Chiến lược điện toán đám mây thúc đẩy tăng trưởng tại PNJ
Ngày 1.1 đoàn công tác của Cục Giám định nhà nước về chất lượng công trình xây dựng, Bộ Xây dựng, đã đến ghi nhận hiện trường vụ tai nạn lao động tại thủy điện Đăk Mi 1. Theo ông Hoàng Hải, Cục trưởng Cục Giám định nhà nước về chất lượng công trình xây dựng, đoàn sẽ tiếp cận hồ sơ tài liệu công trình và làm việc với các bên liên quan, chủ đầu tư, nhà thầu, tư vấn giám sát... và khảo sát thực tế. Sau đó, sẽ đưa ra phân tích, đánh giá kỹ lưỡng trên cơ sở khoa học về những vấn đề liên quan tới công trình này.Sau khi có ý kiến từ Cục Giám định nhà nước về chất lượng công trình xây dựng, chiều cùng ngày lực lượng cứu nạn đã bắt đầu phá dỡ các khối bê tông bị sập để tìm kiếm nạn nhân còn mất tích. Trong sáng 1.1, ông Lê Ngọc Tuấn, Chủ tịch UBND tỉnh Kon Tum, cũng đã có mặt tại hiện trường để chỉ đạo, đôn đốc các lượng lượng tìm kiếm cứu nạn.Cùng ngày, Công an tỉnh Kon Tum cũng đã phối hợp Viện Khoa học hình sự, Bộ Công an triển khai công tác khám nghiệm hiện trường vụ tai nạn. Các kỹ thuật viên Viện Khoa học hình sự đã tiếp cận thân đập nơi sạt trượt và những khối bê tông bị rơi xuống để ghi hình, đo đạc lõi thép, kết cấu bê tông. Theo ghi nhận, vị trí khối bê tông bị đổ sập cách chân đập khoảng 30 m. Khối bê tông có chiều dài gần 20 m rơi xuống phiến đá dưới chân đập và vỡ thành nhiều khối kích thước khác nhau. Đây là vị trí nghi ngờ thi thể của nạn nhân còn lại đang bị vùi lấp bên dưới. Hiện tại lực lượng cứu nạn, cứu hộ đã kết thúc việc tìm kiếm tại hố nước sâu dưới thân đập. Hố nước này trước đó là lòng sông. Trong quá trình thi công thủy điện đã xây đập, ngăn dòng tạo thành một hố nước có diện tích khoảng 100 m2, sâu 5 - 6 m. Sau khi hút cạn nước dưới hồ, lực lượng cứu nạn, cứu hộ của tỉnh Kon Tum và quân đội đã lặn, mò khắp lòng hồ để tìm kiếm dưới lớp bùn dày và đã phát hiện một số bộ phận cơ thể.Đến nay lực lượng chức năng đã tìm thấy 3 thi thể đưa về gia đình an táng. Ngoài ra, trong số 2 công nhân còn mất tích đã tìm thấy một phần thi thể. Chủ đầu tư dự án là Công ty CP Quang Đức Kon Tum đã hỗ trợ bước đầu 100 triệu đồng, UBND H.Đăk Glei hỗ trợ 5 triệu đồng cho mỗi gia đình nạn nhân.Như Thanh Niên đã đưa tin, khoảng 3 giờ ngày 31.12.2024, tại công trình thủy điện Đăk Mi 1 xảy ra vụ tai nạn lao động sập giàn giáo khiến 3 người chết, 2 người mất tích.Cụ thể, trong quá trình đổ bê tông hạng mục đập tràn của thủy điện Đăk Mi 1 có 5 công nhân bị tai nạn lao động, gồm: Hà Văn Sơn (29 tuổi), Kha Văn Kháy (26 tuổi), Ngân Văn Long (32 tuổi), Lương Văn Hùng (20 tuổi, cùng ở Nghệ An) và A Tuất (34 tuổi, ở Kon Tum). Đến trưa 31.12, lực lượng chức năng đã tìm được thi thể 3 công nhân. 2 nạn nhân mất tích còn lại vẫn đang được tìm kiếm.Làm nông thức thời: Khoai lang 'mẹ của siêu nhân'
