Hương vị quê hương: Chào… bữa cơm bình thường
Tỉ mẩn tạo hình con voi bên căn nhà dài truyền thống, nghệ nhân H'Huyên BHôk (49 tuổi) dừng tay mời chúng tôi vào nhà để tìm hiểu về nghề gốm cổ Yang Tao. Dưới chân nhà dài, những tạo hình như: con voi, con lợn, lọ hoa… đang được bà phơi dưới ánh nắng của ngày đông. "Trong làng tôi chỉ còn vài nghệ nhân làm gốm Yang Tao, họ cũng đã già hết rồi, nếu tính nghệ nhân làm được gốm Yang Tao thì tôi là người trẻ nhất", bà H'Huyên BHôk nói.Bà H'Huyên BHôk cho hay, qua lời kể của bà cố, ngày xưa trong buôn người dân sinh sống không có các vật dụng sinh hoạt như chén, bát…, chỉ dùng lá chuối để đựng cơm. Từ đó, người xưa đã suy nghĩ và sáng tạo, tìm kiếm nguồn đất để nặn ra cái chén đầu tiên, đem đi nung thành công, rồi tiếp tục làm các vật dụng lớn hơn như sành đựng nước, chóe đựng gạo. Thời điểm đó, người dân trong buôn học hỏi lẫn nhau và tự tạo ra các vật dụng riêng để sử dụng trong gia đình."Để thể hiện lòng biết ơn và tôn kính với bề trên, người sáng kiến đã đặt ra rất nhiều quy tắc khi làm gốm Yang Tao, người vi phạm quy tắc sẽ bị bề trên khiển trách", bà H'Huyên BHôk kể và tiếp lời: "Ngày trước, chỉ có phụ nữ làm gốm, đàn ông trong buôn không được làm vì chế độ mẫu hệ. Độ tuổi mà con gái được làm gốm phải từ 17,18 tuổi, chưa có chồng. Trước khi đi lấy đất, con gái không được tiếp xúc với con trai, không trùng ngày 'đèn đỏ', nếu vi phạm sẽ bị run tay chân, không tìm thấy đường về nhà".Nghệ nhân H'Lưm Uông (63 tuổi), nhà ở bên cạnh và là người chỉ dạy cho bà H'Huyên BHôk làm gốm, vừa nằm viện về, tay chân vẫn còn yếu do bị tai biến (hồi tháng 6.2024), nhưng nỗi nhớ nghề vẫn hằn sâu trong đôi mắt của bà. "Bị thế này, mẹ (tôi) cũng nhớ nghề lắm, tay chân cứ khó chịu. Hằng ngày, chỉ có thể ngồi trong nhà dài nhìn H'Huyên BHôk làm gốm, mong mau khỏi bệnh để lại tiếp tục làm gốm như ngày xưa. Từ những năm 1990, chén bát hiện đại từ nơi khác về nên buôn này chỉ còn vài người làm gốm…", bà H'Lưm Uông chia sẻ.Giọng trầm buồn, nghệ nhân H'Huyên BHôk và H'Lưm Uông kể lại khoảng hơn chục năm trước, trong một lần đi bán gốm Yang Tao ở H.Cư Mgar (Đắk Lắk), chiếc xe chở mọi người không may bị lật ở giữa đèo, bà H'Huyên BHôk bị chấn thương ở vùng đầu, rất may không ảnh hưởng đến tính mạng. Nhưng cũng từ đây, người dân trong buôn không còn đi bán gốm ở xa nữa (vì sợ gặp tai nạn) mà chỉ làm các vật dụng phục vụ sinh hoạt trong gia đình. Rồi theo xu hướng phát triển, gốm thủ công không cạnh tranh được với gốm công nghiệp, nên người làm gốm trong buôn ít dần, chỉ còn 5 – 6 người giữ nghề đến ngày nay.Năm 2008, bà Lương Thanh Sơn (nguyên Giám đốc Bảo tàng Đắk Lắk) đã đến buôn Dơng Bắk (xã Yang Tao, H.Lắk) để động viên, hỗ trợ cho bà con giữ lấy nghề gốm cổ lâu đời trong vùng. Các nghệ nhân và người làm gốm cổ ở Yang Tao luôn ghi nhớ rằng, nếu không có TS Lương Thanh Sơn thì nghề gốm đã mất đi.Bà Sơn cho hay những năm trước 2008, bà đã nghiên cứu và đề xuất các dự án phục hồi các làng nghề truyền thống của người Ê Đê, người M'nông tại địa bàn tỉnh Đắk Lắk. Trong đó, bà xin được nguồn vốn cho dự án phục dựng nghề làm gốm của người M'nông tại buôn Dơng Bắk (xã Yang Tao, H.Lắk). Thời điểm này, tại buôn có mở một lớp dạy nghề làm gốm cổ khoảng 15 – 20 người, trong đó có 3 nghệ nhân được mệnh danh là "bàn tay vàng" của địa phương."Qua thời gian làm văn hóa, gắn bó với người dân tại các buôn làng, điều mà tôi đau đáu đến bây giờ là làm sao tạo được nguồn thu, đầu ra cho các sản phẩm gốm Yang Tao của bà con. H.Lắk là vùng du lịch nổi tiếng của tỉnh Đắk Lắk, đặc biệt là khu du lịch hồ Lắk, đây là cơ sở để phát triển các sản phẩm gốm cổ Yang Tao gửi đến tay du khách thập phương", bà Sơn nói.Bà Sơn cho biết thêm, theo thông tin từ một người nghiên cứu (Bỉ) do bà hướng dẫn, sản phẩm gốm cổ Yang Tao đã hiện diện tại Bảo tàng Anh. Trong lần trở lại Dơng Bắk cách đây không lâu, các nghệ nhân (nay già yếu nhưng bàn tay của họ chưa bao giờ biết mỏi) cũng khoe với bà, gốm Yang Tao đã được du khách từ các công ty du lịch lữ hành đến tham quan và tìm mua. Từ đó, cũng tạo nguồn thu nhập đáng kể cho bà con duy trì với nghề.Trao đổi với Thanh Niên, Sở VH-TT-DL Đắk Lắk cho biết, Bộ VH-TT-DL vừa có Quyết định về việc công bố danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia đối với nghề làm gốm của người M'nông ở xã Yang Tao (H.Lắk, Đắk Lắk). Đây sẽ là cơ sở quan trọng để gốm cổ Yang Tao được hồi sinh.Chiến sự Ukraine ngày 734: Kyiv mất thêm 1 làng?
