Thua Everton, hy vọng vô địch Ngoại hạng Anh của Liverpool tan dần
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.Đời thủy thủ - Bước chân trên sóng cả: 'Lính đánh thuê' tàu đa quốc tịch
Ngày 12.2, thông tin từ UBND tỉnh Tây Ninh cho biết hai thị xã của tỉnh này đã được Bộ Xây dựng công nhận là đô thị loại III.Hai thị xã vừa được công nhận đô thị loại III là TX.Hòa Thành và TX.Trảng Bàng. Cụ thể, TX.Hòa Thành đạt đô thị loại III với phạm vi gồm toàn bộ ranh giới TX.Hòa Thành có diện tích tự nhiên khoảng 82,92 km2. Trong đó, khu vực nội thị bao gồm 4 phường (Long Hoa, Long Thành Trung, Long Thành Bắc, Hiệp Tân) và khu vực ngoại thị gồm 4 xã (Trường Tây, Long Thành Nam, Trường Đông, Trường Hòa).TX.Trảng Bàng đạt đô thị loại III với phạm vi gồm toàn bộ ranh giới thị xã Trảng Bàng có diện tích tự nhiên khoảng 340,14 km2. Trong đó, khu vực nội thị gồm 6 phường (Trảng Bàng, Lộc Hưng, Gia Lộc, Gia Bình, An Tịnh, An Hòa) và khu vực ngoại thị gồm 4 xã (Đôn Thuận, Hưng Thuận, Phước Bình, Phước Chỉ).Việc được công nhận đô thị loại III sẽ giúp hai địa phương định hướng phát triển và đầu tư nâng cấp về mọi mặt theo các tiêu chí cao hơn. Qua đó, mang lại bộ mặt đô thị văn minh, hiện đại, nâng cao chất lượng sống người dân.Ông Nguyễn Nam Hưng, Giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Tây Ninh cho biết, đây là kết quả của quá trình đầu tư, phát triển hạ tầng và nâng cao chất lượng đô thị của hai địa phương, đặc biệt tiến độ hoàn thành sớm hơn kế hoạch đề ra là điểm sáng của hai đô thị này."Theo kế hoạch được tỉnh đề ra thì TX.Hòa Thành và TX.Trảng Bàng sẽ hoàn thành chỉ tiêu đô thị loại III vào cuối năm 2025. Tuy nhiên, vào đầu năm 2025, hai đô thị này đã được công nhận đô thị loại III cho thấy sự nỗ lực rất lớn từ hai địa phương này. Tới đây, hai địa phương sẽ phải tiếp tục nỗ lực xây dựng để phát triển đô thị mạnh và nhanh hơn, đảm bảo trở thành thành phố trực thuộc tỉnh theo đúng lộ trình của tỉnh đã đề ra", ông Hưng thông tin thêm.
VĐV, HLV tiêu biểu của thể thao Việt Nam được vinh danh đặc biệt
Để kích thích tiêu dùng xe điện, các quốc gia phát triển đồng loạt thu hút doanh nghiệp có chuyên môn lắp đặt và vận hành trạm sạc bằng những chính sách hỗ trợ về thuế, phí, cho vay ưu đãi… Ví dụ, Na Uy - nơi có tỷ lệ xe “xanh” cao nhất thế giới, hỗ trợ 100% hoặc 3.000 euro lắp đặt trạm sạc chậm... Trong khi đó, Việt Nam hiện chưa có các chính sách hỗ trợ để trạm sạc xe điện công cộng phủ rộng, vì thế xe điện vẫn chưa thể trở thành lựa chọn lý tưởng trong một sớm một chiều.