Giải bóng đá Thanh Niên Sinh viên Việt Nam lần 3 - 2025 là giải đấu được Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh,Trung ương Hội Sinh viên Việt Nam giao cho Báo Thanh Niên phối hợp với Liên đoàn Bóng đá Việt Nam (VFF) tổ chức thường niên trong khoảng thời gian từ kỷ niệm Ngày Truyền thống Học sinh - Sinh viên Việt Nam 9.1 đến chào mừng Ngày Thành lập Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh 26.3 và Ngày Thể thao Việt Nam 27.3.Tại vòng chung kết, 12 đại diện xuất sắc nhất đến từ 6 khu vực đã cùng nhau thi đấu để quyết định ngôi vương. Với khả năng nổi trội, cùng sự tự tin, bản lĩnh trên sân cỏ, các cầu thủ Trường ĐH VH TT và DL Thanh Hóa đã xuất sắc trở thành nhà vô địch khi đánh bại Trường ĐH TDTT Đà Nẵng với tỉ số 2-1. Trong mùa giải năm nay, Bảo hiểm AAA tiếp tục đóng vai trò là nhà tài trợ bảo hiểm tai nạn cho toàn bộ 12 đội bóng. Cụ thể, toàn bộ cầu thủ, ban huấn luyện và đội ngũ hỗ trợ sẽ được bảo vệ trước các rủi ro liên quan đến tổn thương thân thể có thể xảy ra trong suốt quá trình từ tập luyện, di chuyển đến thi đấu ở vòng chung kết. Ông Đoàn Trọng Thắng - Phó tổng giám đốc Điều hành Tổng Công ty Cổ phần Bảo hiểm AAA chia sẻ: "Đây là năm thứ hai Bảo hiểm AAA tham gia tài trợ cho Giải bóng đá Thanh Niên Sinh viên Việt Nam. Trong thời gian qua, Bảo hiểm AAA đã rất tích cực đồng hành cùng các hoạt động thể thao cộng đồng dành cho thế hệ trẻ với mong muốn thúc đẩy lối sống lành mạnh, cống hiến, nuôi dưỡng những khát vọng lớn. Trong tương lai, bên cạnh việc theo đuổi chiến lược kinh doanh bền vững, hiệu quả, Tổng Công ty sẽ tiếp tục phát triển thêm các sản phẩm phù hợp với giới trẻ, đẩy mạnh phát triển công nghệ số để các bạn học sinh - sinh viên có thể dễ dàng tiếp cận các sản phẩm bảo hiểm chất lượng. Từ đó, yên tâm cống hiến hết mình cho những ước mơ, góp phần tích cực vào sự phát triển chung của đất nước". Sau khi Vòng Chung kết Giải bóng đá Thanh Niên Sinh viên Việt Nam lần 3 - 2025 khép lại, Bảo hiểm AAA sẽ tiếp tục đồng hành cùng Giải bóng đá Thanh Niên Sinh viên Quốc tế 2025 sẽ diễn ra từ ngày 22.3 đến 30.3 với vai trò nhà tài trợ sản phẩm bảo hiểm độc quyền cho toàn bộ cầu thủ, tổ trọng tài, ban huấn luyện và đội ngũ hỗ trợ. Trải qua 3 mùa thi đấu, Giải bóng đá Thanh Niên Sinh viên Việt Nam đã trở thành một món ăn tinh thần không thể thiếu của những bạn sinh viên có niềm đam mê với quả bóng tròn. Thông qua giải đấu này, Bảo hiểm AAA hy vọng sẽ tạo ra một môi trường để các bạn sinh viên rèn luyện thể chất, nâng cao tinh thần đoàn kết và sự cống hiến vì cộng đồng. Đồng thời, đây cũng là cơ hội để các bạn trẻ có thể kết nối với nhau, cùng nhau chia sẻ những kinh nghiệm, xây dựng những mối quan hệ tốt đẹp. Tổng Công ty Cổ phần Bảo hiểm AAA là thương hiệu bảo hiểm phi nhân thọ với hơn 20 năm hình thành và phát triển. Với mục tiêu trở thành thương hiệu Bảo hiểm phi nhân thọ hiện đại, Bảo hiểm AAA đã liên tục xây dựng sản phẩm, cải tiến quy trình, chuyển đổi số mạnh mẽ, theo phương châm "NHANH - ĐÚNG - ĐỦ", phù hợp với xu thế thị trường.
