Cô gái Khmer năm đó
Tại TP.HCM, sức tiêu thụ của thị trường giảm nhẹ sau kỳ nghỉ lễ, lượng heo về các nhà máy cuối tuần vẫn ở mức 5.000 con/ngày. Giá heo mảnh tại chợ đầu mối dao động 75.000 đồng/kg. Giá thịt heo phổ biến như: thịt ba rọi 110.000 đồng/kg, sườn non từ 143.000 đồng/kg, sườn già 98.000 đồng/kg, nạc vai 99.000 đồng/kg, chân giò rút xương 108.000 đồng/kg, ba rọi rút xương 168.000 đồng/kg…Trần Quyết Chiến bất ngờ bị loại ở giải châu Á, Bao Phương Vinh vào tứ kết
Có mối liên quan giữa nhóm máu O và vô sinh
Nước gừng – liệu pháp đơn giản, giữ sức khỏe, dễ dàng giảm cân những ngày đông
Vài ngày trước, tài khoản TikTok "vinhthichanngon" đăng tải clip cảnh một phụ nữ vừa ôm con vừa bán cà phê tạo nên chú ý từ cộng đồng. Người trong clip đó là chị Nguyễn Thị Như Thùy (35 tuổi), kinh doanh cà phê mang đi ở Q.Tân Phú, TP.HCM.Theo mô tả từ clip, quầy cà phê nhỏ của chị Thùy nằm trên đường Lê Trọng Tấn, Q.Tân Phú. Mỗi sáng, chị đều dọn hàng ra bán cùng con trai nhỏ của mình. Chị ngồi tại quầy, vừa trông con vừa bán cà phê cho khách. Đôi lúc chị lại ôm con vào lòng dỗ dành. Khi con trai ngủ, chị cho con nằm dưới quầy, lót bằng tấm bạt, phía trên là nơi pha chế cà phê để bán cho khách.Ngay sau clip được đăng tải đã nhận được sự quan tâm lớn từ cộng đồng theo dõi mạng xã hội. Nhiều người để lại bình luận với lời cảm thông, động viên, chia sẻ với nỗi vất vả mưu sinh của chị Thùy. Đồng thời một số người cũng chia sẻ về hoàn cảnh tương tự mà mình đang gặp phải.Trao đổi với PV Thanh Niên, Hồ Khách Vĩnh (28 tuổi), chủ tài khoản TikTok "vinhthichanngon", chính là người đã quay clip chị Thùy và đăng tải lên trang cá nhân.Anh Vĩnh cho hay đã biết chị Thùy cách đây khoảng 1 tháng, nhưng đến gần đây mới có thể liên hệ và gặp được. Tiếp đó, anh đến tìm hiểu hoàn cảnh chị Thùy rồi đăng lên mạng xã hội."Tôi thấy hoàn cảnh của chị khá khó khăn, khởi nghiệp ở tuổi 35, không có tiền cho con đi học nên phải mang con theo khi bán hàng. Một ngày chị bán được vài ly, không đủ tiền trang trải cuộc sống nên tôi có hỏi chị ước mơ gì. Chị nói chỉ mơ bán được một ngày 100 - 200 ly cà phê. Thế là tôi quay và đăng lên để mọi người biết đến để ủng hộ", anh Vĩnh nói.Khi clip được quan tâm, ngày hôm sau, anh Vĩnh trở lại nơi kinh doanh của chị Thùy, nhận thấy có nhiều sự đổi thay so với thời điểm trước. Khách hàng kéo đến nườm nượp, không lúc nào chị ngơi nghỉ. Chị Thùy nhanh chóng bán hết cà phê trong thời gian ngắn.Không giấu niềm vui, chị Thùy nói rằng đây là điều bất ngờ và không thể nghĩ đến được. Chị Thùy cho biết quê hương ở TP.Huế. Do làm ăn thất bại nên chị và chồng rời quê, vào TP.HCM tìm kiếm việc làm. Tuy nhiên, cách đây khoảng một năm rưỡi, chị và chồng chia tay. Chị ra riêng, thuê phòng trọ ở và một mình nuôi con. Không tiền, không việc làm, chị liều mình vay nợ 5 triệu đồng để mở quầy bán cà phê tạm trên vỉa hè thời điểm trước Tết Ất Tỵ.Tuy nhiên, việc buôn bán không mấy thuận lợi. Mỗi ngày chị chỉ bán được từ 15 - 20 ly cà phê nên không đủ trang trải cuộc sống cũng như cho con đi học. Do đó, chị Thùy vừa ôm con vừa bán như trong clip đăng tải. Mỗi