Hai VĐV nữ Việt Nam xuất sắc vào tốp 3 VinFast IRONMAN 70.3 mùa thứ 8
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.An toàn khi chạy bộ: Những sự cố đau lòng
Trong năm 2024, Tùng Dương gây chú ý với ca khúc Tái sinh. Không chỉ "công phá" thị trường nhạc Việt, ca khúc này còn "làm mưa làm gió" ở Trung Quốc. Tuy nhiên, bên cạnh những lời khen ngợi về giai điệu hay đánh giá cao cách hát nội lực của Tùng Dương, cũng có ý kiến cho rằng ca khúc đang cổ súy cho việc ngoại tình.Trong chương trình HOT THÌ HỎI của Báo Thanh Niên (phát trên kênh YouTube, TikTok iHay và YouTube, TikTok, Fanpage Báo Thanh Niên), Tùng Dương thẳng thắn lên tiếng về những ý kiến trái chiều này. Anh cũng không ngại chia sẻ quan điểm về việc "say nắng" một ai đó trong cuộc sống.Bản hit Tái sinh và ca sĩ Tùng Dương sẽ là chủ đề chính cho chương trình số 1 HOT THÌ HỎI - talkshow giải trí hoàn toàn mới bám sát những vấn đề nóng hổi của các nghệ sĩ nổi tiếng đang được quan tâm do Báo Thanh Niên sản xuất, phát trên kênh YouTube, TikTok iHay TV và YouTube, Fanpage Báo Thanh Niên.Khán giả sẽ có cơ hội khám phá những góc khuất đằng sau bản hit Tái sinh và hiểu rõ hơn về quá trình sáng tạo cũng như ý nghĩa sâu sắc của ca khúc này trong chương trình HOT THÌ HỎI số đầu tiên.Chương trình số 1 HOT THÌ HỎI - talkshow giải trí hoàn toàn mới bám sát những vấn đề nóng hổi của các nghệ sĩ nổi tiếng đang được quan tâm do Báo Thanh Niên sản xuất, phát trên kênh YouTube, TikTok iHay TV và YouTube, Fanpage Báo Thanh Niên.
Phu Quoc Marina: Thiên đường nghỉ dưỡng, tổ chức đám cưới của giới ngôi sao, siêu giàu
Ngày 30.12, lãnh đạo UBND H.Phù Mỹ (Bình Định) thông tin, UBND H.Phù Mỹ đã yêu cầu UBND TT.Phù Mỹ, Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng và phát triển quỹ đất, Phòng Kinh tế - hạ tầng thực hiện nghiêm việc xử lý trách nhiệm, sau khi có kết luận thanh tra sai phạm tại Ban quản lý chợ Phù Mỹ.Theo kết luận của Thanh tra H.Phù Mỹ, trước đó Ban Quản lý chợ Phù Mỹ đã tự ý thu, huy động tiền đóng góp của tiểu thương để xây dựng dãy ki ốt phía đông chợ - đường Võ Thị Sáu, đổ đất nâng mặt bằng, lát gạch lối đi bên trong chợ...Qua thanh tra, Thanh tra H.Phù Mỹ yêu cầu UBND TT.Phù Mỹ nghiêm túc kiểm điểm trách nhiệm đối với ông Nguyễn Thành Khâm, Chủ tịch UBND TT.Phù Mỹ và các cá nhân có liên quan trong việc tham mưu, ban hành văn bản có chủ trương cho Ban quản lý chợ Phù Mỹ sửa chữa hệ thống thoát nước, lát vỉa hè, xây dựng ki ốt bằng nguồn thu của ban quản lý chợ. Việc này là trái thẩm quyền, không đúng quy định và không thực hiện nghiêm văn bản chỉ đạo của UBND H.Phù Mỹ.Đồng thời tiến hành kiểm điểm ông Phan Kim Tân, Phó chủ tịch UBND TT.Phù Mỹ, vì chỉ đạo chưa kiên quyết trong việc xử lý các công trình xây dựng trái quy định pháp luật của Ban quản lý chợ Phù Mỹ. Kiểm điểm kế toán UBND TT.Phù Mỹ trong việc buông lỏng quản lý, để Ban quản lý chợ Phù Mỹ lập bộ thu diện tích mặt bằng đưa vào quyết toán các năm 2022, 2023 cao hơn mức giá quy định của UBND tỉnh Bình Định.Thanh tra H.Phù Mỹ cũng xác định UBND TT.Phù Mỹ đã buông lỏng trong công tác quản lý chợ Phù Mỹ, quyết toán hàng năm nhưng không kiểm tra, để ban quản lý chợ đưa vào quyết