Pháp luật Việt Nam quy định ra sao về hình phạt tử hình?
Tổng thống Mỹ Joe Biden ngày 20.1 chính thức mãn nhiệm và chuyển giao quyền lực cho người kế nhiệm, cũng chính là người tiền nhiệm, Donald Trump. Trước khi rời khỏi Nhà Trắng vào năm 2021, ông Trump đã để lại bức thư chúc mừng cho ông Biden như truyền thống của các nhà lãnh đạo Mỹ dù ông bỏ qua các truyền thống khác như không dự lễ nhậm chức của người kế nhiệm.Ông Biden có thể trở thành tổng thống đầu tiên vừa nhận và vừa viết thư cho cùng một người.Truyền thống Tổng thống Mỹ viết thư tay cho người kế nhiệm bắt đầu từ thời Tổng thống Ronald Reagan, theo AP. Sau 8 năm tại nhiệm (1981-1989), ông Reagan viết một bức thư chúc mừng cho người kế nhiệm và cũng là cấp phó của ông, ông George H.W. Bush (Tổng thống Bush cha)."George thân mến, rồi sẽ đến lúc cậu muốn sử dụng loại văn phòng phẩm đặc biệt này. Cứ làm đi đừng ngại", ông Reagan nhắn nhủ ông Bush cha về việc viết thư cho người kế nhiệm. Trong thư, ông Reagan khuyên ông Bush không nên để những khó khăn làm nản lòng. "Tôi sẽ nhớ những bữa ăn trưa thứ năm của chúng ta", ông Reagan viết và ký tên Ron.Khi mãn nhiệm 4 năm sau đó, ông Bush cũng để lại thư cho ông Bill Clinton, chúc người kế nhiệm có những khoảnh khắc hạnh phúc tại Nhà Trắng và đừng nản lòng về những lời chỉ trích. "Thành công của ông giờ là thành công của nước ta. Tôi rất ủng hộ ông", ông Bush viết.Việc này trở thành một thông lệ diễn ra trong các đời tổng thống tiếp sau đó là ông Clinton, ông George W. Bush (Bush con), ông Barack Obama, ông Trump và ông Biden.Bức thư của ông Trump gửi ông Biden năm 2021 chưa được công bố. Một số người đọc được cho biết đó là bức thư viết tay dài và ông Biden tỏ ra ngạc nhiên về sự lịch thiệp và rộng lượng của nội dung thư dù giữa hai người có mâu thuẫn chính trị.Ông Trump từng nói rằng đó là bức thư dễ thương và ông đã mất rất nhiều thời gian để suy nghĩ. Chưa rõ ông Biden có để làm thư cho ông Trump hay không nhưng các nhà nghiên cứu về truyền thống Tổng thống Mỹ cho rằng ông Biden sẽ tiếp tục thông lệ này."Đây là tình huống rất hiếm thấy, cũng như rất nhiều điều khác tại Washington thời hiện đại với ông Donald John Trump", ông Mark Updegrove, Tổng giám đốc Quỹ LBJ (quỹ di sản của cố Tổng thống Lyndon B. Johnson), nói về việc ông Biden sắp viết thư cho cùng người đã để lại thư cho ông.Ông Trump là tổng thống thứ hai trong lịch sử Mỹ làm việc trong 2 nhiệm kỳ không liên tiếp. Người đầu tiên là ông Grover Cleveland, làm từ 1885-1889 và 1893-1897.Ông Matthew Costello, quan chức lãnh đạo về giáo dục tại Hiệp hội Lịch sử Nhà Trắng, cho biết một số tổng thống sắp mãn nhiệm thời trước cũng viết thư tay cho người kế nhiệm nhưng không phải vào ngày nhậm chức và không phải luôn để chúc mừng mà là để mời ăn tối hoặc để báo tin. Tháng 2.1801, Tổng thống John Adams viết thư cho Tổng thống đắc cử Thomas Jefferson để thông báo về việc đi lại."Để giảm bớt trở ngại và tốn kém cho ngài trong việc mua ngựa và xe, điều không cần thiết, tôi phải thông báo với ngài rằng tôi sẽ để lại chuồng ngựa của Mỹ 7 con ngựa và 2 cỗ xe có dây cương thuộc sở hữu của Mỹ. Chúng có thể không hợp với ngài nhưng chắc chắn sẽ giúp ngài bớt một khoản chi phí đáng kể bởi chúng thuộc về gia đình tổng thống", ông Adams viết.
