Diễn xuất của Kim Soo Hyun và Kim Ji Won bùng nổ, rating phim mới tăng vọt
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.Vụ đơn 'xin không tham gia thi tuyển sinh lớp 10': Kiểm điểm những người liên quan
Nhà nghiên cứu Vương Hồng Sển kể: Thời ông học Trường Chasseloup Laubat (nay là Trường THPT Lê Quý Đôn) từ năm 1919 - 1923, đường chạy từ Kho Đạn chỉ đụng tới đường Lê Văn Duyệt (nay là Cách Mạng Tháng Tám) là dứt: "Bên kia đường Lê Văn Duyệt vẫn chưa có đường, còn là bãi tha ma rộng lớn, gồm vườn tược, mồ mả và nhà lá lúp xúp, đúng đó là ranh giới của đồng Tập trận, Pháp dịch là Plaine des Tombeux" (Sài Gòn tạp pín lù).Trong bản đồ Sài Gòn năm 1952, đường bắt đầu từ rạch Thị Nghè (Arroyo de l'Avalanche), bây giờ có đường Hoàng Sa chạy dọc theo. Đoạn từ Cách Mạng Tháng Tám hiện nay chạy đến đường Cao Thắng đã có nhưng gọi là đường Richaud mở rộng (Rue Richaud prolong gée). Lúc đó chưa có đoạn từ Cao Thắng đến đường Lý Thái Tổ (đang là đại lộ Hui Bon Hoa) sau này.Từ ngày 22.3.1955, đường mang tên Phan Đình Phùng. Đến ngày 14.8.1975, đổi thành đường Nguyễn Đình Chiểu.Đến khoảng thập niên 1990, tên Hẻm Kho Đạn ở đầu đường vẫn còn được dùng. Không rõ chính xác vị trí kho đạn - ắt là của người Pháp - nằm chỗ nào ở đầu đường, giáp với rạch Thị Nghè?Đi từ đầu đường, dễ nhận ra hẻm Cây Điệp bên phải, có từ thời Pháp thuộc. Hẻm thông từ đường này sang đường Tự Đức (nay là Nguyễn Văn Thủ), nay đã được gọi chính thức là đường Cây Điệp.Cuối thời Pháp thuộc, tháng 1.1951, có sự kiện chấn động dân chúng trên đường. Buổi trưa hôm đó, ký giả nổi tiếng người Pháp De Lachevrotiere (còn là chủ đồn điền cao su; chủ các báo L'Impartial, La Dépêche và L'union française; chủ và giám đốc các khách sạn Majestic, Grand) ngồi trên xe hơi bỏ mui có tài xế lái, chạy trên đường này. Một chiếc xe jeep mang biển số vàng ngoại giao đoàn trờ tới, từ trên xe ném hai trái tạc đạn vào xe của ông. Ông cầm một tạc đạn định ném lại nhưng nó phát nổ. Ông chết trong xe, người tài xế bị thương nặng nhưng thoát chết.Từ năm 1954, chấm dứt chế độ thuộc địa, đời sống phát triển, báo chí đua nhau ra đời. Trong số đó, có tờ bán nguyệt san Bách Khoa là tờ báo sống lâu nhất miền Nam, từ 1957 - 1975 là 18 năm. Bài vở trong báo có chất lượng cao và đứng đắn, tập hợp được nhiều cây bút với các xu hướng chính trị khác nhau. Ban đầu, địa chỉ của tòa soạn Bách Khoa trên đường Bà Huyện Thanh Quan, sau chuyển về đường Trần Hưng Đạo và từ tháng 9.1958, tòa soạn chính thức về 160 Phan Đình Phùng - Sài Gòn, là địa chỉ lâu dài nhất của tờ này. Nhà văn Võ Phiến mô tả không khí làm việc ở đây: "...Những buổi họp hàng tuần, vào buổi tối, tại tòa soạn 160 Phan Đình Phùng, thường thường chỉ để chuyện trò, trao đổi ý kiến về những số báo vừa ra và sắp tới. Ngoài ra, trong các nhóm khác anh chị em gặp nhau ở tòa soạn, ở quán cà phê, ở những chỗ cùng nhau vui chơi giải trí, chuyện văn chương nghệ thuật lẫn lộn với chuyện tiêu khiển, thỉnh thoảng mới có những cuộc hội họp chính thức để bàn việc... Tòa soạn Bách Khoa là chỗ trao