toán toàn bộ thu diện tích mặt bằng, lô sạp cao hơn mức giá quy định của UBND tỉnh Bình Định, không hướng dẫn chợ có phương án thu hồi nợ đọng. UBND TT.Phù Mỹ chỉ đạo xử lý các công trình xây dựng trái phép không đúng ý kiến chỉ đạo của UBND H.Phù Mỹ.Ngoài ra, Thanh tra H.Phù Mỹ còn yêu cầu kiểm điểm rút kinh nghiệm đối với Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng và phát triển quỹ đất H.Phù Mỹ, vì là đơn vị chủ đầu tư sửa chữa nâng cấp chợ nhưng không có phương án bố trí các hộ kinh doanh khi thi công, xây dựng các lều chợ.Kiểm điểm rút kinh nghiệm đối với Phòng Kinh tế - hạ tầng H.Phù Mỹ về việc chậm phúc đáp văn bản của UBND TT.Phù Mỹ và chậm kiểm tra, tham mưu UBND H.Phù Mỹ ban hành văn bản dừng thi công các hạng mục công trình do Ban quản lý chợ Phù Mỹ tự ý đầu tư không đúng quy định.Liên quan đến vụ việc trên, Thanh tra H.Phù Mỹ giao đoàn thanh tra củng cố, chuyển toàn bộ hồ sơ việc xảy ra tại Ban quản lý chợ Phù Mỹ sang Cơ quan điều tra Công an H.Phù Mỹ để xử lý theo quy định của pháp luật, làm rõ dấu hiệu tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ.Trước đó, như Thanh Niên đã thông tin, theo Thanh tra H.Phù Mỹ, Ban quản lý chợ Phù Mỹ tự ý thu, huy động gần 1,9 tỉ đồng của tiểu thương, không có sự đồng ý của cấp có thẩm quyền nhưng không nộp vào ngân sách là sai quy định. Trách nhiệm này thuộc về ông Nguyễn Trúc Nhân, Trưởng ban Quản lý chợ Phù Mỹ; bà Hà Thị Lê Vi, kế toán và bà Phạm Thị Nhuận, thủ quỹ.Ban quản lý chợ Phù Mỹ còn chi sai quy định, sử dụng tiền huy động xây dựng chợ, tạm ứng chi nhưng không cung cấp được chứng từ, cần phải thu hồi nộp ngân sách hơn 253 triệu đồng...
Ông Donald Trump đã yêu cầu Tòa án Tối cao Mỹ can thiệp chỉ vài ngày trước khi tổng thống đắc cử bị kết án vì tội danh liên quan đến việc trả tiền bịt miệng cho một ngôi sao phim khiêu dâm.Trong hồ sơ được công bố hôm 7.1, các luật sư của ông Trump đã yêu cầu tòa án cấp cao ngay lập tức ra lệnh hoãn lại vụ án, khi ông Trump tìm cách kháng cáo để giải quyết vấn đề quyền miễn trừ của tổng thống.Ông Trump khẳng định: "Tôi không làm gì cả, hoàn toàn không có gì sai cả. Nếu tôi làm sai điều gì đó, tôi sẽ không đứng đây lúc này vì tôi đã thắng tất cả những vụ kiện này".Ông Trump đã bị bồi thẩm đoàn New York kết án 34 tội trọng tội vì che giấu bất hợp pháp các khoản thanh toán cho diễn viên phim khiêu dâm Stormy Daniels nhằm ém thông tin bất lợi trước cuộc bầu cử năm 2016.Ông Trump phủ nhận các cáo buộc liên quan.Vụ án tiền bịt miệng đã khiến ông Trump trở thành tổng thống Mỹ đầu tiên, dù là đương nhiệm hay mãn nhiệm, bị buộc tội và cũng là người đầu tiên bị kết án.Kể từ khi có phán quyết, các luật sư của ông đã hai lần cố gắng hủy bỏ vụ án nhưng bất thành.Ngoài ra, Bộ Tư pháp Mỹ hôm 8.1 cho biết họ sẽ không công khai báo cáo của luật sư đặc biệt Jack Smith về việc ông Trump lưu giữ hồ sơ mật, với lý do các vụ truy tố đang diễn ra đối với hai cộng sự của tổng thống đắc cử.Bộ Tư Pháp nói thêm rằng ông Smith đã hoàn thành báo cáo hai phần về ông Trump và Bộ trưởng Tư pháp Merrick Garland hiện có kế hoạch chỉ công bố phần đầu tiên liên quan đến nỗ lực lật đổ cuộc bầu cử tổng thống năm 2020 của ông Trump.
