Đũa có nguồn gốc từ đâu và người nước nào sử dụng đầu tiên?
Xuân về cho miền quê phía nam Quảng Ngãi ngập tràn niềm vui. Cảm xúc trào dâng khi xem đội hát múa sắc bùa tổ dân phố Tân Diêm (P.Phổ Thạnh, TX.Đức Phổ, Quảng Ngãi) trình diễn loại hình nghệ thuật trao truyền qua bao thế hệ.Ở tuổi 65, ông Cái (đội trưởng) Lê Cơ vẫn mải mê với sắc bùa dẫu còn bao nỗi lo toan. Ngẫm lại, ông gắn bó với sắc bùa hơn nửa thế kỷ. Ông kể, ngày thơ bé, ông say mê xem hát múa sắc bùa vào dịp xuân về, làng quê vơi nỗi âu lo khói lửa chiến tranh...Đôi tay chai sần của ông Cái sau bao ngày chèo ghe buông lưới hay nhọc nhằn trên đồng muối vỗ vào mặt trống khá thuần thục. Nhạc công gõ phách gỗ điêu luyện như nghệ sĩ thực thụ. Sênh tiền trên đôi tay thiếu niên rung lắc tạo ra âm thanh rộn ràng hòa cùng lời ca dân dã nơi làng quê.Tuổi mười ba, ông Cơ và nhóm bạn theo chân những bậc cao niên trong làng du xuân cùng điệu sắc bùa. Chiều nhạt nắng, đoàn sắc bùa đến tận nhà hát múa theo yêu cầu của người dân trong vùng. Đầu tiên là bài mở ngõ với lời ca dân dã: "Mở ngõ, mở ngõ/Khoen trên còn xỏ/Chốt dưới còn gài...".Thế rồi gia chủ mở ngõ, nét mặt rạng ngời niềm vui mời đội hát vào nhà. Sau khi hát múa vái lạy tổ tiên và chúc phúc cho gia chủ, đội hát nhận tiền thưởng cùng lời cảm ơn, chuyển sang phục vụ nhà bên theo yêu cầu của chủ nhân. Gió từ biển thổi vào bờ, lướt trên những con đường nơi làng quê trong đêm xuân se lạnh. Song, nhiều người nô nức theo xem. Họ thích thú với điệu múa uyển chuyển của ông Cơ và nhóm bạn, lời ca hòa cùng tiếng nhạc rộn ràng.Điệu múa đèn mềm mại, lung linh trong đêm tối tạo nên khung cảnh huyền ảo, cuốn hút người xem. Có người mải mê theo xem rồi mời đoàn sắc bùa về nhà mình biểu diễn trước bàn thờ tổ tiên. "Tết hồi đó xóm làng vui lắm. Nhiều người ưa thích sắc bùa mời đến nhà múa hát cầu chúc gặp nhiều may mắn. Tiền công chẳng đáng là bao nhưng được phục vụ cho bà con là vui lắm rồi", ông Cơ nhớ lại. Hơn mười năm trước, ông Cơ đảm nhận vai trò ông Cái trong đội sắc bùa thay cho bậc cao niên. Ông lo lắng sắc bùa sẽ bị mai một trước thời đại công nghệ thông tin rộng mở cùng nhiều phương thức nghe nhìn hiện nay. Thế là ông cùng người bạn thân Nguyễn Hưng Liễm tìm cách "giữ lửa" sắc bùa đối với những thiếu niên trong đội, tạo điều kiện cho các em được hát múa mỗi khi có dịp.Gần tết, hai ông cùng các em miệt mài tập luyện. Ông Cơ tận tình hướng dẫn các em từng động tác múa; chỉ bảo cách luyến láy, nhấn nhá khi hát cho lời ca mượt mà làm say đắm người nghe. Sau vài năm, các em đi học xa, ông lại thuyết phục những thành viên mới vào đội và tận tình hướng dẫn."Lúc đầu học hát múa sắc bùa rất khó nhưng chú Cơ luôn động viên, nhiệt tình chỉ bảo nên bọn em cố gắng tập luyện. Hát miết rồi quen. Nhờ chú mà bọn em biết hát và yêu thích sắc bùa...", em Ngô Thị Tuyết Ngân bộc bạch. Sáng mùng 1 Tết Nguyên đán, các thành viên trong đội tụ họp tại sân nhà văn hóa tổ dân