‘Thiên đường mua sắm’ ở làng đại học bỗng dưng đìu hiu
Sau thành công của Na Tra 2, năm 2025 hứa hẹn sẽ là một năm bùng nổ của điện ảnh Trung Quốc với hàng loạt bộ phim được mong chờ. Trong đó, cuộc cạnh tranh giữa hai tiểu Hoa đán đình đám nhất lứa sinh năm 1985, Dương Mịch và Triệu Lệ Dĩnh đang trở thành chủ đề nóng. Cả hai nữ diễn viên đều có phim mới được công bố vào cùng một ngày, nhưng sự khác biệt về vai trò trong phim đã khiến khoảng cách giữa họ ngày càng rõ rệt.Triệu Lệ Dĩnh sẽ trở lại màn ảnh rộng với bộ phim Hoa hướng dương, dự kiến ra mắt vào ngày 4.4. Đây là một tác phẩm chính kịch với kinh phí thấp do đạo diễn Phùng Tiểu Cương cầm trịch. Bộ phim kể về cuộc đời của bốn nữ phạm nhân sau khi mãn hạn tù, cố gắng hòa nhập xã hội và tìm kiếm cơ hội đổi đời. Trong phim, Triệu Lệ Dĩnh là nữ chính duy nhất, điều này đồng nghĩa với việc cô sẽ gánh vác toàn bộ tác phẩm, trở thành tâm điểm của câu chuyện.Không thể phủ nhận, Triệu Lệ Dĩnh đang từng bước khẳng định bản thân trên con đường chuyển mình từ sao lưu lượng sang diễn viên thực lực. Thành công của Điều thứ 20 do Trương Nghệ Mưu đạo diễn đã giúp cô nhận được giải Nữ diễn viên phụ xuất sắc nhất tại giải Bách Hoa. Sau đó, cô tiếp tục chinh phục khán giả với những bộ phim truyền hình chính kịch mang màu sắc nữ quyền. Việc đảm nhận vai chính trong Hoa hướng dương cho thấy cô đang tiếp tục kiên định với con đường diễn xuất nghiêm túc, xây dựng thương hiệu riêng trong lòng khán giả.Trong khi đó, bộ phim mới của Dương Mịch, Lệ Chi của Trường An, dù được công bố cùng ngày, lại không mang đến quá nhiều kỳ vọng cho người hâm mộ. Phim dự kiến ra mắt vào mùa hè năm nay và được chuyển thể từ tiểu thuyết cùng tên của Mã Bá Dung. Đạo diễn Đại Bằng sẽ không chỉ đứng sau ống kính mà còn đảm nhận vai nam chính. Tuy nhiên, điều khiến khán giả thất vọng là vai trò của Dương Mịch trong phim có vẻ khá khiêm tốn, thậm chí có thể chỉ là một vai phụ hoặc khách mời.Nguyên tác Lệ Chi của Trường An là một tiểu thuyết nam chủ điển hình, tập trung chủ yếu vào tuyến nhân vật nam, trong khi nhân vật nữ chỉ mang tính chất phụ trợ. Ngay cả trong teaser đầu tiên, Dương Mịch xuất hiện một cách khá mờ nhạt, khiến nhiều người đặt câu hỏi về vị thế của cô trong dự án này. So với Triệu Lệ Dĩnh, rõ ràng Dương Mịch đang có phần "lép vế" khi không có một dự án điện ảnh nào do cô đóng chính thực sự nổi bật.Điểm đáng chú ý là cả hai nữ diễn viên đều đang trong giai đoạn chuyển mình từ sao lưu lượng sang diễn viên thực lực, nhưng cách tiếp cận của họ lại khác biệt rõ rệt. Triệu Lệ Dĩnh chấp nhận thử sức với các vai diễn có chiều sâu, không ngại lăn xả trong những tác phẩm chính kịch có yếu tố hiện thực cao. Trong khi đó, Dương Mịch lại khá chật vật khi lựa chọn dự án phù hợp.Nếu nhìn vào danh sách các dự án của Dương Mịch trong năm 2025, tình hình cũng không mấy khả quan. Cô chỉ có 3 tác phẩm đang chờ ra mắt, bao gồm phim truyền hình Sinh Vạn Vật, phim điện ảnh Tương Viên Lộng (do Chương Tử Di đóng chính, cô chỉ tham gia với vai trò phụ) và Lệ Chi của Trường An. Trong khi đó, Sinh Vạn Vật đã vấp phải nhiều ý kiến trái chiều ngay từ khi công bố nội dung, khi Dương Mịch vào vai con gái của một đại gia