'Lô cốt' choán đường
Cứ nhìn vào những con số cũng như diễn biến trên thị trường sẽ thấy rõ điều này. Về lượng, xuất khẩu gạo năm 2024 lập kỷ lục với 9,18 triệu tấn, trị giá gần 5,8 tỉ USD, tăng lần lượt 12% và 23% so với năm 2023. Về thị trường, nhiều nước khó tính vẫn có nhu cầu nhập khẩu gạo chất lượng cao. Chỉ là ta vẫn cứ chăm chăm vào các thị trường truyền thống, dễ tính hơn, nên khi thị trường này hắt hơi, ta lại ốm nặng. Philippines, bạn hàng lớn nhất của VN, sau khi đã tích đủ gạo dự trữ từ năm ngoái thì sang năm nay áp dụng chiến lược chờ giá xuống đáy mới mua vào. Vì thế, so với cùng kỳ năm trước, giá trị xuất khẩu gạo tháng 1/2025 của VN sang Philippines đã giảm 35,5%... Xuất khẩu giảm kéo theo giá lúa gạo ở thị trường nội địa giảm sâu, cũng là điều dễ hiểu.Nhìn hiện tại, nhớ về mấy năm trước, khi gạo Việt được vinh danh ngon nhất thế giới. Song song đó, chúng ta cũng đã hé mở cánh cửa nhiều thị trường khó tính như Nhật, EU, ký kết hàng chục hiệp định thương mại tự do (FTA)... Rồi đề án 1 triệu héc ta lúa xanh được phê duyệt đưa VN trở thành quốc gia có chương trình sản xuất lúa giảm phát thải quy mô lớn nhất thế giới từ trước đến nay. Cứ tưởng ngành lúa gạo nhân cơ hội đấy, nền tảng ấy sẽ tái cơ cấu thực sự, thay vì chạy theo lượng như trước thì sẽ chuyển sang chất. Nhưng rồi biến đổi khí hậu, dịch bệnh, hạn hán... khiến thế giới đối mặt với vấn đề an ninh lương thực, chúng ta lại gia tăng tối đa lượng gạo xuất khẩu. Tất nhiên, đây không chỉ là cơ hội thị trường mà còn là cơ hội để VN tham gia hệ thống lương thực thực phẩm toàn cầu với tư cách là một quốc gia có trách nhiệm. Chỉ là chúng ta hình như đã "ngủ quên trên chiến thắng". Những cảnh báo về giá gạo không thể tăng mãi, phải nâng chất để nâng giá trị thay vì chạy theo số lượng, đa dạng hóa thị trường... đã lắng xuống sau hào quang rực rỡ mà xuất khẩu lúa gạo đạt được.Thực tế cùng thời lên đỉnh của giá gạo, rất nhiều nông sản khác cũng tăng giá kỷ lục dù giảm lượng. Đơn cử như cà phê. Năm 2024 là năm đầu tiên giá trị xuất khẩu cà phê đạt 5,48 tỉ USD với sản lượng 1,32 triệu tấn, giảm 18,8% về khối lượng nhưng tăng 29,11% về giá trị so với cùng kỳ năm 2023. Điều này cũng xảy ra với xuất khẩu hồ tiêu. Năm 2024, VN đã xuất khẩu được 250.600 tấn hồ tiêu các loại, kim ngạch xuất khẩu đạt 1,32 tỉ USD - mốc kim ngạch cao kỷ lục từ trước tới nay. So với năm 2023, lượng tiêu xuất khẩu năm 2024 giảm 5,1%, tuy nhiên kim ngạch xuất khẩu lại tăng đến 45,4%.Lượng giảm thì giá tăng và ngược lại, đó là quy luật của thị trường. Chúng ta đã chứng kiến nhiều mặt hàng lao theo lượng đến mức phải giải cứu tại thị trường trong nước thì ở sân chơi lớn hơn cũng tương tự.Gạo là thực phẩm thiết yếu nên nhu cầu luôn có; còn thị trường thì lúc giá lên, giá xuống cũng không phải là điều gì quá ghê gớm. Quan trọng nhất vẫn là chúng ta không quên chiến lược nâng đẳng cấp hạt gạo Việt trên thị trường thế giới thì ngay cả giảm lượng, giá trị mang lại vẫn tăng.Mỹ chuyển hướng chiến lược tại Ukraine?
