Có nên 'lội ngược dòng' chọn khối ngành ít người học?
Bước vào hiệp 4 với áp lực lớn nhưng tay ném kỳ cựu Dư Minh An bùng nổ với 8 điểm liên tiếp giúp Saigon Heat cân bằng thế trận. Khi trận đấu còn khoảng 1 phút, Nguyễn Huỳnh Phú Vinh ném phạt thành công, gỡ hòa 82-82 cho Saigon Heat. Tay ném cao 2,03 m tiếp tục có pha thoát vòng vây giữa 3 cầu thủ Danang Dragons để ghi điểm giúp Saigon Heat vượt dẫn 84-82 sau đó giành thắng lợi chung cuộc 86-82.Hành trình ‘Lịch sử và khát vọng tuổi trẻ’
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.
Dự án 1,2 tỉ đồng nâng bước thanh, thiếu nhi hoàn cảnh khó khăn đến trường
Thủ tướng Phạm Minh Chính vừa ký quyết định phê chuẩn kết quả bầu chức vụ Chủ tịch UBND TP.HCM đối với ông Nguyễn Văn Được, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó bí thư Thành ủy TP.HCM.Thủ tướng cũng phê chuẩn kết quả miễn nhiệm chức vụ Chủ tịch UBND TP.HCM đối với ông Phan Văn Mãi để nhận nhiệm vụ mới. Cả 2 quyết định trên được Thủ tướng ký ngày 28.2.Trước đó, ngày 20.2, tại kỳ họp lần thứ 21, HĐND TP.HCM bỏ phiếu bầu ông Nguyễn Văn Được, Phó bí thư Thành ủy TP.HCM giữ chức Chủ tịch UBND TP.HCM nhiệm kỳ 2021 - 2026 với 83/84 phiếu bầu.Ông Nguyễn Văn Được làm Chủ tịch UBND TP.HCM thay thế ông Phan Văn Mãi vừa được bầu làm Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội từ ngày 18.2.Hiện Thường trực UBND TP.HCM gồm ông Nguyễn Văn Được (Chủ tịch) và 5 phó chủ tịch là các ông, bà: Dương Ngọc Hải (thường trực), Võ Văn Hoan, Nguyễn Văn Dũng, Bùi Xuân Cường và Trần Thị Diệu Thúy.Ông Nguyễn Văn Được, 57 tuổi, quê H.Bến Lức, tỉnh Long An, trình độ thạc sĩ địa chất học, cử nhân địa chất, cao cấp lý luận chính trị. Ông là cán bộ trưởng thành từ cơ sở trong lĩnh vực đất đai, từng giữ chức Giám đốc Sở TN-MT tỉnh Long An, Bí thư Huyện ủy Tân Thạnh, Phó chủ tịch UBND tỉnh Long An, Phó bí thư thường trực Tỉnh ủy Long An.Tại Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Long An lần thứ XI diễn ra tháng 10.2020, ông Được giữ chức Bí thư Tỉnh ủy, rồi được bầu vào Trung ương Đảng từ tháng 1.2021. Đến tháng 2.2025, Bộ Chính trị phân công ông Được giữ chức Phó bí thư Thành ủy TP.HCM.