nhưng lại kết hôn với một nông dân và giúp phụ nữ nông thôn phát triển.Dù hiện tại Dương Mịch đang có phần tụt lại phía sau so với Triệu Lệ Dĩnh, nhưng điều đó không có nghĩa cô không có cơ hội bứt phá. Điều quan trọng là cô cần lựa chọn dự án phù hợp, tập trung vào diễn xuất thay vì chỉ dựa vào danh tiếng hay nhan sắc. Giới giải trí luôn biến động, không có gì là mãi mãi, và chỉ cần có một vai diễn thực sự đột phá, Dương Mịch hoàn toàn có thể "lội ngược dòng".Cuộc đối đầu giữa Dương Mịch và Triệu Lệ Dĩnh trên màn ảnh rộng vẫn còn dài phía trước. Liệu trong tương lai, ai sẽ là người thực sự "phá đảo" phòng vé? Chỉ có thời gian mới có thể trả lời!Trung Quốc lần thứ 9 tăng ngân sách quốc phòng
Chừng nào Ukraine còn để cho Nga trung chuyển chuyển dầu lửa và khí đốt thì chừng ấy Moscow vẫn còn có thể dùng cách này để lách những biện pháp chính sách và cơ chế trừng phạt của EU. Nga phải trả phí quá cảnh khí đốt và dầu lửa cho Ukraine nhưng có được thu nhập từ xuất khẩu dầu lửa và khí đốt. Có thể thấy Ukraine quyết tâm triệt hạ mọi thu nhập của Nga từ xuất khẩu dầu lửa và khí đốt.Đối sách của Moscow là tạo dựng cái lợi trong thiệt hại. Nga tìm cách khác để tiếp tục cung ứng khí đốt cho Slovakia, một thành viên EU và NATO, qua đó vừa có thể phân hóa nội bộ phương Tây, vừa phân hóa EU và NATO với Ukraine. Tiếp theo, Nga tuyên bố ngừng cung cấp khí đốt cho Moldova với lý do Moldova chưa trả hết nợ và không còn có thể tiếp tục vận chuyển khí đốt quá cảnh qua Ukraine. Thực chất, Nga đẩy Moldova vào tình thế phải gia tăng áp lực trực tiếp với Kyiv để khí đốt của Nga tiếp tục được trung chuyển qua Ukraine, biến vấn đề giữa Nga và Moldova thành vấn đề giữa Moldova và Ukraine. Nga nhằm vào Moldova cũng đồng thời nhằm vào EU và NATO, vì 2 liên minh này trong thời gian vừa qua đã tìm mọi cách để lôi kéo Moldova vào phạm vi ảnh hưởng, không để Moldova nghiêng ngả về phía Nga. Biện pháp chính sách này của EU và NATO không đạt kết quả như kỳ vọng, vì Nga vẫn tìm ra lối lách để tạo cái lợi trên nhiều phương diện khác nhau từ thiệt hại phải chịu. Đó còn là vì EU và NATO hết lòng với Ukraine nhưng nước này lại làm hai liên minh rất khó xử trong nội bộ và trong quan hệ với đồng minh.
Chelsea chi 120 triệu euro mua Enzo Fernandez, ngôi sao trẻ xuất sắc nhất World Cup 2022
Ở chiều ngược lại, giá trị nhập khẩu thịt và phụ phẩm ăn được sau giết mổ của động vật đạt 501 triệu USD, tăng đến trên 25%. Việc nguồn cung khan hiếm cục bộ, giá heo hơi tăng đã tạo điều kiện để các sản phẩm đông lạnh nhập khẩu tăng mạnh.
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.
Trốn nắng nóng gần 40 độ C...
Theo đó, vòng loại sẽ chính thức bắt đầu từ 17.2 - 2.3, khởi đầu ở bảng E tại khu vực TP.HCM - Đồng Nai do có số lượng tham dự đông đảo nhất, hiện tại là 24 đội, sau đó sẽ lần lượt khởi tranh từ 18.2 tại Hà Nội, 19.2 ở Đà Nẵng, 20.2 tại Buôn Ma Thuột và 21.2 tại Cần Thơ. Nếu không có gì thay đổi, vòng loại sẽ có 59 trường tham gia tranh tài để chọn ra 11 đội xuất sắc nhất cùng với chủ nhà Trường đại học Tôn Đức Thắng thi đấu vòng chung kết từ ngày 11 - 26.3, đúng vào dịp kỷ niệm 92 năm ngày thành lập Đoàn (26.3) và 77 năm ngày Thể thao Việt Nam (27.3).