đổi tài liệu: một vị giáo sư già có nhiều quen biết với Trung tâm Văn hóa Pháp và mua lại đều đều nhiều thứ sách báo Pháp với giá rẻ, một vị giáo sư Văn khoa trẻ tuổi và cũng là một trong số khảo luận gia viết nhiều nhất bấy giờ thường tìm cách mua được nhiều sách báo xuất bản ở Hà Nội, các vị ấy sẵn lòng cho Bách Khoa mượn; riêng tòa soạn cố nhiên cũng sắm được nhiều sách báo. Tôi đã nhờ vả nhiều vào cái vốn tài liệu chung của nhóm để bồi dưỡng sự hiểu biết của mình".Con đường do có vị trí sát trung tâm thành phố, là đường một chiều không quá đông xe cộ nên thu hút giới văn nghệ sĩ. Nhà đôi vợ chồng nhạc sĩ - ca sĩ Dương Thiệu Tước - Minh Trang nằm gần chợ Vườn Chuối. Họ được nhà văn Tạ Tỵ nhận xét trong hồi ký: "Đời sống của hai người có vẻ hạnh phúc". Nhà nhiếp ảnh chuyên chụp ảnh nghệ sĩ Đinh Tiến Mậu ở số nhà 277, khu Bàn Cờ đối diện với cây xăng. Từ năm 2004, ông đóng cửa tiệm chụp ảnh, cho thuê phòng sát mặt phố để làm tiệm bán mannequin. Đến thăm ông, tôi đi vào con hẻm kế bên, vào nhà bằng cửa hông chỉ đủ dắt chiếc xe gắn máy nhỏ. Ông tiếp khách bên cái bàn tròn kê sát vách trong bếp, hoặc đưa lên lầu hai cho xem bộ ảnh chụp các nghệ sĩ. Nhà văn viết truyện trinh thám Phạm Cao Củng ở số 351A. Ông Hoàng Minh Tuynh, tác giả viết sách và đồng sáng lập tờ Bách Khoa (cùng ông Lưu Văn Lang) ở số nhà 254B.Cà phê Gió Bắc ở đường Phan Đình Phùng là quán cà phê của người Bắc di cư. Theo nhà văn Trần Tuấn Kiệt, đây là nơi các văn nghệ sĩ đến để thưởng thức từng giọt cà phê có hương vị ngọt ngào thơm ngát và cũng để "trầm tâm hồn trong sóng tóc mỹ nhân" là cô chủ quán đẹp với nhan sắc "trầm ngư lạc nhạn" hơn cả gái liêu trai. Nhưng cô lạnh lùng và lặng thinh với hầu hết văn nhân thi sĩ đến đó. Sau quán dời nơi khác.Ca sĩ hát nhạc trẻ Paolo, sau này tái xuất với ca sĩ Thanh Lan hát rất hay liên khúc nhạc Pháp trong ban nhạc Asia, thời trẻ sống gần khu vực tiệm áo cưới gần cuối đường. Theo ngài "Hippy Chúa" tức nhạc sĩ Trường Kỳ trong hồi ký Một thời nhạc trẻ, Paolo Tuấn tên thật là Doãn. "Dạo ấy, Doãn ở căn nhà trong hẻm đường Phan Đình Phùng, gần ngã ba Lý Thái Tổ. Trong suốt những tháng hè năm 61, gần như sáng nào Doãn cũng cưỡi chiếc xe mobylette màu vàng lại nhà tôi chơi. Mới buổi sáng khi còn mắt nhắm mắt mở, chưa chui ra khỏi màn đã nghe tiếng xe mobylette ngừng trước cửa với tiếng huýt sáo làm hiệu, cũng là lúc tiếng ông nội tôi cất lên: "Kìa, thằng Twist nó lại rồi kìa!". Hỗn danh "Thằng Twist" do ông nội của Trường Kỳ đặt cho Paolo, vì "cứ đứng đâu là hai chân hắn nhún nhẩy ở đó trong khi vừa búng ngón tay vừa nghêu ngao hát một cách say sưa, bất kể trời trăng!".Trên đường này có một tụ điểm mà giới văn nghệ "buộc phải lui tới". Dễ hình dung, đó là Đài phát thanh Sài Gòn, nay là Đài tiếng nói nhân dân TP.HCM. Ngoài các nghệ sĩ đến trình diễn trên sóng phát thanh còn có các nhà văn, nhà thơ, nhà báo, học giả hay chính khách được mời đến nói chuyện, được phỏng vấn. Đối diện với đài là tiệm Phở 44, khai trương năm 1956, gắn bó với nhân viên của đài hay các văn