Viêm khớp dạng thấp là một bệnh tự miễn mạn tính, xảy ra khi hệ miễn dịch tấn công nhầm các mô khỏe mạnh của cơ thể, đặc biệt là màng hoạt dịch của khớp. Hệ quả là gây viêm, sưng, đau và cứng khớp, có thể gây tổn thương khớp vĩnh viễn nếu không được điều trị kịp thời, theo chuyên trang sức khỏe Verywell Health (Mỹ).Do đó, bệnh nhân viêm khớp dạng thấp không chỉ đối mặt với đau khớp mà còn bị ảnh hưởng trên toàn cơ thể. Nhiều người bệnh xuất hiện các triệu chứng sớm của viêm khớp dạng thấp. Tuy nhiên, những triệu chứng này dường như không liên quan đến viêm khớp, dẫn đến làm chậm trễ trong việc chẩn đoán và điều trị. Những triệu chứng này gồm:Cảm thấy mệt mỏi dai dẳng dù đã nghỉ ngơi đầy đủ và ngủ từ 7-8 tiếng/ngày thì có thể là do viêm khớp dạng thấp. Tình trạng này không chỉ là mệt mỏi mà gần như là kiệt sức, ảnh hưởng lớn đến hoạt động hằng ngày.Sụt cân không rõ nguyên nhân là tình trạng mà trọng lượng cơ thể sụt giảm mà không do ăn kiêng, tập thể dục hay bất kỳ nỗ lực giảm cân có chủ đích nào. Đây là dấu hiệu cảnh báo nhiều bệnh, trong đó có viêm khớp dạng thấp.Nguyên nhân là do tình trạng viêm mạn tính trong khớp làm tăng tốc độ trao đổi chất và làm giảm cảm giác thèm ăn, cuối cùng gây sụt cân không chủ ý. Các chuyên gia cho biết đây là dấu hiệu bệnh thường bị bỏ qua do thấy không nghiêm trọng.Viêm khớp dạng thấp sẽ gây viêm trong khớp.Tình trạng viêm sẽ làm chèn ép dây thần kinh, chẳng hạn như gây hội chứng ống cổ tay. Triệu chứng của dây thần kinh bị chèn ép là cảm giác ngứa ran, tê nhức ở các chi.Viêm khớp dạng thấp còn gây một vấn đề sức khỏe nữa là khiến mắt bị đỏ, khô và nhạy cảm với ánh sáng. Trong nhiều trường hợp nghiêm trọng, viêm khớp dạng thấp còn gây viêm củng mạc, tức phần tròng trắng của mắt.Nếu gặp một trong số những triệu chứng này, đặc biệt là kết hợp từ 2 triệu chứng trở lên, thì người bệnh không được chủ quan mà cần đến bác sĩ kiểm tra. Điều trị sớm sẽ giúp bệnh cải thiện tốt hơn, cải thiện chất lượng sống, theo Verywell Health.
