Doanh nghiệp đặt chỉ tiêu lãi lớn ngàn tỉ đồng trong năm mới
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.Mẹo đơn giản để viết nhanh hơn trên iPhone
Bài thi kiểm soát trượt với vỏ Easy Drift đòi hỏi các tay lái phải phối hợp chân ga và đánh lái linh hoạt
Xuất sắc thắng Argentina, Trần Quyết Chiến và Bao Phương Vinh tranh vé vào tứ kết cùng ĐKVĐ
Tết Nguyên đán cận kề, người dân liên tục nhận được thông báo từ cơ quan chức năng, nhắc nhở cảnh giác với các hình thức lừa đảo. Nhiều chiêu trò cũ xuất hiện nhiều năm trước nhưng cận tết lại rộ trở lại, trong khi đó cũng không ít kịch bản mới, tinh vi được giăng ra để bẫy người dùng.Lợi dụng nhu cầu đổi tiền mới, tiền lẻ của người dân dịp Tết Âm lịch, nhiều kẻ gian đang rao "đổi tiền lì xì rẻ nhất thị trường". Tuy nhiên, Cục An toàn thông tin (Bộ Thông tin và Truyền thông) cảnh báo, dịch vụ đổi tiền qua mạng xã hội tiềm ẩn nhiều rủi ro. Nhiều nạn nhân thực hiện giao dịch nhưng khi nhận được tiền lại không đủ số lượng như cam kết hoặc nhận tiền giả. Có đối tượng rao đổi tiền mới với phí siêu rẻ, sau khi nhận chuyển khoản hoặc tiền đặt cọc của người dùng thì chặn liên lạc rồi biến mất.Cơ quan chức năng cảnh báo kẻ gian có thể dùng tiền bất hợp pháp, không rõ nguồn gốc hay thậm chí là tiền giả để lừa đảo. Người dân cần nâng cao cảnh giác, cẩn trọng tránh bị thiệt hại; việc giao dịch, trao đổi tiền cần thực hiện tại các điểm an toàn như tại ngân hàng. Ngoài các đơn vị này, mọi hoạt động đổi tiền của cá nhân, tổ chức khác đều là bất hợp pháp. Bất kỳ hành vi đổi tiền mới, tiền lẻ nhằm hưởng % chênh lệch, đổi tiền để thu lời đều là hành vi trái pháp luật và có thể bị xử phạt.Gần đây, hình thức cố tình đăng nhập sai mật khẩu ngân hàng để khóa tài khoản nở rộ. Kẻ gian sau đó lần theo thông tin thu thập được, mạo danh nhân viên ngân hàng để gọi điện báo nạn nhân, yêu cầu thực hiện các thao tác để mở lại tài khoản.Thông thường, các đối tượng sẽ gửi kèm một đường link (liên kết) chứa mã độc. Từ đây chúng có thể chiếm đoạt thông tin đăng nhập hoặc cài cắm virus, phần mềm độc hại để chiếm quyền điều khiển máy, từ đó chiếm đoạt tài sản của nạn nhân.Các thủ đoạn mạo danh nhân viên ngân hàng thông báo về duyệt khoản vay, đáo hạn thanh toán... dù đã cũ nhưng vẫn khiến nhiều người không có kinh nghiệm mắc bẫy. Lấy lý do cung cấp thông tin cá nhân để hoàn thiện hồ sơ, kẻ gian sẽ đánh cắp dữ liệu về CCCD, số tài