nghệ sĩ đến cộng tác. Người đi đường có cơ may nhìn thấy Đinh Hùng hay Hồ Điệp trong chương trình ngâm thơ Tao Đàn, ca sĩ Duy Trác hay nhạc sĩ Vũ Thành An, ca sĩ Chế Linh hay Duy Khánh, Trúc Mai hay Hoàng Oanh. Một bài viết rất tiếc không rõ tác giả ghi lại: "Gặp buổi đẹp trời, bạn có thể bất chợt thấy cùng lúc xuất hiện trên lối ra vào đài năm bảy nữ danh ca của làng tân nhạc hay kịch nghệ cải lương với tiếng nói như chim, nét cười như hoa, dáng dấp kiều diễm trong kiểu áo thời trang lộng lẫy, làm sáng rực cả khung trời trước cổng đài... Bạn sẽ ngất ngây trong giây phút để rồi thấy ngày hôm đó đẹp hơn mọi ngày. Tôi còn nhớ có lần xe lưu thông trước cổng đài chợt ngưng trệ, ngó ra thì thấy Thái Thanh, Thanh Nga, Bạch Tuyết, Thẩm Thúy Hằng, Bích Thuận, Bích Sơn, Túy Hồng đang phơi phới trên lối vào đài... Người Sài Gòn vốn được tiếng ái mộ và trân quý các nghệ sĩ".Quanh khu Bàn Cờ những năm 1960 có một tiệm hớt tóc ở số 405B đường Phan Đình Phùng, đoạn giữa chợ Vườn Chuối và đường Cao Thắng. Tiệm có tên là Đời Mới, bảng hiệu vẽ ba đầu tóc đàn ông chải bồng kiểu tăng-gô. Giống như một số tiệm hớt tóc thời đó, Đời Mới còn là tụ điểm chơi đờn ca tài tử. Những người thường ghé chơi là các thầy dạy bên Trường Quốc gia Âm nhạc và các nghệ sĩ như Duy Lân, Mười Phú, Mười Hoa (nhạc phụ nghệ sĩ Viễn Sơn), Văn Giỏi, Minh Hữu nhạc sĩ đờn kìm, Tư Tuất (nghệ sĩ đờn cò gánh Hương Mùa Thu, thân phụ các nghệ sĩ Hoài Dung, Hoài Mỹ)...Sau năm 1975, có một sạp báo trên đường này mà nhà báo Phạm Chu Sa nhắc đến trong bài viết: "Nhà phê bình văn học Cao Huy Khanh (tức Cao Huy Vĩnh) sau 1975 cũng chuyển sang viết… bình luận bóng đá! Vĩnh có một sạp báo ở vỉa hè ngã tư Phạm Ngọc Thạch - Nguyễn Đình Chiểu, khi có giải bóng đá nào hấp dẫn như Euro hay World Cup, mỗi ngày "ông chủ quầy" Cao Huy Vĩnh viết giới thiệu các trận đấu sắp tới trên mấy tấm pa-nô như quảng cáo cho các báo thể thao - chuyên bóng đá. Một công hai việc, Vĩnh vừa bán báo vừa viết báo". Tôi nhớ có vài lần mua báo chỗ sạp này, có thể khoảng giữa năm 1980, chỉ nhận thấy ông chủ sạp trầm lặng cao gầy, giống như một thầy giáo hơn là người buôn bán.Là sân vận động Phan Đình Phùng, số nhà 75. Sau năm 1975, tên đường đổi thành Nguyễn Đình Chiểu, còn sân vận động trở thành nhà thi đấu vẫn mang tên Phan Đình Phùng. Nhà thi đấu này xây lại ôm cả vườn hoa Vạn Xuân trước 1975, trở thành nhà thi đấu thể thao lớn và hiện đại nhưng thành phố mất đi một vườn hoa xanh mát. Đến nay, nơi này là bãi đất đầy cỏ mọc đợi xây lại.Là khách sạn Liberty số 49 ngay góc ngã tư giáp đường Hai Bà Trưng, sau năm 1975 đổi thành khách sạn Quê Hương. Là Thư viện Trung tâm văn hóa Đức, số 120.Các trường học trước đây có: Trường cao đẳng (sau lên đại học) Kiến trúc số 61 bis, Tiểu học Lê Văn Duyệt số 91 (thành lập năm 1911), Trung học tư thục Lê Quý Đôn số 216, Trường dạy tiếng Anh London School số 223/5A, Trường chuyên nghiệp Trưng Vương số 417, Tiểu học Phan Đình Phùng số 491/7, Tiểu học Bàn Cờ số 522, Trường Rạng Đông (Ecole Aurore) số 576.Dinh thự lớn