Ở trận ra quân, đội Trường ĐH Công nghệ TP.HCM khẳng định sức mạnh bằng chiến thắng 4-0 trước đội Trường ĐH Ngân hàng TP.HCM trong khi đó đội Trường ĐH Quốc tế Sài Gòn thất thủ 0-3 trước đội Trường ĐH Sài Gòn. Được đánh giá cao hơn, đội Trường ĐH Công nghệ TP.HCM quyết tâm giành trọn 3 điểm trước đội Trường ĐH Quốc tế Sài Gòn để bảo vệ ngôi đầu bảng xếp hạng. Sức mạnh của đội Trường ĐH Công nghệ TP.HCM đến từ sự đồng đều ở các vị trí trên sân, trong đó họ sở hữu gương mặt nổi bật, từng chơi ở giải U.19 quốc gia là Ngô Trần Quốc Huy, Nguyễn Huỳnh Minh Duy và Phan Ngọc Bảo. Không còn đường lùi, thầy trò HLV Phạm Văn Huân dốc toàn lực quyết đấu với đội Trường ĐH Công nghệ TP.HCM với hy vọng tạo được bất ngờ cho đối thủ. Cuộc chạm trán giữa đội Trường ĐH Quốc tế Sài Gòn với đội Trường ĐH Công nghệ TP.HCM vì thế hứa hẹn hấp dẫn, không khoan nhượng.
Đã đăng kiểm xong, bỗng xuất hiện lại hơn chục lỗi phạt nguội: CSGT nói gì?
Theo Tom'shardware, Intel đang lên kế hoạch đẩy mạnh dung lượng VRAM cho thế hệ GPU Battlemage tiếp theo với 24 GB VRAM vào năm sau. Thông tin này còn được củng cố qua các tài liệu vận chuyển được phát hiện trên nền tảng X, cho thấy thiết kế clamshell trên vi mạch BMG-G21, cho phép sử dụng 12 mô-đun GDDR6 dung lượng 16 GB. GPU này được định vị cho các đối tượng chuyên nghiệp, có khả năng thuộc dòng Pro hoặc Flex.Trong tháng này, Intel đã chính thức giới thiệu dòng Battlemage dành cho phân khúc phổ thông với Arc B580 và Arc B570 sắp ra mắt. Trong đó, Arc B580 nhận được phản hồi tích cực, với nhu cầu vượt xa nguồn cung.Theo tin đồn, Intel đã phát triển ít nhất ba phiên bản vi mạch Battlemage gồm BMG-G31, BMG-G21 và BMG-G10. Trong đó, BMG-G21 là nền tảng cho Arc B580, sở hữu giao diện bộ nhớ 192-bit cùng 20 nhân Xe2.GPU Battlemage 24 GB dự kiến ra mắt năm 2025 được định vị cho thị trường chuyên nghiệp. Điều này ám chỉ sản phẩm không dành cho người dùng phổ thông, mà có thể là bản kế nhiệm dòng Flex hoặc Pro dựa trên Alchemist. Đối tượng mục tiêu bao gồm các trung tâm dữ liệu, tính toán biên, nghiên cứu khoa học và phát triển cá nhân.Hiện tại, dòng Arc Pro A60 - GPU hàng đầu trong nhóm Arc Pro - chỉ có 12 GB VRAM. Dung lượng bộ nhớ video đóng vai trò quan trọng trong việc huấn luyện các mô hình AI và xử lý suy luận của các mô hình ngôn ngữ lớn. Các đối thủ khác của Intel đã đạt tới 48 GB VRAM, như dòng Radeon W7000 của AMD hay dòng workstation Ada Lovelace của Nvidia. Tuy nhiên, BMG-G21 được thiết kế để cạnh tranh với RTX 4060 chứ không phải các dòng cao cấp như RTX 4090 hay RTX 6000 Ada. Đối thủ thực tế hơn sẽ là RTX 2000 Ada với 16 GB VRAM hoặc Radeon Pro W7600 với 8 GB VRAM.Intel dự kiến sẽ tiết lộ thêm thông tin vào tháng tới. Tuy nhiên, với khung thời gian năm 2025, khó có thể xác định chính xác thời điểm ra mắt chính thức của GPU này.
