng" hòa vào "tết chung" của đất nước và các dân tộc vẫn giữ được nét ẩm thực độc đáo, đậm dư vị núi rừng. "Tết đến, nhà nhà lại sửa soạn những món ngon để mời khách. Cảm tưởng tết quê hương A Lưới cứ như một "đại hội" ẩm thực của các dân tộc với cơ man là món ăn, thức uống độc lạ… Thú vị hơn, giữa các gia đình còn giao lưu ẩm thực bằng cách trao đổi ống thịt, gùi bánh, chum rượu… để có thể thưởng thức những món mà nhà mình không có. Tết đoàn kết, đầm ấm", bà Thêm chia sẻ.
Măng cụt xanh trộn gỏi gà trở thành món ăn được người trẻ săn lùng mỗi dịp loại trái cây này vào mùa. Những ngày gần đây, gỏi gà măng cụt lại được nhắc đến trên khắp các trang mạng xã hội. Nhiều người trẻ đã bắt đầu đăng bài bán măng cụt xanh. Khách hàng có nhu cầu thì liên hệ đặt, họ sẽ giao đến tận nhà.
Chị Thùy 1life
Trong các trường hợp nhập viện do biến chứng sau tiêm filler có bệnh nhân nữ 29 tuổi ở Hà Nội. Bệnh nhân được đưa đến bệnh viện trong tình trạng mất thị lực hoàn toàn mắt trái, đau nhức vùng hốc mắt và nửa đầu bên trái, kèm theo yếu các cơ vận động của nhãn cầu và mí mắt. Người bệnh cho biết, trước nhập viện, cô được người quen (không phải bác sĩ) tiêm filler làm đẹp tại nhà. Sau khi tiêm, cô xuất hiện triệu chứng đau nhức dữ dội, mờ mắt và nhanh chóng mất thị lực. Tại Bệnh viện hữu nghị Việt Đức, các bác sĩ xác định người bệnh bị tắc hệ mạch mắt và động mạch trung tâm võng mạc, gây tổn thương nghiêm trọng dây thần kinh thị giác. Sau khi can thiệp điều trị, tình hình sức khỏe của người bệnh đã tạm ổn định. Tuy nhiên, mắt trái của bệnh nhân mất thị lực vĩnh viễn.Trước trường hợp trên, ngày 15.1, Bệnh viện hữu nghị Việt Đức tiếp nhận nữ sinh 14 tuổi (Hà Nội) nhập viện trong tình trạng mắt trái suy giảm thị lực nặng, mi mắt sưng nề, sụp mi, kèm theo bầm tím vùng trán và sống mũi. Người bệnh kể, do xem quảng cáo từ mạng xã hội và tìm hiểu về nâng mũi bằng tiêm filler nhanh và đơn giản không phẫu thuật nên đã tự tiêm tại nhà mà không có bất kỳ hiểu biết nào về quy trình y khoa an toàn. Trong lúc tiêm, nữ sinh này có cảm giác đau buốt nhưng tự cho rằng đó là "cảm giác bình thường" nên tiếp tục tiêm, cho đến khi xây xẩm, choáng váng, nhìn đôi, nhìn mờ thì được người nhà chuyển đến bệnh viện cấp cứu. "Đây là trường hợp khiến chúng tôi rất ngạc nhiên vì bệnh nhân mới 14 tuổi đã làm đẹp bằng tiêm filler không rõ nguồn gốc tại nhà", PGS-TS-bác sĩ Nguyễn Hồng Hà, Trưởng khoa Phẫu thuật hàm mặt, tạo hình và thẩm mỹ (Bệnh viện hữu nghị Việt Đức), chia sẻ. Sau khi tiếp nhận, nữ sinh được can thiệp khẩn cấp bằng kỹ thuật thông mạch, một trong những kỹ thuật hiện đại nhất thế giới. Kỹ thuật này sử dụng công nghệ tiên tiến nhằm thông mạch máu bị tắc nghẽn, phục hồi lưu thông máu, cứu vãn thị lực và ngăn ngừa tổn thương con ngươi của bệnh nhân. Theo bác sĩ Hà, do người tiêm không có kiến thức nên đã tiêm chất filler từ các mạch máu ở ngoài thông với mạch máu não gây ra tắc động mạch não dẫn tới choáng, triệu chứng nhìn mờ, nhìn đôi. Tiêm không đúng có thể gây tắc động mạch trung tâm võng mạc dẫn tới giảm, thậm chí mất thị lực hoàn toàn. Đề cập đến các biến chứng do tiêm filler, một chuyên gia của Bệnh viện Da liễu T.Ư cho biết, có thể chia các biến chứng này thành 2 nhóm chính: liên quan đến kỹ thuật tiêm và sử dụng chất làm đầy không được cấp phép. Trong đó, biến chứng do kỹ thuật tiêm nghiêm trọng nhất có thể gặp phải là tiêm vào mạch máu. Biến chứng tắc mạch sau tiêm filler do kỹ thuật tiêm không đúng kỹ thuật bởi người không có chuyên môn. Đây là biến chứng hay gặp gần đây.Bệnh viện Da liễu T.