chiếm góc đường giáp với đường Trần Quốc Thảo là Tòa Tổng giám mục ở số 180 Nguyễn Đình Chiểu với ngôi nhà gỗ gọi là Dinh Tân Xá tạo ấn tượng bậc nhất trên đường này. Ban đầu, ngôi nhà được cất bên bờ kinh Thị Nghè để Giám mục Bá Ða Lộc (Cha Cả) ở sau khi cùng Hoàng tử Nguyễn Phúc Cảnh từ Pháp trở về Gia Ðịnh năm 1789. Năm 1864 người Pháp xây Thảo Cầm Viên, cho dời nhà về đất của các thừa sai trên đường Alexandre de Rhodes. Ông Trương Vĩnh Ký, khi đề cập đến ngôi nhà gỗ này nằm trong khu đất mới, thường gọi nó là Dinh Tân Xá. Năm 1911, Tòa Tổng giám mục xây mới trên đường Richaud, vị trí hiện nay. Ðức cha Mossard cho dời ngôi nhà gỗ về đây để làm nhà nguyện. Ðến năm 1962, vách nhà bị mục nên được xây lại tường gạch bao quanh thay thế. Đến năm 1980, tiếp tục gia cố. Ðến năm 2011, thấy nhà đã xuống cấp quá nặng có thể sụp đổ bất cứ lúc nào, Tòa Tổng giám mục cho cất mới lại toàn bộ, dựa theo cấu trúc cũ nguyên thủy.Số nhà 84/3 trên đường này là của kỹ sư Dương Kích Nhưỡng, quê ở Mỹ Tho, từng tốt nghiệp Đại học Grenoble ở Pháp năm 1954 chuyên ngành kỹ thuật thủy lực. Sau ông được bổ nhiệm làm Tổng giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (miền Nam) rồi Giám đốc Công ty Kỹ nghệ giấy Việt Nam. Ông còn là Tổng trưởng Bộ Công chánh và Phó thủ tướng Việt Nam Cộng hòa.Tòa nhà 216 được thiết kế bởi kiến trúc sư Phạm Văn Thâng thuộc công ty kiến trúc nổi tiếng Hoa - Thâng - Nhạc từng là văn phòng của lãnh sự Pháp vào những năm 1960. Tòa nhà tiêu biểu cho "thiết kế hiện đại trừu tượng". Chung cư số 218 được xem là "mang đến nét độc đáo cho kiến trúc hiện đại Việt Nam" (Mel Schenk, sách Kiến trúc hiện đại miền Nam Việt Nam).Tòa soạn Báo Thanh Niên hiện nay ở số 268 - 270 từng là tòa nhà xây từ thời Pháp thuộc, quét vôi vàng, bậc tam cấp đi lên phòng, vách tường dày và cửa sổ rộng thoáng. Sau năm 1975 là trụ sở chi nhánh phía nam của Nhà xuất bản Kim Đồng và Nhà xuất bản Thanh Niên. Đến năm 2015, tòa soạn Báo Thanh Niên dọn về đây, sau khi đã xây dựng thành một tòa nhà cao tầng hiện đại.Trước tháng 12.1960, tiệm bánh mì Hòa Mã của nhà thơ Lê Minh Ngọc còn đặt ở số 511 trên đường này, sau mới dời về đường Cao Thắng gần đó.Số 636 là nhà của chính trị gia Phan Khắc Sửu, gốc Cần Thơ, năm 1924 từng du học ở Tunis (Tunisia) rồi sang Paris, Pháp, nơi ông đậu bằng kỹ sư canh nông. Sau này ông tham gia chính trị, từng làm quốc trưởng ở miền Nam giữa thập niên 1960.Ký ức về con đường này không thể không nhắc đến tiệm cho thuê sách Cảnh Hưng gần đoạn giáp đường Cao Thắng, có thể là tiệm cho thuê sách lớn nhất Sài Gòn. Tiệm có tới năm tầng lầu chứa sách. Chủ tiệm là ông Huỳnh Công Đáng, một người Việt gốc Hoa am hiểu về sách, thường mặc bộ pyjama ra tiếp khách. Đến năm 1971, số sách ông cho thuê đã lên tới 20 ngàn cuốn, có đủ các thể loại từ tiểu thuyết, học làm người, truyện dịch. Tất cả sách được đóng gáy, bìa bọc giấy dầu. Tiệm có năm cuốn mục lục dày cộm, kê theo số thứ tự cũ, mới và theo tên tác giả các loại sách có trong tiệm. Khách đến, nói tên sách là sau vài giây, ông