sáng, chị Thùy dậy thật sớm, bán từ 5 giờ 30 - 10 giờ 30 rồi về nhà. Buổi chiều, chị bán qua mạng rồi mang giao cho khách khi cần. Những loại nước đều do một tay chị pha chế, đồng thời những vật dụng chị đều chất đầy xe máy tự chở ra và về phòng trọ.Cách đây vài ngày, việc buôn bán của chị thay đổi chóng mặt sau khi xuất hiện trên mạng xã hội. Hàng dài người xếp hàng mua nước của chị những ngày qua tăng lên đáng kể. "Người đến mua cà phê đông lắm, tăng gấp 10 - 20 lần luôn. Tôi thật sự rất bất ngờ và mừng lắm, xoay xở không kịp luôn. Hôm nay tôi bán được 250 ly nước", chị Thùy bày tỏ.Con trai chị Thùy cũng được một người phụ nữ giúp đỡ, hỗ trợ học phí. Từ đó, việc buôn bán của chị trôi chảy và thuận lợi hơn nhiều."Trước kia, ước mơ của tôi chỉ là mỗi ngày bán được 50 - 70 ly cà phê, đủ để đóng tiền trọ, nuôi con là được. Giờ tôi bán hơn 200 ly rồi, bao nhiêu đó đủ tiền nuôi con rồi. Tôi cũng không mong gì thêm", chị Thùy nói và cảm ơn những người ủng hộ và giúp đỡ trong lúc khó khăn nhất.
Theo Phương Bình, hành trình đến với nghệ thuật của ông tình cờ như thể “nghề chọn người”. Khi còn là học sinh, có lần nam nghệ sĩ bị sốt, phải nghỉ học ở nhà. Trùng hợp hôm đó, đoàn tuyển sinh của Trường Nghệ thuật Sân khấu 2 (nay là Đại học Sân khấu Điện ảnh TP.HCM) về tư vấn. Hiệu trưởng thấy thế nên nhờ bạn của Phương Bình chạy về nhà chở ông đến trường. Chính sự tình cờ này đã mở ra cánh cửa để nam diễn viên bén duyên, gắn bó với nghệ thuật suốt 40 năm. Hành trình theo nghề của Phương Bình không hề bằng phẳng. Sau khi tốt nghiệp, ông về thực tập ở Đoàn ca múa nhạc tổng hợp Cửu Long. Vì kinh tế thị trường, đoàn giải thể, buộc sao phim Gia đình lý sự phải trở lại TP.HCM, làm đủ việc để trang trải cuộc sống.Năm 1992, nam nghệ sĩ về quê Trà Vinh lập gia đình, ở với nhà vợ và xin vào đài phát thanh truyền hình tỉnh để làm việc. Sau một năm, ông vẫn âm ỉ nỗi nhớ nghề diễn nên bàn bạc với người bạn đời, xin được trở lại TP.HCM. Khi đó, vợ nam diễn viên lại mong muốn cả hai sống gần nhau, cùng san sẻ những khó khăn ngọt bùi nơi tỉnh lẻ. Trước những trăn trở về nghề, nam nghệ sĩ tâm sự với cha vợ và nhận được lời khuyên: “Tụi con lớn rồi, gia đình tụi con tự giải quyết chứ cha không có ý kiến”.Ngay trong hôm đó, diễn viên Phương Bình âm thầm xếp hai bộ quần áo vào ba lô, lẳng lặng trốn vợ lên TP.HCM để theo đuổi đam mê. Nam diễn viên kể: “Ngay 1 giờ sáng hôm đó, tôi thức dậy, cuốn hai bộ đồ bỏ trong ba lô rồi đi. Tôi trốn bà xã đi lên TP.HCM và hoạt động đến bây giờ. Bà xã chắc cũng biết trước nên không sốc lắm. Thời đó chưa có điện thoại nên sau khi tôi lên TP.HCM thì viết thư xin lỗi, mong vợ thông cảm vì nghề diễn viên ăn vào máu, bỏ không được”.Những tháng ngày đầu tiên trở lại TP.HCM, diễn viên Phương Bình được nhiều bạn bè khóa trước giúp đỡ như Phước Sang, Hoàng Sơn, Nhật Cường… Khi ấy, diễn viên Phước Sang mở sân khấu hài 135 Hai Bà Trưng nên Phương Bình và các bạn bè lập nhóm Tuổi Đôi Mươi để diễn cho đỡ nhớ nghề. Tuy nhiên, thu nhập từ công việc này chỉ đủ để ông trang trải cuộc sống mà không có dư gửi về cho vợ.Mãi đến những năm 2000 - 2005 thì cuộc sống của ông mới đỡ cơ cực. Sau hơn một thập niên ở nhà thuê, năm 2017 nam nghệ sĩ mới mua được một căn hộ chung cư trả góp. Suốt những năm tháng ấy, diễn viên Phương Bình và vợ phải chịu cảnh sống xa nhau. Khi rảnh, ông lại về quê thăm vợ và ngược lại, nếu có dịp thì người bạn đời lên TP.HCM gặp chồng. Về sau, khi hai vợ chồng có cháu nội thì vợ Phương Bình lên TP.HCM thăm gia đình thường xuyên hơn.Trong những năm tháng một mình bôn ba, Phương Bình không ít lần bế tắc, vay tiền bạn bè để ăn uống. Song nghĩ đến “cơm cha áo mẹ” nuôi ăn học suốt 4 năm cũng như tình yêu nghề đến mức trốn vợ lên TP.HCM, nam nghệ sĩ quyết tâm “trụ” đến cùng. Ông tâm sự: “Bằng sự cố gắng và kiên định dù gặp khó khăn cỡ nào nhưng vẫn quyết tâm thực hiện cho bằng được, kết quả bây giờ tôi cũng được thoải mái với cuộc sống”.Chia sẻ về bí quyết giữ lửa hôn nhân trong suốt những năm xa nhà, diễn viên Phương Bình gửi lời cảm ơn chân thành đến vợ. Sao phim Gia đình lý sự bộc bạch: “Nếu như tôi lấy người khác chắc vợ chồng cũng ly dị lâu rồi. Không có người phụ nữ, người vợ nào chịu sống xa chồng, cưới nhau từ năm 1992 đến bây giờ cũng 33 năm. Thời gian vợ chồng gần gũi nhau cộng lại chắc khoảng hai năm. Cũng may bà xã thấu hiểu, thông cảm và chia sẻ với chồng”.Sự hy sinh của người bạn đời là động lực để Phương Bình cố gắng. Ông kể có những lúc vì túng thiếu, phải viết thư về xin tiền vợ. “Khi có con, bà xã tôi cáng đáng hết, chỉ có tôi một mình trên đây, cố gắng làm sao đảm bảo được cuộc sống của bản thân cũng đã khó khăn rồi. Nhưng vợ thông cảm vì đam mê của tôi quá lớn lao. Cô ấy để tôi trên này thực hiện hoài bão của mình. Sau này cuộc sống 'dễ thở' tí thì vợ chồng gặp nhau thường xuyên”, diễn viên Phương Bình trải lòng.
Xóa cận, loạn không lật giác mạc - không đau, không biến chứng với công nghệ CLEAR
Tỉ mẩn tạo hình con voi bên căn nhà dài truyền thống, nghệ nhân H'Huyên BHôk (49 tuổi) dừng tay mời chúng tôi vào nhà để tìm hiểu về nghề gốm cổ Yang Tao. Dưới chân nhà dài, những tạo hình như: con voi, con lợn, lọ hoa… đang được bà phơi dưới ánh nắng của ngày đông. "Trong làng tôi chỉ còn vài nghệ nhân làm gốm Yang Tao, họ cũng đã già hết rồi, nếu tính nghệ nhân làm được gốm Yang Tao thì tôi là người trẻ nhất", bà H'Huyên BHôk nói.Bà H'Huyên BHôk cho hay, qua lời kể của bà cố, ngày xưa trong buôn người dân sinh sống không có các vật dụng sinh hoạt như chén, bát…, chỉ dùng lá chuối để đựng cơm. Từ đó, người xưa đã suy nghĩ và sáng tạo, tìm kiếm nguồn đất để nặn ra cái chén đầu tiên, đem đi nung thành công, rồi tiếp tục làm các vật dụng lớn hơn như sành đựng nước, chóe đựng gạo. Thời điểm đó, người dân trong buôn học hỏi lẫn nhau và tự tạo ra các vật dụng riêng để sử dụng trong gia đình."