Giáo sư Ngô Bảo Châu chủ trì hội thảo về cải cách giáo dục ĐH Việt Nam
Ngày 28.2, tin từ Bệnh viện Phụ sản TP.Cần Thơ cho biết, các bác sĩ của bệnh viện đã kịp thời cứu sống bệnh nhân rơi vào tình trạng nguy kịch do bị băng huyết sau khi phá thai ngoại viện.Trước đó, chị V.T.T.L (35 tuổi, ngụ Hậu Giang) nhập viện tại khoa Cấp cứu, Bệnh viện Phụ sản TP.Cần Thơ trong tình trạng mệt lả, chảy máu âm đạo ồ ạt sau khi phá thai tại một phòng khám tư ở địa phương. Qua thăm khám, bác sĩ xác định bệnh nhân bị sốc giảm thể tích do thiếu máu nặng, nguyên nhân từ băng huyết sau hút thai không đảm bảo an toàn. Nhận thấy đây là ca cấp cứu khẩn cấp với tiên lượng xấu, ê kíp lập tức kích hoạt báo động đỏ toàn viện. Bệnh nhân được hồi sức tích cực, truyền tổng cộng 13 đơn vị chế phẩm máu và thực hiện hút lòng tử cung để cầm máu. Sau nỗ lực không ngừng của đội ngũ y bác sĩ, sức khỏe của chị L. đã ổn định. Bác sĩ chuyên khoa 2 Nguyễn Phương Nga, Phó trưởng Khoa Phụ, Bệnh viện Phụ sản TP.Cần Thơ, khuyến cáo khi mang thai ngoài ý muốn, chị em cần tìm đến các bệnh viện chuyên sản phụ khoa để được thăm khám và kiểm tra kỹ vị trí thai (trong hay ngoài tử cung), tuổi thai, cũng như các nguy cơ tiềm ẩn như thai bám sẹo mổ cũ hay bất thường tử cung. Bởi phá thai nội khoa hay ngoại khoa đều tiềm ẩn nguy cơ tai biến từ nhẹ đến nặng. Đặc biệt, với người từng mổ lấy thai hoặc có sẹo tử cung từ các phẫu thuật trước thì nguy cơ biến chứng tăng cao, nhất là khi tuổi thai lớn hoặc số lần mổ nhiều.
Tương tự nhiều làng cổ khác của vùng chiêm trũng Bắc bộ, làng Nôm thuộc Đại Đồng, Hưng Yên vẫn còn đó những nét đẹp cổ kính, trầm mặc, từ đình làng, ao làng, đường làng, cùng 19 nhà thờ họ biểu trưng cho con dân làng Nôm. Ở đời thường, nhắc đến Nôm là gợi ngay về nghề đặc thù của làng, ấy là buôn đồng nát. Cái nghề ấy "lẻn" cả vào thơ vè, định danh cụ thể về làng rằng: "Đồng nát thì về cầu Nôm".Ngược dòng lịch sử, tìm hiểu chuyện hình thành làng Nôm thông qua cụm di tích đình làng còn lưu lại mới biết thành hoàng làng Nôm chính là thánh Tam Giang - vị anh hùng dân tộc vẻ vang chống ngoại xâm chẳng liên quan gì đến nghề đồng nát. Ở vùng chiêm trũng Bắc bộ, thánh Tam Giang có hai hóa thân là thiên thần và nhân thần. Ở góc độ thiên thần, đây là vị thần chuyên bảo hộ vùng sông nước. Còn ở nhân thần, thánh Tam Giang là vị tướng oai dũng chống giặc ngoại xâm, sau khi hy sinh vì nước, ông được người dân tôn thờ. Thống kê có đến gần 400 đình, đền, nghè ở các làng cổ phía bắc thờ thánh Tam Giang.Trong cụm di tích đình Tam Giang ở làng Nôm, ngoài kiến trúc cổ kính của đình làng, mái ngói, cầu đá… còn nổi bật một cây đa cổ thụ. Các cụ cao niên kể rằng đấy là nơi khi xưa thánh Tam Giang và quân sĩ buộc ngựa, chiêu