khoản, mật khẩu để chiếm đoạt tài sản. Nhiều người bị lừa chuyển khoản tiền phí sau đó mất liên lạc với kẻ mạo danh.Cơ quan chức năng khuyến cáo người dân tuyệt đối không làm theo hướng dẫn, truy cập đường link lạ. Các ngân hàng sẽ không làm việc với người dân qua số điện thoại cá nhân. Khi nhận được yêu cầu liên quan đến tài khoản, người dân cần đề cao cảnh giác, nên đến trực tiếp ngân hàng để thực hiện các giao dịch.Thủ đoạn lừa đảo việc nhẹ lương cao không mới nhưng mỗi năm, các đối tượng lại có những chiêu trò tinh vi hơn khiến nhiều người vẫn mắc bẫy. Ban đầu kẻ gian lập ra các hội nhóm trên Facebook, Zalo, quảng cáo để tuyển cộng tác viên làm nhiệm vụ online.Hình thức lừa đảo này thường đánh vào lòng tham của người dùng, sau những "nhiệm vụ" đơn giản ban đầu, nạn nhân sẽ nhận được phần thưởng nhỏ, sau đó nhiệm vụ tăng lên kèm số tiền phải gửi vào ngày một lớn. Đến khi không thể rút tiền sau nhiệm vụ, kẻ gian tiếp tục yêu cầu người dân chuyển thêm tiền để lấy lại tiền gốc rồi chặn liên lạc, biến mất.Lợi dụng nhu cầu mua vé xe, vé máy bay đi lại của người dân tăng cao trong dịp tết, nhiều kẻ gian đã lập ra những website gần giống các đại lý chính hãng, quảng cáo khuyến mãi, giá hời. Người dân sau khi chuyển tiền sẽ không nhận được vé hoặc mã vé giả. Hậu quả không chỉ mất tiền mà còn ảnh hưởng đến kế hoạch đi lại cuối năm. Chưa dừng lại, nhiều kẻ gian còn yêu cầu nạn nhân điền các thông tin nhạy cảm như số tài khoản ngân hàng, mật khẩu... để tiếp tục chiếm đoạt tiền. Ngoài ra các đối tượng còn giả danh nhân viên, đại lý ủy quyền của các công ty bán lẻ lớn, chào mời các chương trình mua sắm giảm giá để lừa tiền cọc hoặc lôi kéo nạn nhân vào các trò cờ bạc trực tuyến. Ngoài những hình thức lừa đảo trên, cơ quan chức năng cũng cảnh báo người dân về những thủ đoạn tinh vi như: Kêu gọi đầu tư, tài chính với hiệu suất sinh lời cao; mạo danh doanh nghiệp lớn để tri ân dịp tết; cho vay tiêu dùng; thanh toán tiền điện nước; chiếm dụng tài khoản mạng xã hội để lừa tiền... Để tránh 'tiền mất tật mang', người dân cần tuyệt đối cẩn thận khi mua sắm trực tuyến, kiểm tra kỹ thông tin trước khi thanh toán, chuyển khoản. Nếu phát hiện có dấu hiệu nghi ngờ, cần gọi ngay tổng đài của hệ thống để kiểm tra. Khi nhận được lời mời chào qua các tin nhắn, tuyệt đối không nhấp vào đường link, không cài đặt phần mềm lạ về máy, báo ngay cho cơ quan chức năng để xử lý kịp thời.