Để thể hiện lòng biết ơn và tôn kính với bề trên, người sáng kiến đã đặt ra rất nhiều quy tắc khi làm gốm Yang Tao, người vi phạm quy tắc sẽ bị bề trên khiển trách", bà H'Huyên BHôk kể và tiếp lời: "Ngày trước, chỉ có phụ nữ làm gốm, đàn ông trong buôn không được làm vì chế độ mẫu hệ. Độ tuổi mà con gái được làm gốm phải từ 17,18 tuổi, chưa có chồng. Trước khi đi lấy đất, con gái không được tiếp xúc với con trai, không trùng ngày 'đèn đỏ', nếu vi phạm sẽ bị run tay chân, không tìm thấy đường về nhà".Nghệ nhân H'Lưm Uông (63 tuổi), nhà ở bên cạnh và là người chỉ dạy cho bà H'Huyên BHôk làm gốm, vừa nằm viện về, tay chân vẫn còn yếu do bị tai biến (hồi tháng 6.2024), nhưng nỗi nhớ nghề vẫn hằn sâu trong đôi mắt của bà. "Bị thế này, mẹ (tôi) cũng nhớ nghề lắm, tay chân cứ khó chịu. Hằng ngày, chỉ có thể ngồi trong nhà dài nhìn H'Huyên BHôk làm gốm, mong mau khỏi bệnh để lại tiếp tục làm gốm như ngày xưa. Từ những năm 1990, chén bát hiện đại từ nơi khác về nên buôn này chỉ còn vài người làm gốm…", bà H'Lưm Uông chia sẻ.Giọng trầm buồn, nghệ nhân H'Huyên BHôk và H'Lưm Uông kể lại khoảng hơn chục năm trước, trong một lần đi bán gốm Yang Tao ở H.Cư Mgar (Đắk Lắk), chiếc xe chở mọi người không may bị lật ở giữa đèo, bà H'Huyên BHôk bị chấn thương ở vùng đầu, rất may không ảnh hưởng đến tính mạng. Nhưng cũng từ đây, người dân trong buôn không còn đi bán gốm ở xa nữa (vì sợ gặp tai nạn) mà chỉ làm các vật dụng phục vụ sinh hoạt trong gia đình. Rồi theo xu hướng phát triển, gốm thủ công không cạnh tranh được với gốm công nghiệp, nên người làm gốm trong buôn ít dần, chỉ còn 5 – 6 người giữ nghề đến ngày nay.Năm 2008, bà Lương Thanh Sơn (nguyên Giám đốc Bảo tàng Đắk Lắk) đã đến buôn Dơng Bắk (xã Yang Tao, H.Lắk) để động viên, hỗ trợ cho bà con giữ lấy nghề gốm cổ lâu đời trong vùng. Các nghệ nhân và người làm gốm cổ ở Yang Tao luôn ghi nhớ rằng, nếu không có TS Lương Thanh Sơn thì nghề gốm đã mất đi.Bà Sơn cho hay những năm trước 2008, bà đã nghiên cứu và đề xuất các dự án phục hồi các làng nghề truyền thống của người Ê Đê, người M'nông tại địa bàn tỉnh Đắk Lắk. Trong đó, bà xin được nguồn vốn cho dự án phục dựng nghề làm gốm của người M'nông tại buôn Dơng Bắk (xã Yang Tao, H.Lắk). Thời điểm này, tại buôn có mở một lớp dạy nghề làm gốm cổ khoảng 15 – 20 người, trong đó có 3 nghệ nhân được mệnh danh là "bàn tay vàng" của địa phương."Qua thời gian làm văn hóa, gắn bó với người dân tại các buôn làng, điều mà tôi đau đáu đến bây giờ là làm sao tạo được nguồn thu, đầu ra cho các sản phẩm gốm Yang Tao của bà con. H.Lắk là vùng du lịch nổi tiếng của tỉnh Đắk Lắk, đặc biệt là khu du lịch hồ Lắk, đây là cơ sở để phát triển các sản phẩm gốm cổ Yang Tao gửi đến tay du khách thập phương", bà Sơn nói.Bà Sơn cho biết thêm, theo thông tin từ một người nghiên cứu (Bỉ) do bà hướng dẫn, sản phẩm gốm cổ Yang Tao đã hiện diện tại Bảo tàng Anh. Trong lần trở lại Dơng Bắk cách đây không lâu, các nghệ nhân (nay già yếu nhưng bàn tay của họ chưa bao giờ biết mỏi) cũng khoe với bà, gốm Yang Tao đã được du khách từ các công ty du lịch lữ hành đến tham quan và tìm mua. Từ đó, cũng tạo nguồn thu nhập đáng kể cho bà con duy trì với nghề.Trao đổi với Thanh Niên, Sở VH-TT-DL Đắk Lắk cho biết, Bộ VH-TT-DL vừa có Quyết định về việc công bố danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia đối với nghề làm gốm của người M'nông ở xã Yang Tao (H.Lắk, Đắk Lắk). Đây sẽ là cơ sở quan trọng để gốm cổ Yang Tao được hồi sinh.