Đáng có thể nói số thứ tự và khu vực tủ kệ có cuốn đó. Nhiều sinh viên đến đây tìm sách để tham khảo, nghiên cứu rất nể ông Đáng, gọi ông là từ điển sống. Theo một bài báo, đến năm 1971, ước tính tiệm Cảnh Hưng thu vào mỗi tháng khoảng 150 ngàn đồng, một số tiền lớn lúc đó. Đến năm 1975, trong chiến dịch thu gom văn hóa phẩm chế độ cũ, tiệm Cảnh Hưng nộp cho đội công tác sinh viên, học sinh Trường Trí Đức 36 ngàn cuốn sách các loại, một con số rất lớn (Theo báo Tiền Phong, số 24.6.1975).Quán xá trên đường quy tụ nhiều từ ngã tư giáp đường Lê Văn Duyệt (nay là Cách Mạng Tháng Tám) đổ ra Lý Thái Tổ. Dân Sài Gòn có người còn nhớ quán Tây Hồ của cụ Thanh góc Phan Đình Phùng - Lê Văn Duyệt, đối diện tòa đại sứ Miên. Quán không có bảng hiệu, nhỏ xíu nhưng đắt khách vì có món thịt dê trứ danh. Món thịt này chỉ được cụ Thanh bán vỏn vẹn ngày thứ năm trong vòng một tiếng đồng hồ từ 10 giờ đến 11 giờ sáng là hết. Thứ ba và thứ bảy cụ bán thịt chó và những ngày khác... nghỉ ngơi.Nhà hàng Sing Sing số 236 - 238 nằm ở góc đường giáp đường Đoàn Thị Điểm (Trương Định) bán thức ăn Việt và món Tây, trong đó có món cà ri gà ăn với cơm nị kiểu Ấn có tiếng. Còn tiệm cơm Nam Sơn góc đường giáp Nguyễn Thiện Thuật bán món Hoa kiểu Quảng Đông. Tiệm này giá vừa phải. Các món ngon tiêu biểu là sườn xào giấm, cá chưng hay cá lăn bột chiên, canh cải hay gà ác hầm thuốc bắc, mì xào hải sản...; nay là tiệm giò chả Nguyên Hương.Hiện nay có nhiều nhà hàng cao cấp trên đường này với các món ăn Hoa, Nhật, Hàn và Việt.***Đường Nguyễn Đình Chiểu tuy nhỏ nhưng lề đường rộng, là con đường sang trọng với nhiều nhà hàng cao cấp, nhiều biệt thự của các viên chức ngoại giao nước ngoài với cây xanh trong sân tỏa bóng mát ra ngoài. Những năm 1990, có người nhận ra trên đường có trồng cây cứt mọt, còn gọi là thàn mát đen, thân không cao lắm, có hoa tím nhạt dễ thương. Còn có cây gõ mật, lim sét, lọ nồi (còn gọi là cây đại phong tử), phượng vĩ, sung… Khác với đoạn trên sang trọng, đoạn đường từ Cách Mạng Tháng Tám ra đến Lý Thái Tổ đa số là nhà ống tận dụng mặt tiền để buôn bán, bày áo cưới, tiệm giày… với không khí đông vui. Con đường một chiều này lặng lẽ chứng kiến những thăng trầm của đời sống Sài Gòn với bao đổi thay, những xuất hiện và mất đi những tên tuổi, chủ nhân sở hữu, cây cối, quán ăn… Nó là một phần của Sài Gòn, ở phần hồn đẹp đẽ nhất.Đường Nguyễn Đình Chiểu song song với các đường Võ Thị Sáu (trước 1975 là đường Hiền Vương), Tú Xương, Điện Biên Phủ (Phan Thanh Giản), Ngô Thời Nhiệm, Võ Văn Tần (Trần Quý Cáp) và Nguyễn Thị Minh Khai (Hồng Thập Tự).Đi ngang các đường Nguyễn Bỉnh Khiêm, Mai Thị Lựu (Phạm Đăng Hưng), Phan Kế Bính, Đinh Tiên Hoàng, Cây Điệp (hẻm Cây Điệp), Mạc Đĩnh Chi, Phùng Khắc Khoan, Hai Bà Trưng, Phạm Ngọc Thạch (Duy Tân), Pasteur, Nam Kỳ Khởi Nghĩa (Công Lý), Lê Quý Đôn, Trần Quốc Thảo (Trương Minh Giảng), Nguyễn Gia Thiều, Trương Định, Bà Huyện Thanh Quan, Cách Mạng Tháng Tám (Lê Văn Duyệt), Nguyễn Thượng Hiền, Vườn Chuối, Cao Thắng, Bàn Cờ, Nguyễn Thiện Thuật và Lý Thái Tổ.