Tỉ phú Elon Musk có tuyên bố rắn trên mạng xã hội X ngày 9.3, khẳng định hệ thống vệ tinh Starlink “là xương sống của quân đội Ukraine”. Công ty hàng không vũ trụ SpaceX của ông Musk là đơn vị sở hữu Starlink và đã cung cấp hệ thống mạng vệ tinh cho Ukraine trong hơn 3 năm chiến sự. “Toàn bộ tiền tuyến của Ukraine đã sụp đổ nếu tôi tắt chúng đi (Starlink)”, ông Musk nói.Gần đây xuất hiện thông tin nêu rằng tỉ phú Elon Musk đang cân nhắc cắt mạng Starlink tại Ukraine như một con bài mặc cả để Ukraine đàm phán thỏa thuận khoáng sản với những điều khoản có lợi cho Mỹ. Ông Musk đã phủ nhận điều này.Theo Reuters, hiện Ba Lan là nước hỗ trợ phần lớn chi phí để Starlink hoạt động tại Ukraine. Phản hồi trước bài đăng trên X của ông Musk, Ngoại trưởng Ba Lan Radoslaw Sikorski nói rằng chính phủ nước này đã chi khoảng 50 triệu USD mỗi năm trả phí Starlink tại Ukraine.“Nếu SpaceX có dấu hiệu trở thành nhà cung cấp không đáng tin cậy, chúng tôi buộc phải tìm đối tác khác”, ông Sikorski viết trên X, dẫn lại bài đăng của ông Musk. Châu Âu được cho là đang tìm những phương án thay thế Starlink nếu tỉ phú Musk dừng hoạt động mạng vệ tinh tại Ukraine.Lời qua tiếng lại giữa ông Musk và ông Sikorski tiếp tục khi ông chủ SpaceX khẳng định: “Dù tôi có bất đồng với chính sách của Ukraine ra sao, Starlink cũng sẽ không bao giờ ngừng dịch vụ. Chúng tôi không bao giờ làm như vậy hoặc sử dụng chúng như con bài mặc cả”.Ông Musk cũng phản hồi thông tin của Ngoại trưởng Sikorski rằng Ba Lan chi tiền để Starlink hoạt động ở Ukraine: “Hãy thôi đi. Các vị chỉ thanh toán một phần nhỏ chi phí. Không gì có thể thay thế được Starlink”.Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio cũng đã lên tiếng về bài viết của người đồng cấp Ba Lan. “Không ai đưa ra bất kỳ lời đe dọa nào về việc cắt Starlink ở Ukraine. Hãy biết nói cảm ơn vì nếu không có Starlink, Ukraine đã thua cuộc chiến từ lâu và người Nga lúc này đã có thể ở sát biên giới Ba Lan”, ông nói.
Phẫn nộ ông bố ‘đầu trần’, lái xe máy chở con vượt đèn đỏ trên phố
Theo thông tin ban đầu, khoảng 13 giờ 49 phút ngày 6.3, một xe tải đang lưu thông trên đường Đặng Công Bỉnh (hướng từ cầu An Hạ về Cầu Lớn, thuộc địa bàn H.Hóc Môn) thì bất ngờ thùng xe phát hỏa, cháy ngùn ngụt.Do khu vực đường vắng, ít nhà dân tài xế tiếp tục điều khiển xe chạy đến khu vực có nhà dân để hỗ trợ dập lửa.Khi đến khu vực gần cơ sở cai nghiện ma túy Nhị Xuân (xã Xuân Thới Sơn, H.Hóc Môn), tài xế thấy có nhà dân nên cho xe vòng lại nhờ chữa cháy."Tôi đang tưới cây thì thấy chiếc xe tải chạy đến. Trên thùng xe tải lửa đang cháy ngùn ngụt. Tôi la lớn ông chạy vô đây, chạy nữa là nó nổ chiếc xe đó. Xe vừa dừng lại, tôi cầm ống nước xịt lên thùng. Dân ở đây 5 - 6 người hô hào chạy lấy xô, chậu đựng nước tạt lên xe để lửa không cháy lan vào ca bin", một người dân tham gia chữa cháy cho biết.Nhận tin báo, lực lượng chức năng xã Xuân Thới Sơn huy động người xuống hiện trường. Xe chữa cháy chuyên nghiệp cũng được điều đến nhưng lửa đã được khống chế, dập tắt.Tài hiện trường, xe tải bị hư hỏng, hàng hóa chở theo trên xe bị lửa cháy đen. Cũng theo người dân, xe tải bị cháy chở giấy (giấy vụn). Thời điểm xảy ra cháy, trên xe có hai người gồm tài xế và phụ xe, may mắn cả hai đều thoát nạn.Vụ xe tải bốc cháy trên đường Đặng Công Bỉnh (xã Xuân Thới Sơn, H.Hóc Môn) đang được lực lượng chức năng làm rõ.