Tờ Bangkok Post đưa tin lực lượng đặc nhiệm Naresuan của quân đội Thái Lan đã tiến hành một cuộc khảo sát bằng trực thăng trên biên giới giáp với Myanmar tại làng Nong Bua thuộc tỉnh Tak của Thái Lan hôm nay 1.3.Cuộc khảo sát được thúc đẩy bởi các vụ đụng độ nhỏ giữa lực lượng thuộc KNLA và quân đội Myanmar xung quanh các căn cứ quân sự, khiến người dân ở những khu vực xung quanh lo sợ.Các cuộc đụng độ giữa quân đội và KNLA ở Myanmar được báo cáo xảy ra chỉ cách làng Nong Bua 800 m. Ngoài ra có một vụ đụng độ khác được báo cáo từ căn cứ Kyra Piao Kong, chỉ cách huyện Tha Song Yang của Tak 1,5 km.Thiếu tướng Maitri Chupreecha, Chỉ huy lực lượng đặc nhiệm Naresuan, cho hay các cuộc đụng độ nói trên đã gây nguy hiểm cho tính mạng và tài sản ở cả hai bên biên giới, và quân đội lo ngại rằng có thể xảy ra các cuộc xâm nhập Thái Lan.Cho đến nay đã có 545 công dân Myanmar tìm cách tránh xung đột bằng cách vượt biên sang Thái Lan và đã được đưa đến 2 vùng an toàn tạm thời, theo Bangkok Post. Lực lượng quân đội và cảnh sát biên giới của Thái Lan đang hỗ trợ người tị nạn và cung cấp viện trợ nhân đạo.Lực lượng đặc nhiệm Naresuan đã ra lệnh cung cấp thực phẩm, quần áo và nhu yếu phẩm cho các đơn vị chăm sóc những người tìm kiếm nơi lánh nạn và đã đến thăm một số người đang ở trong vùng an toàn.Hiện chưa có thông tin về phản ứng của chính quyền quân sự Myanmar cũng như KNLA.Thông tin trên được đưa ra vào thời điểm các quan chức an ninh Thái Lan tại Tak đang chuẩn bị cho làn sóng nạn nhân được giải thoát khỏi các trung tâm lừa đảo ở thành phố Myawaddy của Myanmar khi cuộc truy quét tội phạm vẫn tiếp diễn.Vào tháng 1, các trung tâm chăm sóc sức khỏe phục vụ hàng chục ngàn người tị nạn trên biên giới Thái Lan-Myanmar đã bị lệnh đóng cửa sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump đóng băng hầu hết viện trợ nước ngoài, buộc các quan chức Thái Lan phải vận chuyển những bệnh nhân ốm yếu nhất đến các cơ sở khác, theo Bangkok Post.
3 điều Samsung cần khắc phục với dòng Galaxy A
Trước đó vào đầu tuần này, một số tài khoản đăng tin trên mạng xã hội Threads rằng đề thi IELTS trên giấy hôm 22.2 đã bị lộ trước giờ thi, khiến các hội đồng thi phải thay bộ đề "bao đỏ", tức phương án đề thi dự phòng. Sự việc được cho là đã xảy ra ở nhiều điểm thi của Hội đồng Anh và IDP, trong đó có nhiều bài viết thu hút hàng trăm nghìn đến cả triệu lượt xem, khiến không ít thí sinh hoang mang, thất vọng.Trả lời Thanh Niên, Hội đồng Anh thông tin đã biết tới những đồn đoán hiện đang được lan truyền trên mạng xã hội, như hình ảnh chụp lại một thí sinh được cho là bị phát hiện gian lận hoặc liên quan đến hành vi mua đề ở một điểm thi của Hội đồng Anh. Qua xác minh, Hội đồng Anh khẳng định ảnh chụp không liên quan đến ngày thi 22.2 tại điểm thi của Hội đồng Anh, và các tuyên bố về việc gian lận thi IELTS nêu trên "hoàn toàn không có cơ sở"."Trong trường hợp cần thiết, Hội đồng Anh sẽ có biện pháp xử lý với những hành vi lan truyền thông tin sai lệch, gây ảnh hưởng đến uy tín kỳ thi và các tổ chức liên quan", đại diện Hội đồng Anh khẳng định. "Hội đồng Anh cam kết duy trì các tiêu chuẩn