Giải bóng đá vô địch H.Châu Đức gây quỹ trao quà tết cho bà con khó khăn
Đâu như ông, con gái hiếu thảo, cháu cũng không cần trông, ông lắc lắc đầu, đâu phải không cần trông, ông nhớ cháu ngoại sắt ruột, mỗi lần hai mẹ con nó về là ông cứ vùi mặt vào mái tóc mềm tơ của con bé mà hít hà. Nhưng với con gái, ông cứ phải dửng dưng thế.Con gái khoe mới nhận cùng lúc hai dự án, đã thế còn được làm việc với những người cực giỏi, nghe một câu thấy vỡ ra nhiều điều. Bận tối mắt tối mũi nhưng hứng khởi lắm, không biết mệt là gì. Con gái lại chùng giọng, ngày nào cũng chín mười giờ mới về, về rồi lại ngồi cho đến một hai giờ sáng. Cá Kèo bị mẹ bỏ lơ cứ thui thủi một mình, ăn uống tạm bợ vạ vật, vừa nãy còn khóc ăn vạ nói mẹ không chở đi học vẽ. Giá có ông ngoại ở cùng, con bé sẽ có người đưa đón đi học, sẽ được đi học đàn học vẽ theo ý nó. Chưa kể nó sẽ được ăn cơm ông ngoại nấu nóng sốt hợp khẩu vị chứ không phải là hằng ngày nhìn thấy cô giúp việc nhiều hơn mẹ.Nghe con gái than, ông quả thật xót con xót cháu. Con gái ông từ bé đã nhận thức được nhà mình nghèo nên làm gì nó cũng cố gắng gấp hai gấp ba người khác. Ngày ở nhà, cũng cấy cũng gặt nhưng ruộng nhà ông bao giờ cũng sạch cỏ hơn, nước được tát sớm hơn và cạn sau người ta. Con gái không ngơi chân ngơi tay, nên khi lên thành phố học, nó làm thêm hai ba nơi, đủ tiền học phí còn gửi về nói ông sửa lại hàng rào kẻo trâu bò vào phá vườn. Bây giờ nó đang được làm công việc mình thích nên cứ như cá gặp nước, say sưa không để tâm đến chuyện gì khác. Con bé Cá Kèo giao cho giúp việc là đương nhiên.- Bố Cá Kèo vẫn chạy qua chạy lại còn gì?Con gái ông chững lại nhưng rất nhanh đã cười.- Bố nghĩ xem, con không có nhà, ảnh có dám ở nhà một mình với giúp việc không? Nên đón Cá Kèo về, ảnh thả nó vào nhà rồi đi luôn. Nếu bố lên, ảnh mới dám vào.Ông định nói cho bố Cá Kèo về nhà đi. Lại không nói ra lời. Ông biết tính con, một khi đã bướng lên thì cứ cả tòa nhà bê tông cốt thép cũng không níu lại được.Ông những muốn dành không gian cho hai đứa có cơ hội hàn gắn, nhưng với cái nết của con gái, ông e chàng rể hờ không biết đến khi nào.Thời sinh viên hai đứa nó quen nhau dịp hai trường giao lưu văn nghệ. Cậu trai kia vừa biết đàn vừa biết hát, dáng dấp nghệ sĩ lại mồm mép không biết làm sao nhìn trúng con gái ông làm nhiệm vụ hậu cần. Con gái tìm mọi cách tránh né vì thấy cậu ta nổi tiếng trăng hoa, con người không đáng tin. Hình như bị từ chối khiến cậu ta khó chịu, tổn thương lòng tự tôn đàn ông. Cậu ta cứ dùng dằng theo đuổi đến khi hai đứa đi làm.Ra trường, cậu ta nghiêm túc hơn, bớt khoe mẽ, trong công việc cũng có chút thành tích cộng thêm cứ ở cạnh nhau nên con gái quen với sự có mặt của cậu.Ông thở dài, và con bé Cá Kèo đến.- Con xin lỗi đã làm bố xấu hổ, mất mặt với làng xóm. Nhưng nếu không có tình cảm với anh ấy, con đã không làm thế.Ngày ấy, con gái đã nói với ông như vậy khi bố mẹ cậu trai đến thăm, xin cho hai đứa về chung nhà. Con gái ông cũng có cảm tình với người ta nên ông vui vẻ đồng ý. Cứ nghĩ sau đó sẽ có đám cưới, con gái ông sẽ mặc váy cô dâu, ông và ông bà thông gia sẽ hoan hỉ chờ đón cháu.Ai biết sau buổi gặp mặt ấy không hề có đám cưới nào. Người ta đã cất công về tận đây, mới đó còn nói chuyện vui vẻ, còn ăn với nhau bữa cơm, cứ nghĩ nay mai con ông phải tìm người dọn quang cái vườn, sửa lại cái sân, đi quanh xóm thưa chuyện và nhờ người ta đến dựng phông rạp trang trí. Trong