binh phục vụ kháng chiến chống giặc. Việc chiêu mộ binh sĩ khắp nơi, mỗi người mang mỗi họ khác nhau, khi đất nước yên bình, nhiều người trong số đó ở lại, thành cư dân làng Nôm. Nguyên cớ có đến 19 dòng họ khác nhau ở đây là vì vậy.Cũng từ câu chuyện chiêu quân của đức thánh Tam Giang, bánh tày ra đời. Với chiều dài gần 40 cm, khẩu chỉ bằng 3 ngón tay chụm lại, cầm rất vừa tay, mỗi chiếc bánh đủ cho một người bình thường ăn no. Việc người làng Nôm phát minh ra bánh tày chính là để phục vụ nhu cầu lương binh cho quân sĩ, vừa đủ dưỡng chất vừa đáp ứng tính tiện dụng, dễ dàng vận chuyển, lưu trữ thời gian dài. Nhờ vậy, bánh tày là dạng lương thực để binh sĩ bồi bổ trong những chiến trận ác liệt hoặc những cuộc hành quân xa.Tên gọi bánh tày, khi tìm hiểu ra, cũng mang lại nhiều thuyết giải thú vị. Liệu chiếc bánh có liên quan gì đến dân tộc Tày hay không? Nếu nhìn lại danh sách các dòng họ đang hiện hữu ở làng Nôm và những họ phổ biến của người Tày như Đỗ, Lê, Tạ… có thể thấy có sự tương đồng. Biết đâu trong quá trình chiêu quân, các tráng sĩ người Tày cũng tham gia công cuộc vệ quốc, gia nhập binh đoàn thánh Tam Giang và mang thứ bánh lá đặc trưng của dân tộc mình vào đời sống quân ngũ?Một lý giải khác liên quan đến bánh tày bắt nguồn từ chiều dài chiếc bánh. Nếu đo trung bình độ dài một chiếc bánh tày sẽ tương đương chiều dài cẳng tay với điểm đầu là lòng bàn tay và điểm cuối là cùi chỏ. Trong phương ngữ vùng Bắc bộ, đặc biệt là cư dân Hà Tây, chữ "tay" khi phát âm sẽ được nhấn thêm dấu huyền để thành "tày". Trong quá trình tập hợp binh về làng Nôm, có thể trong số ấy có những người lính đến từ vùng Hà Tây, việc biến âm trong phương ngữ khiến chiếc bánh tay khi xướng âm biến thành bánh tày là vậy.Trở lại với thời bình, bánh tày làng Nôm chỉ được làm vào dịp tết hoặc những sự kiện thực sự trọng đại. Cấu tạo một chiếc bánh rất đơn giản chỉ với đậu xanh đánh (đậu xanh lột vỏ, luộc chín, xào đường theo tỷ lệ 1:1) và mỡ thăn lợn cắt thỏi dài. Hai thứ này dùng làm nhân, còn lớp vỏ bánh là gạo nếp bao quanh, áo là lá dong. Bánh tày, ngoại hình giản đơn chỉ có thế. Nhưng khi ăn, bánh tày thực sự gây ấn tượng bởi sự cân bằng hài hòa giữa các nguyên liệu, hương vị. Ngọt bùi của đậu, béo ngậy của mỡ, dẻo thơm của nếp…, tất cả hòa quyện theo từng miếng cắn rất vừa nhờ kích thước khác lạ với các dòng bánh lá hiện hữu.Là đặc sản làng Nôm, ai ăn cũng khen ngon nhưng để tìm người làm ra bánh tày hôm nay lại là chuyện nan giải khi cả làng chỉ còn lại cụ Tạ Đình Hùng hằng năm vẫn gói bánh tày mùa tết đến. Tham gia cùng cụ Hùng trong một chuyến gói bánh tày, được nghe giải thích và chứng kiến các công đoạn làm bánh, mới thấy đằng sau vẻ giản đơn của chiếc bánh con con là vô số công đoạn