Ư cũng tiếp nhận nhiều trường hợp bị biến chứng sau tiêm filler. Điển hình là trường hợp nữ bệnh nhân 37 tuổi nhập viện do tiêm filler tại một cơ sở của người quen gây tổn thương tắc mạch thiếu máu lan tỏa vùng mũi, quanh mũi miệng bên trái.Chuyên gia của Bệnh viện Da liễu T.Ư phân tích, filler là một biện pháp thẩm mỹ nội khoa giúp làm đầy khiếm khuyết trên khuôn mặt như trũng mắt, trũng lệ, hõm thái dương, cằm ngắn, cằm lẹm… để gương mặt đầy đặn hơn. Phương pháp này giúp điều trị da mặt nhăn, làm da căng bóng, nhưng cần lựa chọn cơ sở làm đẹp uy tín, có chuyên môn đã được thẩm định bởi các cơ quan có thẩm quyền, sử dụng những loại thuốc tiêm có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, được Bộ Y tế cấp cho phép để tránh gặp phải các biến chứng khó lường khi tiêm filler.Lưu ý thêm về sự cố do tiêm chất làm đầy như filler, bác sĩ Nguyễn Thị Thu Phương (Khoa Da liễu và bỏng, Bệnh viện Bạch Mai) cho hay, khi tiêm chất làm đầy, bác sĩ phải nắm rất rõ đặc điểm giải phẫu vùng tiêm, bao gồm các lớp da, mỡ dưới da, các cấu trúc mạch máu, thần kinh. Gần đây, các bệnh viện đầu ngành đã tiếp nhận một số bệnh nhân mù mắt sau tiêm filler nâng mũi, do chất làm đầy đi vào mạch máu gây tắc động mạch trung tâm võng mạc. Biến chứng liên quan đến mạch máu có thể do chất làm đầy vào mạch máu hoặc do đè ép vào mạch máu, nhẹ hơn thì gây hoại tử da. Các biến chứng này đều do những người không đủ điều kiện chuyên môn thực hiện. "Việc lựa chọn filler cũng là một nghệ thuật. Bác sĩ sẽ chọn filler phù hợp cho từng vùng mặt, thái dương, má, cằm, môi, chứ không phải một loại filler dùng cho tất cả vùng mặt. Tại bệnh viện, các khách hàng được khám tư vấn để đưa ra phương pháp phù hợp. Sản phẩm dùng phải được Bộ Y tế cấp phép", bác sĩ Phương nhấn mạnh.Không chỉ tai biến do kỹ thuật, làm đẹp khi tiêm filler còn có thể là dị ứng thuốc được sử dụng khi tiêm. Khoa Cấp cứu, Bệnh viện T.Ư Quân đội 108 (Bệnh viện 108) từng tiếp nhận bệnh nhân nữ 44 tuổi vào cấp cứu trong tình trạng mệt mỏi nhiều, tức ngực, khó thở. Tình trạng bệnh xuất hiện sau khi bệnh nhân được tiêm thuốc tê (lidocain) để tiêm filler mũi tại một cơ sở thẩm mỹ.Tại Khoa Cấp cứu, qua khám, kiểm tra các dấu hiệu sinh tồn thấy huyết áp tụt thấp, độ bão hòa ô xy máu không giảm, bệnh nhân được các bác sĩ chẩn đoán theo dõi phản vệ độ 3 với lidocain và được xử trí đồng thời theo cả hai phác đồ phản vệ và ngộ độc với thuốc tê, sử dụng vận mạch adrenalin và nhũ tương lipid 20% cùng các biện pháp hồi sức cấp cứu khác. "Bệnh nhân may mắn được cấp cứu đúng cách, kịp thời và tích cực nên tránh được những hậu quả đáng tiếc. Vì vậy, khi có nhu cầu làm đẹp, các khách hàng nên lựa chọn các cơ sở thẩm mỹ uy tín được cấp phép của Bộ Y tế và có đội ngũ bác sĩ chuyên ngành gây mê - hồi sức nhiều kinh nghiệm, để xử trí kịp thời khi bị phản vệ với thuốc gây tê được dùng khi tiêm filler", một bác sĩ của Khoa Cấp cứu chia sẻ.Tương tự, bác sĩ Nguyễn Hồng Hà lưu ý, chỉ thực hiện tiêm filler tại các bệnh viện, phòng khám thẩm mỹ được cấp phép. Người thực hiện phải là bác sĩ có chứng chỉ hành nghề về tạo hình thẩm mỹ. Không tự tiêm filler tại nhà hoặc thực hiện tại các cơ sở không đủ tiêu chuẩn, giấy phép hoạt động. Nếu có dấu hiệu biến chứng (sưng, đau, mất thị lực, khó thở…), người bệnh cần đến ngay cơ sở y tế có chuyên môn sâu để cấp cứu kịp thời.