đầu ông đã nhớ ra chỗ in thiệp cưới, cho thuê bàn ghế, bát đũa, âm thanh ánh sáng, cỗ bàn các bà các thím trong xóm sẽ phụ trách, đám cưới quê không đặt nấu nướng như ngoài nhà hàng mà đều huy động lực lượng có sẵn, mấy khi làng xóm mới có đám, ông từng giúp khắp làng, nay được ông nhờ, người ta còn vui không hết, sẽ sôi động, náo nhiệt mấy ngày. Ông sẽ làm hết những công việc chuẩn bị để tiễn con gái về nhà chồng, nó chỉ việc lên danh sách khách mời và đi thử váy cưới. Ông cũng phải đi thuê bộ vest cho trang trọng. Đời chỉ có một lần.Ai biết lúc ông bà thông gia sắp về, con gái lại có chuyện muốn thưa. Nó cảm ơn người ta đã đến chơi nhà, xin lỗi vì đã làm phiền đến người lớn nhưng sẽ không có đám cưới nào hết. Nó nói nó thấy mình chưa sẵn sàng làm vợ, làm dâu, con nó vẫn là cháu nội nhà họ.Ông gặng hỏi kiểu gì nó cũng chỉ ngắn gọn sẽ nuôi con một mình, nó còn khóc nói con lại làm khổ bố. Nghe con gái khóc, ông biết nó đang ấm ức, tủi thân lắm, nó nói cũng có tình cảm với cậu trai kia, chỉ còn một bước cuối vì sao nó không bước tiếp, hẳn có lý do gì đó, ông không trách, chỉ muốn san sẻ với con. Thế mà nó im lặng cả với ông. Bố mẹ cậu trai kia luôn miệng xin lỗi, nói tất cả do con trai họ, giờ con gái quyết định sao họ cũng nghe, dù cưới hay không họ cũng coi nó là con dâu và luôn hoan nghênh nó về nhà.Con gái bình thản sau tất cả, một mình sinh Cá Kèo, bố Cá Kèo tới nó không phản đối, ông bà nội Cá Kèo tới đón cháu về nhà chơi nó cũng đồng ý. Thi thoảng hai mẹ con nó đến nhà ông bà nội Cá Kèo ăn cơm, nhưng chỉ có thế.Không ít lần ông và ông bà nội Cá Kèo nói vào, xin cho bố Cá Kèo được về ở chung với hai mẹ con để Cá Kèo có đủ bố mẹ. Con gái cười nhẹ tênh:- Thiên hạ đâu phải ai cũng đầy đủ bố mẹ. Và không phải ai sinh ra trong gia đình hoàn chỉnh mới thành người.Nó nói, cứ như nói mình. Mẹ nó mất khi nó ba tuổi. Mình ông cháo rau nuôi nó. Nó lớn lên trong ánh mắt tội nghiệp của làng xóm, trong tiếng xì xào mai kia bố có vợ mới, có em mới sẽ bị ra rìa. Người ta nghĩ trẻ con không biết đau nên đùa dai đùa ác. Con gái đáo để đáp trả, không ít người nói nó hỗn hào. Nó quắc mắt:- Nếu muốn không bị hỗn thì quay miệng vào nhà mình mà nói, đừng chĩa sang hàng xóm!Bao lần ông phải xin lỗi thay con, nhưng cũng tự hào vì nó biết bảo vệ mình. Ông không mong sau này nó thành bà kia bà nọ, chỉ mong nó mạnh khỏe, yên ổn là được.Cậu rể hờ gọi điện xin được gặp ông, ông không biết cậu ta định nói gì. Đứng ở địa vị người cha mà nói, không có ông bố nào lại có thể hòa nhã với gã trai làm khổ con cháu mình. Mỗi lần nghĩ đến con gái một mình chín tháng mười ngày, tự tìm hiểu xem mình cần ăn gì, tránh gì, tự đến bệnh viện, một mình ngắm nhìn con rõ ràng dần trong phiếu siêu âm. Con gái ốm nghén, ói ra rồi lại tự ăn tiếp không cần ai dỗ dành, động viên. Sữa tự mua, tự pha, quần áo tã lót cho em bé tự mình mua sắm, giặt giũ để sẵn trong cái giỏ nhựa. Những đêm bị chuột rút đau chảy nước mắt cũng tự dậy xoa nắn cho mình. Ông là đàn ông, những việc có thể đỡ đần con không nhiều, nhìn con cứng cỏi còn an ủi lại bố, lòng ông đau như xé. Những khi ấy cậu ta ở đâu, con gái ông không trách nhưng ông không bao dung vậy được. Bố mẹ cậu ta là người hiểu lý lẽ thì ích gì? Mấy năm nay cậu ta qua lại phụ con gái ông chăm Cá Kèo, cậu ta cũng không có ai khác, như thế thì sao, đã đủ chưa? Cá Kèo do một tay con gái ông chăm bẵm, bao lần nôn trớ, bao trận sốt, bao