cao nhất về bảo mật, công bằng và minh bạch trong việc tổ chức thi IELTS cũng như các kỳ thi quốc tế khác".Cũng theo Hội đồng Anh, trong một số trường hợp, đề thi dự phòng được sử dụng nhằm đảm bảo trải nghiệm thi an toàn và minh bạch cho tất cả thí sinh. "Mọi phiên bản đề thi, dù được để trong 'bao xanh' (đề chính thức - PV) hay 'bao đỏ', đều tuân thủ chặt chẽ các tiêu chuẩn, tiêu chí đánh giá do các đối tác IELTS quy định nên có độ khó là như nhau", vị đại diện cho hay và nhấn mạnh đề thi dự phòng "không gây ra ảnh hưởng bất lợi nào đến thí sinh".Hội đồng Anh cũng thông tin, với các trường hợp gian lận nghiêm trọng, thí sinh có thể bị hủy kết quả và cấm thi IELTS trong vòng 5 năm, đồng thời bị từ chối xét duyệt trong khoảng thời gian quy định bởi các tổ chức công nhận chứng chỉ IELTS trên toàn cầu.Một điểm đáng chú ý khác là từ sau ngày 29.3, Hội đồng Anh và IDP cho biết tất cả kỳ thi IELTS ở Việt Nam sẽ chuyển sang hình thức thi trên máy tính, tức sẽ dừng thi IELTS trên giấy từ 30.3 trở đi. Đại diện Hội đồng Anh cho biết tới hiện tại các suất thi trên giấy vẫn đang trong giai đoạn triển khai tại Hà Nội, TP.HCM và các tỉnh thành khác, tức vẫn còn những suất thi khả dụng để thí sinh đăng ký.Ngoài ra, đơn vị cũng đã và đang triển khai các kế hoạch để hỗ trợ quá trình chuyển đổi gồm nâng cấp trung tâm thi, mở rộng số lượng máy tính tại các điểm thi và đảm bảo về mặt cơ sở hạ tầng. "Chúng tôi cũng có kế hoạch chuyển đổi một số không gian thi trên giấy thành phòng thi trên máy tính nhằm đáp ứng tốt nhất nhu cầu của thí sinh trong giai đoạn mới", đại diện Hội đồng Anh chia sẻ.Để làm quen và tiếp cận thi IELTS trên máy tính, Hội đồng Anh khuyên người học tham dự các buổi thi thử miễn phí được đơn vị tổ chức hằng tuần tại Hà Nội và TP.HCM. Bên cạnh đó, Hội đồng Anh cũng tổ chức chuỗi sự kiện IELTS Day ở các tỉnh thành để cập nhật những thông tin mới nhất về kỳ thi IELTS trên máy và đồng thời cung cấp nền tảng IELTS Ready Member miễn phí cho tất cả thí sinh."Hội đồng Anh khuyến khích thí sinh tập trung vào quá trình học tập, ôn luyện một cách chính thống. Các tài liệu luyện thi chính thức, bao gồm đề thi thử và tài liệu ôn tập luôn được cung cấp trên các kênh thông tin chính thức. Chúng tôi khuyến nghị thí sinh kiểm tra thông tin từ các nguồn chính thống của Hội đồng Anh để tránh những tin đồn hoặc thông tin sai lệch", vị đại diện cho biết thêm.IELTS (International English Language Testing System) là hệ thống kiểm tra tiếng Anh quốc tế được công nhận rộng rãi bởi hàng ngàn trường ĐH, chính phủ và doanh nghiệp trên toàn cầu. Kỳ thi ra đời từ năm 1989, hiện được đồng sở hữu bởi IDP, Hội đồng Anh và Hội đồng Khảo thí và Nhà xuất bản ĐH Cambridge (Anh). Theo thống kê từ các đơn vị tổ chức thi, hằng năm có trên 2 triệu thí sinh dự thi IELTS trên toàn cầu.Hiện, IELTS được hơn 100 cơ sở giáo dục ĐH tại Việt Nam chấp nhận chuyển đổi kết quả thi sang điểm môn tiếng Anh để tuyển sinh. Bộ GD-ĐT cũng cho phép thí sinh đạt từ 4.0 IELTS trở lên được miễn thi tốt nghiệp THPT môn ngoại ngữ. Trong năm 2022 cả IDP và Hội đồng Anh tại Việt Nam đã cấp được 124.567 chứng chỉ IELTS.