phức tạp. Đầu tiên là phân chia tỷ lệ nguyên liệu, để ra một mẻ 100 chiếc bánh cần 10 kg gạo nếp cái hoa vàng vụ mới, 10 kg đường trắng, 10 kg đậu xanh không vỏ, 10 kg mỡ thăn. Phần chuẩn bị nguyên liệu chỉ có khoản đậu xanh đánh là nhọc sức vì phải luộc cho đậu nhừ, đánh nhuyễn không còn thấy dáng hạt rồi trộn đường đảo đều. Cái vất vả là khi đậu quết cùng đường, đảo tay không đều và nhanh sẽ làm đường chảy gây cháy khét, mẻ nhân ấy coi như hỏng. Đậu đảo đến chín nhừ, vàng ươm là hoàn thiện.So sánh làm bánh tày và bánh chưng, cụ Tạ Đình Hùng bảo: "Làm bánh tày vất hơn bánh chưng nhiều, bánh chưng có khuôn, một bánh tôi làm chậm nhất chỉ 2 phút, gói được một bánh tày bằng gói 3 - 4 cái bánh chưng". Đem câu chuyện làm bánh tày hỏi các nhà bán bánh lá ở chợ Nôm, ai cũng lắc đầu: "Không làm đâu, nhọc công lắm chú ạ". Cái sự nhọc ấy, hóa ra chẳng phải khó ở khâu chuẩn bị nguyên liệu mà ở kỹ thuật gói. Chứng kiến cụ Hùng tay thoăn thoắt từng thao tác xếp lá dong, rải 100 gram nếp cho một cái bánh, đặt phần nhân bánh lên lớp nếp, đoạn lấy tay túm hai mép lá kéo lên cao, giật xóc nhẹ, cuộn lại thật nhanh và đều, rồi thắt dây là xong một cái bánh tày. Độ khó khi làm bánh chính là ở cú giật "kinh điển" ấy. Cụ Hùng biết gói bánh tày từ năm 10 tuổi, đến nay đã hơn 70 năm tuổi nghề và cú giật điệu nghệ ấy vừa đủ lực để lớp gạo mỏng te bám đều quanh lõi nhân. Tôi làm thử mấy chiếc bánh cùng cụ nhưng cứ đến công đoạn cuối cùng với thao tác giật là gạo bay đằng gạo, nhân rời đằng nhân, không thể nào căn đều cho được.Mỗi lần chuẩn bị cho một mẻ bánh 100 cái, mất 2 ngày trời, dù tuổi cao, sức yếu, nhưng cụ Tạ Đình Hùng vẫn cố gắng làm, bởi: "Lệ làng xưa mỗi khi bày cỗ tết hoặc cúng đình, phải có giò cây, bánh tày, chả hoa, đều là các thứ người làng tôi tự làm cả, có năm cầu kỳ hơn thì thêm món cá kho ủ trấu. Giờ các món ấy thất truyền hết, còn lại mỗi bánh tày. Gói bánh mệt người lắm nhưng con cháu ở xa chúng nó cứ bảo gói để lễ thánh và mang làm quà đặc sản làng Nôm. Mấy năm nay chúng nó đem bánh tày làm quà biếu tết, ai ăn cũng khen, chiều các cháu nên cố làm".Nhờ kích thước nhỏ, gói đều tay, cộng thêm 5 giờ luộc ngập sôi trong nước, bánh tày khi hoàn thiện ngon dẻo rền ngậy đến lạ kỳ, ăn no vẫn không ngán. Đem cắt lát miếng bánh do cụ Hùng làm, thấy rõ các lớp vỏ, nhân, mỡ phân bố đều tăm tắp, mắt nhìn đã thấy thèm. Ăn bánh của cụ Hùng thật ngon, nhưng cũng có chút bâng khuâng, bởi rằng món bánh tày trứ danh của làng Nôm đang thiếu người kế tục. Trong nhiều mâm cỗ dâng lễ thánh ngày xuân của người làng, bóng dáng bánh tày đang dần được thay bằng những cao lương mỹ vị hợp thời hơn. Lo rằng một ngày không xa, món bánh tày làng Nôm chỉ còn tồn tại trong hoài niệm và chuyện kể.