phố cùng mọi người chào cờ đầu năm. Sau khi nghe thư của Chủ tịch nước chúc mừng năm mới, cả đội biểu diễn với âm điệu rộn rã mừng xuân sang. Sau tiết mục hát múa sắc bùa là tràng vỗ tay tán thưởng kéo dài.Mùng 3 tết, cả đội khăn áo chỉnh tề hát múa tại lễ hội cầu ngư bên cửa biển Sa Huỳnh. Mọi người chăm chú xem điệu múa uyển chuyển, lắng nghe lời ca ngân nga trong nắng sớm. Lời ca giục giã ngư dân điều khiển tàu cá rẽ sóng vươn khơi...Nhiều du khách đến Sa Huỳnh thưởng ngoạn khung cảnh hoang sơ và thơ mộng, tìm hiểu văn hóa Sa Huỳnh có niên đại khoảng 3.000 năm trước, thưởng thức những món ngon chế biến từ hải sản vừa được vớt lên từ biển. Họ hào hứng khi được trải nghiệm công việc của diêm dân trên đồng muối Sa Huỳnh. Nhiều người lưu lại nơi đây và cho biết rất hứng thú khi xem hát múa sắc bùa..."Thù lao biểu diễn chỉ đủ dẫn các cháu đi ăn ly chè hay tô cháo khuya nhưng vui lắm. Qua đó, chúng tôi có dịp giới thiệu về đất và người Sa Huỳnh đến với khách phương xa...", ông Cơ tâm sự. Theo ông Lê Minh Phụng, Phó chủ tịch UBND P.Phổ Thạnh, ông Lê Cơ cùng ông Nguyễn Hưng Liễm tích cực bảo tồn nghệ thuật sắc bùa. Ông Cơ miệt mài tìm tòi, sáng tác những bài hát với câu từ mới, phản ánh kịp thời sự đổi thay của quê hương."Lời ca của ông động viên tinh thần bà con sau những giờ làm việc mệt nhọc, góp phần gìn giữ bản sắc văn hóa của địa phương. Ông Cơ cùng đội sắc bùa quảng bá văn hóa bản địa đến du khách, tham gia các hoạt động cộng đồng trong bảo vệ môi trường, bảo tồn đồng muối truyền thống... Sự đóng góp của ông được cán bộ và nhân dân tin yêu, mến phục", ông Phụng nói.Lời ca giục giã lòng ngườiTheo các bậc cao niên ở P.Phổ Thạnh, không rõ sắc bùa có từ khi nào, họ chỉ biết rằng, những "nghệ sĩ chân quê" khi vận đồ màu đỏ, xanh hay vàng say sưa hát múa làm mê mẩn người xem. Sắc bùa được trình diễn tại những lễ hội, giới thiệu về đất và người Sa Huỳnh, hát chúc mừng vào dịp đầu xuân phục vụ du khách đến tham quan. Lời ca được cải biên cho phù hợp với sự đổi thay của cuộc sống.Lời ca sắc bùa giục giã ngư dân bám biển, góp phần bảo vệ chủ quyền biển đảo của Tổ quốc: "Đây Hoàng Sa - kia Trường Sa/Hai vùng quần đảo nước ta bao đời/Tàu thuyền lướt sóng ra khơi/Đánh bắt hải sản biển trời bao la/Hoàng Sa gần lắm Trường Sa/Đây là quần đảo ông cha lưu truyền... Hôm nay năm mới bước sang/Chúc mừng biển đảo bình an muôn đời".U.23 Việt Nam - U.23 Thái Lan: Hừng hực tinh thần vượt khó
Điển trai và rất tự tin... dàn cầu thủ của đội bóng Trường ĐH Công nghệ Nanyang (từ Singapore) đã có mặt tại TP.HCM, chính thức nhập cuộc và sẵn sàng cháy hết mình tại giải bóng đá Thanh Niên sinh viên quốc tế 2025 - cúp THACO. Đại diện Singapore đã hội quân từ đầu tháng 3 để chuẩn bị cho giải bóng đá Thanh Niên sinh viên quốc tế 2025 - cúp THACO, với tần suất tập luyện kết hợp đá giao hữu liên tục. Họ chung bảng B với Trường ĐH Malaysia và đội Trường ĐH VH-TT-DL Thanh Hóa.