lần đi tướt, bao đêm ở bệnh viện, bao nhiêu cái răng đã mọc. Lần lẫy đầu tiên, nụ cười đầu tiên, tiếng bi bô hóng chuyện đầu tiên, lần trườn bò đầu tiên, bước đi đầu tiên, ăn thìa bột, thìa cháo đầu tiên… người ta có thấy, có biết không?Cậu rể hờ nói, mọi chuyện là do cậu. Ngày bố mẹ cậu ta đến thăm nhà, cậu ta quyết định sẽ làm đám cưới, cậu đã theo đuổi người ta lâu thế, nay có kết quả, đáng tự hào với bạn bè lắm chứ. Nhưng khi theo bố mẹ đến nhà ông, cậu ta lại nghĩ kết quả này không phải do cậu được người ta chấp nhận, mà vì đứa trẻ. Cậu có cảm giác trong cuộc chơi này, mình là người thua cuộc. Một thằng con trai luôn có những cô gái xinh đẹp vây quanh, nay lại bó tay đầu hàng một cô gái không xinh bằng những bạn gái khác, tài giỏi cũng chưa hẳn. Thế là trong lúc đấu khẩu, cậu không kìm được giễu cợt, cậu nói con gái ông cao tay, đã tóm được cậu giữa rừng hoa, còn có thể buộc cậu tự nguyện bước chân vào nấm mồ hôn nhân. Cái bẫy này cực kỳ hoàn hảo, hẳn có sự giúp sức không nhỏ của bố con gái, là ông.- Lúc nói ra câu ấy, con biết mình sai rồi. Cô ấy đã im phắc, lạnh lẽo, môi mím lại, cô ấy cứ nhìn con thế, không giận dữ, không nổi điên, cô ấy cười lạnh nói: "Vậy thì, nấm mồ này không hoan nghênh anh!".Cậu trai vò đầu:- Con biết bố đã một mình nuôi cô ấy, với cô ấy, bố là trời là đất, là anh, là bạn, là mái nhà, là tự hào. Con sai rồi bố, cô ấy nói con không đáng tin cũng đúng. Mấy năm nay, con đã làm mọi chuyện, thử mọi cách nhưng cô ấy vẫn không tha thứ ngay cả khi nghe tin con sắp cưới vợ.Cậu ta vội xua tay:- Con làm sao có tâm trí nhìn ai khác, là con nhờ bạn bè tung tin vậy xem cô ấy có phản ứng gì không. Kết quả là cô ấy thờ ơ như nghe chuyện trên xe buýt.Ông ngồi im, nhìn cậu con rể hờ. Người đáng thương cũng có phần đáng trách. Ông cũng muốn nói đỡ cho cậu, để con gái và cháu ngoại ông có một mái nhà đầy đủ, ấm áp. Tiếc là cậu ta đã chạm vào vảy ngược của con gái.Suy nghĩ một đêm, ông gọi đứa cháu họ đến ở, tiện trông ngó ruộng vườn. Mọi người chỉ nghe thế đã chúc mừng ông từ nay sẽ được an nhàn, ngồi chờ con gái báo hiếu. Ông cười, con gái đã báo hiếu ông từ lâu, ông đâu phải chờ.Đầu tháng ông sẽ lên đường, con gái coi ông là bầu trời, thì nay bầu trời cũng phải làm gì đó che chở cho nó. Bầu trời cũng biết đau mà. Ông sẽ ở cạnh nó như ngày bé, sẽ sáng chiều chở Cá Kèo đi học, Cá Kèo muốn học đàn học hát học vẽ gì ông cũng chiều hết, hai ông cháu tự lo nhau để mẹ Cá Kèo rảnh chân tay làm những gì nó thích. Có thể chiều chiều ông sẽ nấu vài món, gọi chàng rể hờ đi đón Cá Kèo rồi giữ cậu ta ở lại ăn cơm. Bao năm nay mẹ con nó vẫn sống tốt, là con gái ông cứ phải vươn người để mặc vừa cái áo rộng, giá có người để nó tựa vào, để chia sẻ, để cằn nhằn, để khóc, để cười và hạnh phúc.Ông chỉ làm được thế, còn lại phải xem hai đứa thế nào.
Bạn hãy truy tìm và nghe thử La Mer khi nó chưa tái sinh thành Beyond the sea mà xem. Cả biển trời của tình yêu và sự dịu dàng một thời mà ngày nay chúng ta khó mà tìm lại được. Hình như sau một cuộc chiến tranh quá tàn khốc, tình yêu cuộc sống bỗng hóa thành những cơn sóng dập dìu và quý giá vô ngần.
Pháp tìm đồng minh đưa quân sang Ukraine?
Trong các ngày 18 - 19.4, nhiệt độ có thể giảm thêm 1 độ C ở nhiều nơi với mức nhiệt phổ biến 35 - 36 độ C. Riêng Cần Giờ về 33 độ C. Mưa trái mùa mở rộng sang các địa phương khác như: Thủ Đức, Q.7, Tân Bình, Tân Phú và nhiều nơi ở Q.12, Hóc Môn, Củ Chi.