Nhận định Peugeot 408 sau lái thử, chiếc xe phù hợp với gia đình trẻ
Bản tin "Xem nhanh 20h" ngày hôm nay có các tin tức đáng chú ý sau: Sau khi Nghị định 168 có hiệu lực từ 1.1.2025 với mức phạt cao gấp nhiều lần, ý thức của người dân khi tham gia giao thông đã tăng cao; tình trạng vượt đèn đỏ, leo lề,... đã giảm rõ rệtTuy nhiên, với lượng phương tiện lưu thông trong dịp cuối năm cùng mức phạt nặng với các trường hợp như xe máy leo lề, rẽ phải khi đèn đỏ,… đã khiến giao thông TP.HCM vốn đã ùn tắc nay lại càng nghiêm trọng hơn. Người dân có phần mệt mỏi khi di chuyển.Sau khi rà soát và được sự chấp thuận của Sở Giao thông vận tải TP.HCM, Trung tâm quản lý hạ tầng giao thông đường bộ TP.HCM đã triển khai lắp đặt 50 mũi tên màu xanh cho phép xe máy rẽ phải khi đèn đỏ tại các giao lộ trên địa bàn thành phố.Công tác lắp đặt mũi tên đã được tiến hành tại các giao lộ như Pasteur - Điện Biên Phủ (quận 3), Điện Biên Phủ - Phạm Ngọc Thạch (quận 3), Hai Bà Trưng - Điện Biên Phủ (quận 1),...Trên tuyến đường này, đèn cho phép rẽ phải đã được bổ sung nhưng tâm lý chung của người dân là chờ xanh hẳn rồi rẽ cho… chắc ăn.Trên đường Võ Thị Sáu (quận 3, TP.HCM), đèn cho phép rẽ phải đã có nhưng tâm lý chung của người dân là chờ xanh hẳn rồi rẽ cho… chắc ăn.Ông Nguyễn Văn Năm (70 tuổi), mưu sinh bằng nghề lái xe ôm chia sẻ những ngày qua, dường như trong hầu hết các khung giờ, việc đi lại cực kỳ chậm chạp. Quãng đường vẫn như vậy nhưng thời gian di chuyển kéo dài gấp đôi, có khi gấp ba.Cũng theo ông Năm, tại một số ngã tư, dù có biển cho phép rẽ đã được lắp nhưng nhiều người dân như ông vẫn "rén"."Hầu như tới đèn đỏ là người ta không dám quẹo phải. Tại quẹo rồi ai biết có cấm hay không cấm", ông Năm bày tỏ.Cũng theo chia sẻ của nhiều người, sáng cuối tuần tuy đông đúc nhưng vẫn đỡ chật vật hơn rất nhiều so với những ngày trong tuần. Một số người chia sẻ, cuối tuần chỉ khi có việc mới ra đường, một phần vì trong tuần đã quá mệt mỏi với việc di chuyển.Bản tin "Xem nhanh 20h" sẽ quay trở lại vào lúc 20 giờ tối mai với những thông tin trong nước và quốc tế nóng hổi khác tại địa chỉ Thanhnien.vn và kênh YouTube Báo Thanh Niên.