Đây được xem là bảng đấu khó nhằn khi đại diện Việt Nam là tân vương của giải TNSV THACO cup 2025 với hành trình thuyết phục. Trong khi đó, đại diện Malaysia sở hữu nhiều cầu thủ đang thi đấu tại giải M3 của Malaysia, với lực lượng tập hợp từ 2 CLB UiTM United và MUFT."Chúng tôi chưa biết các đội sẽ chơi thế nào. Tôi nghĩ mục tiêu của chúng tôi khi tham gia giải đấu này trước hết là để tích lũy kinh nghiệm, thứ hai là cống hiến hết sức mình và cho mọi người biết đội bóng Singapore có thể làm được gì. Đó là điều quan trọng nhất mang chúng tôi tới sân chơi này. Tôi chỉ có thể nói rằng tất cả chúng ta đều cố gắng trở thành người giỏi nhất nên chúng tôi chắc chắn sẽ cố gắng hết mình và giành chiến thắng", trung vệ Benjamin Yi Sheng Chik chia sẻ ngay khi cùng các cầu thủ Trường ĐH Công nghệ Nanyang đặt chân đến TP.HCM.Đại diện Singapore sẽ đá trận ra quân lúc 18 giờ ngày 22.3 với Trường ĐH Malaysia, sau đó gặp Trường ĐH VH-TT-DL Thanh Hóa lúc 18 giờ ngày 24.3.Trước đó, sau khi có kết quả bốc thăm, trưởng đoàn Bin Juffri cũng chia sẻ, tinh thần quan trọng nhất chính là chiến đấu hết mình, bởi thắng thua là điều rất khó nói.
'Vương quốc độc lạ' tự xưng giữa nước Mỹ
Mực được sử dụng trên nhiều chất liệu khác nhau và có thể in trực tiếp lên các loại vật liệu như nhựa, giấy, bìa… Mực có khả năng thẩm thấu vào bề mặt bên trong bao bì và tiếp xúc với thực phẩm bởi nhiều lý do và có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của người tiêu dùng.
Cục Điều tiết điện lực cho rằng, ĐMTMN là nguồn điện phụ thuộc vào bức xạ mặt trời, chỉ có tác dụng vào những giờ có ánh nắng. Ban đêm hay ban ngày vào những giờ có mây, mưa, nguồn điện này suy giảm về mức thấp hoặc về 0. Để ổn định nguồn cung cấp điện, sẽ phải đầu tư nguồn lưu trữ phù hợp. Nếu ở quy mô nhỏ là các bộ pin lưu trữ (hiện nay giá thành đang giảm nhưng vẫn còn khá cao), còn quy mô lớn là các nguồn thủy điện tích năng hoặc phải huy động các nguồn điện truyền thống (thủy điện, nhiệt điện than, tuabin khí) điều chỉnh tăng giảm theo độ khả dụng của nguồn điện mặt trời.
Giá nhà cho thuê tăng nhiệt
Có 4 cầu thủ trong lứa tuổi 22, được HAGL sử dụng trong trận đấu với CLB TP.HCM tối 2.3. Trong số đó, trung vệ Phạm Lý Đức (22 tuổi) thi đấu trong đội hình chính thức suốt trận. Còn hậu vệ Đinh Quang Kiệt (18 tuổi), tiền đạo Nguyễn Minh Tâm (20 tuổi) và tiền vệ Cao Hoàng Minh (22 tuổi) được tung vào sân từ băng ghế dự bị, ở cuối trận. Nguyễn Minh Tâm và Cao Hoàng Minh không tạo được ấn tượng nào đáng kể, do thời gian xuất hiện trên sân quá ngắn, từ phút 82.Vả lại, đấy là thời điểm mà HAGL đang bị dẫn trước, họ hầu như không còn phối hợp trên sân. Đội bóng phố núi khi đó chuyển hẳn sang sử dụng những đường chuyền dài, câu bóng bổng vào khu cấm địa của CLB TP.HCM, nên tiền vệ Cao Hoàng Minh và tiền đạo Nguyễn Minh Tâm không phát huy được tác dụng.Còn trung vệ Phạm Lý Đức, cầu thủ này thi đấu đủ 90 phút. Tuy nhiên, anh cũng mắc một số