7 vướng mắc pháp lý về dự án nhà ở thương mại
Nhân dịp Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025, anh Timothée Rousselin (còn gọi là Tim) và vợ, chị Eley Nhung Rousselin đã chia sẻ về những cái tết đặc biệt của gia đình Pháp - Việt này ở TP.HCM cũng như dành lời chúc đặc biệt tới quý độc giả Báo Thanh Niên.Tim, một người đàn ông Pháp đem lòng yêu Việt Nam ngay từ cái nhìn đầu tiên để rồi từ bỏ sự nghiệp suốt 15 năm ở Paris, anh quyết định gắn bó với TP.HCM suốt đời. Mọi chuyện bắt đầu từ năm 2019, anh Tim quyết định bỏ lại cuộc sống đã quá quen thuộc ở Pháp, tìm kiếm cho mình một cuộc sống mới, những cơ hội mới tại TP.HCM. Anh nói đó là một trong những bước ngoặt lớn nhất đời mình.Hành trang đặc biệt nhất anh mang theo là những ấn tượng, cảm mến về Việt Nam, thông qua lời kể của cha mẹ, khi họ từng đến đây du lịch, rằng, Việt Nam tươi đẹp với những con người hiếu khách, tốt bụng và những món ăn ngon.Tuy nhiên, sự khác biệt về văn hóa, ngôn ngữ, cũng gây cho anh chàng người Pháp những khó khăn thời điểm đầu. Anh nhận ra rằng, để có thể sống ở đây, phải biết tiếng Việt và anh cũng bắt đầu học. Dù hiện tại có thể giao tiếp bằng tiếng Việt, nhưng anh Tim cũng thừa nhận đây thực sự là một ngôn ngữ khó.Những ngày đầu ở Việt Nam, anh làm quản lý cho một nhà hàng Pháp tại TP.HCM. Vài tháng sau, duyên nợ đã đưa anh đến làm việc tại một nhà hàng nổi tiếng giữa lòng Q.1, cạnh Nhà thờ Đức Bà và làm quản lý đến thời điểm hiện tại.Tháng 6.2020, anh Tim quen với chị Eley Nhung Rousselin, nay đã là vợ của anh, thông qua mạng xã hội. Chưa đầy 6 tháng yêu nhau, cặp đôi đã có một đám cưới đặc biệt đã diễn ra ở quê chị Eley Nhung ở H.Gò Dầu (Tây Ninh) vào tháng 11.2020, chính thức nên duyên vợ chồng.Đến nay, họ đã có một gia đình nhỏ trọn vẹn với "nếp tẻ đầy đủ", là cậu con trai Louis Minh Khang (4 tuổi) và cô con gái Lilas Minh Vy ( 3 tuổi). Gia đình nhỏ của anh Tim và chị Nhung đang sống những ngày hạnh phúc, yên bình trong căn nhà ở P.Thảo Điền (TP.Thủ Đức).Từ ngày sống ở TP.HCM, người đàn ông Pháp luôn đón tết ở Việt Nam. Với công việc của một quản lý nhà hàng, anh Tim luôn bận rộn vào những ngày Tết Nguyên đán. Đó là lý do mà chị Eley Nhung thường cùng các con về Tây Ninh đón tết, còn anh ở lại TP.HCM."Đó là công việc của tôi và tôi hạnh phúc khi được cùng mọi người đón khách ở nhà hàng vào dịp năm mới. Bạn biết không, vào ngày tết, mọi người sẽ mặc những bộ áo dài thật đẹp, lộng lẫy, tinh thần vui tươi, phấn khởi vào nhà hàng hay đến khu vực trung tâm TP.HCM chụp ảnh. Với tôi, hình ảnh đó thật đẹp, thật ấn tượng vào ngày tết", anh Tim bày tỏ.Với anh Tim, tết hạnh phúc và yêu thương khi anh được đón những vị khách đặc biệt ở nhà hàng của mình và dành cho nhau những lời chúc năm mới tốt đẹp nhất. Những nụ cười rạng rỡ, những lời chúc của khách gửi đến người đàn ông Pháp cũng khiến anh có cảm xúc "rất tết", rất ấm áp dù không ở cạnh vợ con.Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025 năm nay là một cái tết đặc biệt, khi chị Eley Nhung lần đầu ở TP.HCM đón tết cùng anh Tim. Cuối năm 2024, chị vừa cùng gia đình mở một nhà hàng Việt Nam trên đường Pasteur (Q.1, TP.HCM) và nhà hàng dự định sẽ bán xuyên tết năm nay.Anh chị cho biết họ luôn nỗ lực làm việc, kể cả ngày tết vì mong muốn có thể lo cho tương lai của các con cũng như để cuộc sống của gia đình nhỏ được tốt hơn. Khi cả 2 vợ chồng cùng nhau nỗ lực, với họ đó cũng là một dạng hạnh phúc."Dù bận thế nào, vợ chồng mình cũng sẽ dành thời gian cho các con, cho gia đình vào năm mới. Xin được chúc quý độc giả Báo Thanh Niên một năm mới an khang thịnh vượng, phát tài phát lộc, gặp nhiều may mắn", anh Tim và vợ nhắn nhủ.