Trong một chương trình, NSND Kim Xuân tiết lộ điều bà ấn tượng với NSƯT Công Ninh là sự hết lòng vì học trò và tư duy mới mẻ khi làm nghề. Bên cạnh đó, tình yêu thương của nam nghệ sĩ dành cho gia đình cũng khiến đồng nghiệp phải tâm đắc. “Tôi hay nói đùa đây là người cha già có con muộn. Công Ninh thương con kinh khủng. Dù bạn ấy ít nói nhưng khi nhắc về con, cặp mắt Công Ninh sáng lên. Điều đó chỉ có những người gần gũi mới thấy. Tôi biết Công Ninh lo lắng cho gia đình rất nhiều và tất cả những gì bạn làm chủ yếu để gia đình tốt hơn”, NSND Kim Xuân cho hay. Về phần mình, NSƯT Công Ninh nói ông và NSND Kim Xuân có dịp hợp tác trong nhiều dự án, từ sân khấu kịch đến phim ảnh. Trong quá trình đó, ông đặc biệt tâm đắc bởi sự nghiêm túc làm nghề của đồng nghiệp. “Chị ấy kỹ lưỡng từng milimet. Cho nên đạo diễn nào giao vai sẽ cảm thấy an tâm. Tôi cảm giác có lỗi khi làm việc chung vì chị ấy quá nghiêm túc và chỉn chu. Do đó lúc nào tôi cũng ráng phấn đấu, không dám hời hợt với chị ấy”, nam nghệ sĩ bày tỏ. Sau 10 năm, Minh Hằng trở lại Gala nhạc Việt bằng ca khúc Chuyện cũ bỏ qua. Nữ ca sĩ cho biết cô yêu thích tinh thần vui tươi và ca từ ý nghĩa của bài hát. Bởi, khi tết đến cô mong muốn những chuyện không vui đã xảy ra trong năm cũ đều được bỏ qua hết, để đón chờ những điều tươi đẹp trong năm mới. Minh Hằng cũng hy vọng những ai có lỗi với nhau cũng đều hoan hỉ bỏ qua cho nhau.Thể hiện một bài hát đã quá quen thuộc và từng được nhiều ca sĩ trình bày trước đó, Minh Hằng chia sẻ phiên bản của cô sẽ có một chút mới lạ bởi phần x-part được viết thêm đầy ý nghĩa. Ngoài màn trình diễn của Minh Hằng, biểu cảm của Hồ Ngọc Hà khi Trấn Thành giới thiệu về tiết mục này cũng đang được dân mạng quan tâm. Có thể nói, 2024 là một năm trở lại đầy ấn tượng của Minh Hằng sau thời gian tạm vắng bóng để chăm lo gia đình nhỏ. Nữ ca sĩ cho hay việc tham gia Chị đẹp đạp gió 2024 đã tiếp thêm cho cô nhiều động lực để tiếp tục “máu lửa” với nghề. Đó là lý do vì sao thời gian gần đây, khán giả thấy Minh Hằng hoạt động nhiều hơn ở lĩnh vực ca hát thay vì chỉ tập trung phim ảnh, quảng cáo. Vợ chồng nghệ sĩ Việt Hương - Hoài Phương vừa cùng với Sân khấu nghệ thuật Trương Hùng Minh tổ chức chương trình Ngày xuân ấm áp. Trong chương trình, ngoài mang đến các tiết mục biểu diễn văn nghệ, nữ nghệ sĩ còn trao 100 phần bánh, 100 phần gạo và 100 túi nước giặt đến bà con. Việt Hương chia sẻ cô sinh ra và lớn lên tại quận 10 nên những