lỗi về mặt tư duy. Phạm Lý Đức thực hiện rất nhiều đường chuyền ngắn cho các hậu vệ biên và cho các tiền vệ trung tâm đứng gần anh nhất. Dù vậy, những đường chuyền này nguy hiểm ở chỗ nó được thực hiện khi các đồng đội của Phạm Lý Đức bị đối phương áp sát, xoay lưng về phía đối thủ.Một chuyên gia bóng đá khi theo dõi những tình huống kể trên, đánh giá: "Những đường chuyền như thế này từ phía trung vệ Lý Đức rất dễ bị cầu thủ tấn công của CLB TP.HCM ập vào cướp được bóng và dốc thẳng về phía khung thành HAGL. Đây là điều nên tránh nơi những cầu thủ thi đấu ở vị trí trung vệ. Thay vì thực hiện những đường chuyền đưa đồng đội vào thế khó như trên, Lý Đức có thể mở rộng bóng ra 2 biên, phất bóng mạnh lên cho cầu thủ tấn công của đội nhà, hoặc đơn giản là chuyền bóng về cho thủ môn".Có điều lạ là lỗi tư duy này của Phạm Lý Đức lặp đi lặp lại, nhưng Ban huấn luyện (BHL) đội HAGL không sửa sai cho học trò của mình. Điều này khiến cho các cầu thủ TP.HCM đôi lần cướp được bóng và gây sức ép lên khung thành đội bóng phố núi.Cầu thủ HAGL về tay HLV Kim Sang-sik sẽ khác?Chính vì vậy, trong trường hợp HLV Kim Sang-sik gọi Phạm Lý Đức lên đội tuyển U.22 Việt Nam, chuẩn bị cho SEA Games 33, khả năng cao vị HLV người Hàn Quốc phải sửa lỗi nói trên cho trung vệ của CLB HAGL. Lý Đức vẫn là cầu thủ có triển vọng, có thể hình tốt (cao 1,82 m), lại có lợi thế được thi đấu thường xuyên ở V-League, nhưng anh vẫn cần có thêm thầy giỏi về chuyên môn, giúp anh sửa lỗi và giúp anh hoàn thiện hơn.Một nhân vật nữa trong lứa các cầu thủ trẻ của đội bóng phố núi xuất hiện trên sân Thống Nhất tối qua là trung vệ Đinh Quang Kiệt. Chiều cao 1,92 m của cầu thủ này thật sự gây ấn tượng. Chiều cao này rõ ràng là một lợi thế rất lớn, vì khi cần các HLV có thể điều trung vệ Đinh Quang Kiệt lên đá tiền đạo, tận dụng ưu thế về thể hình của anh trong các pha bóng bổng.Khi bị CLB TP.HCM dẫn trước trong trận đấu tối 2.3, Giám đốc kỹ thuật (GĐKT) Vũ Tiến Thành của HAGL cũng áp dụng phương án này, ông Thành đưa Quang Kiệt lên đá cao nhất trong sơ đồ chiến thuật của mình. Đinh Quang Kiệt gây khó dễ cho hàng thủ của CLB TP.HCM trong các pha không chiến. Chỉ tiếc rằng anh xuất hiện trên sân quá muộn, từ tận phút 88. Nếu cầu thủ cao kều này xuất hiện sớm hơn, anh có thể cho tác dụng nhiều hơn. Nếu Đinh Quang Kiệt xuất hiện sớm hơn ở trên sân, các pha bật nhảy liên tục của cầu thủ trẻ khỏe này có thể khiến hàng thủ của CLB TP.HCM nhanh xuống sức vì phải nhảy lên tranh bóng bổng với Quang Kiệt.Tiếc rằng BHL của CLB HAGL chưa tính đến điều đó, nên họ chưa giúp cầu thủ trẻ của mình phát huy tối đa lợi thế về chiều cao. Nếu Đinh Quang Kiệt về tay HLV Kim Sang-sik, có khả năng vị HLV người Hàn Quốc sẽ sử dụng anh tốt hơn. Và cũng giống như Phạm Lý Đức, các cầu thủ trẻ của HAGL nếu được gọi lên đội tuyển U.22 Việt Nam chuẩn bị cho SEA Games 33, họ đều cần được sửa lỗi, vì cho đến lúc này họ vẫn chưa hoàn hảo.