hoạt động này là sự đồng hành với quê hương của cô. “Được hát, được diễn, được giao lưu, đồng hành với bà con là niềm hạnh phúc không thể diễn tả thành lời của Việt Hương”, cô nói. Trong năm 2024, Việt Hương gặt hái thành công với 2 vở diễn Dâu ngọt, Mễ cốc phiêu lưu ký. Ngoài ra, những tác phẩm điện ảnh cô tham gia như Ma da và Chị dâu cũng vượt doanh thu trăm tỉ. Bên cạnh các hoạt động nghệ thuật, Việt Hương cũng tất bật với các dự án cộng đồng. Dịp tết, nữ nghệ sĩ ghé thăm và trao quà tại Làng trẻ em SOS Gò Vấp cũng như khu vực chùa Long Phú (Đồng Nai).Mario Maurer - nam thần Thái Lan được khán giả biết tới qua thành công của bộ phim Tình người duyên ma hay The Love of Siam vừa có màn tái xuất với phim điện ảnh Rider: Giao hàng cho ma. Tác phẩm dự kiến khởi chiếu ngày 14.2.2025.Phim xoay quanh nhóm 3 anh chàng làm nghề vận chuyển đồ gồm Nat (Mario Maurer), Kai (Marut Chuensomboon) và Yod (Puwanet Seechompu). Bỗng một ngày, người trong mộng của Nat biến mất, anh quyết định thuyết phục hai người bạn của mình cùng đi tìm. Hành trình này mang lại nhiều tình huống hài hước cho người xem. Mario Maurer chia sẻ: “Tôi thực sự thích thú mối quan hệ giữa 3 anh chàng làm nghề giao hàng. Họ đã có rất nhiều thời gian ở bên nhau và hiểu được cuộc sống của một nhân viên giao hàng vất vả tới mức nào. Vì thế, họ đã sẵn sàng cùng nhau mạo hiểm và cùng nhau chiến đấu. Nhưng họ cũng rất sợ ma. Đó là điều tạo nên tính giải trí cho hành trình phiêu lưu của nhóm bạn này". Hãng phim Truyền hình TP.HCM ra mắt phần tiếp theo của bộ phim Hồ Chí Minh - Con đường phía trước, mang tên Khải hoàn ca giữa lòng Paris. Tác phẩm là bài ca chiến thắng trên mặt trận ngoại giao và tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với các nước châu Âu, để Việt Nam nhận được sự ủng hộ của bạn bè quốc tế trong việc phản đối chiến tranh xâm lược của đế quốc Mỹ tại Việt Nam.Câu chuyện về 3 thanh niên người Thụy Sĩ đã dũng cảm treo cờ Mặt trận Dân tộc Giải phóng Miền Nam Việt Nam trên đỉnh Nhà thờ Đức Bà Paris đúng vào ngày mở đầu vòng đàm phán Hội nghị Paris lần đầu tiên được kể lại chi tiết trong phim. Và đây cũng là lần duy nhất sau 55 năm mà 3 ông được tái ngộ ngay dưới Nhà thờ Đức Bà Paris sau lần hành động quả cảm ủng hộ Việt Nam.Phim có thời lượng 22 phút/tập, sẽ được phát sóng vào ngày 26 và 27.1.2025 trên HTV9.
Quy trình, thủ tục sang tên khi mua nhà để tránh rủi ro
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.