Nghệ sĩ Linh Tâm là ngôi sao cải lương nổi tiếng, ghi dấu ấn qua các vở kinh điển như Giũ áo bụi đời, Đèn khuya, Tướng cướp Bạch Hải Đường, Người không cô đơn… Linh Tâm thường kết hợp ăn ý với NSƯT Vũ Linh, tạo nên một cặp thiện - ác trên sân khấu. Khi đàn anh qua đời, nam nghệ sĩ lập bàn thờ riêng, không tránh khỏi cảm giác hụt hẫng vì mất đi một người bạn diễn ăn ý trên sân khấu cải lương.
ĐHQG Hà Nội tổ chức giải eSports: Học mà chơi, chơi mà học
Bên cạnh SEA Games 33 diễn ra vào cuối năm nay (tháng 12.2025), giải vô địch bóng đá nữ Đông Nam Á (AFF Cup) 2025 sẽ là sân chơi hấp dẫn mà đội tuyển nữ Việt Nam tranh tài. Đây là giải đấu mà thầy trò HLV Mai Đức Chung từng 3 lần vô địch, trong đó lần gần nhất là vào năm 2019, khi Việt Nam thắng 1-0 trước chủ nhà Thái Lan ở trận chung kết nhờ bàn thắng của trung phong Huỳnh Như. AFF Cup nữ có lịch sử phát triển từ năm 2004, với 12 kỳ đã được tổ chức cùng những trận cầu tranh tài chất lượng từ các nữ tuyển thủ hàng đầu khu vực với tài năng vượt trội. Trong những năm gần đây, khi các môn thể thao dành cho nữ giới trở thành tâm điểm trên toàn cầu, thành tích của các đội tuyển quốc gia nữ Đông Nam Á cũng đang dần được khẳng định ở trình độ quốc tế. Thái Lan đã dự World Cup 2015 và 2019, còn Việt Nam và Philippines dự World Cup 2023.Tại Asian Cup 2022, Philippines giành vị trí đồng hạng ba, còn Việt Nam đứng hạng năm chung cuộc, đồng nghĩa với tấm vé dự World Cup 2023.Điều đó tạo nên sức hấp dẫn cho AFF Cup nữ 2025. Bảy đội tuyển khu vực Đông Nam Á bao gồm đương kim vô địch Philippines, Thái Lan, Việt Nam, Campuchia, Indonesia, Myanmar, Singapore cùng sự góp mặt của đội tuyển nữ Úc (cũng thuộc AFF) sẽ tạo nên những cuộc tranh tài đáng xem. Úc là thế lực hàng đầu của bóng đá nữ thế giới, khi từng lọt vào bán kết World Cup 2023 sau khi hạ nhiều đội mạnh, trong đó có Pháp, và chỉ chịu dừng bước trước Anh trên chấm luân lưu. Cuộc chạm trán Úc sẽ là thử thách thú vị cho những nền bóng đá nữ mới nổi như Việt Nam, Philippines. Hôm nay (4.3), Liên đoàn Bóng đá Đông Nam Á (AFF) đã công bố MSIG, công ty bảo hiểm đứng đầu Đông Nam Á về doanh thu phí, trở thành nhà tài trợ chính đầu tiên của giải bóng đá nữ quốc tế hàng đầu khu vực với tên gọi ASEAN MSIG Serenity Cup.Việc MSIG trở thành nhà tài trợ chính cho giải đấu một lần nữa khẳng định vị thế và tầm quan trọng của giải thi đấu nữ hàng đầu Đông Nam Á, đồng thời nâng cao hơn nữa vai trò của bóng đá nữ trên toàn khu vực.Ông Katsumi Kuzuno, Tổng giám đốc MSIG Việt Nam, cho biết: "Trở thành nhà tài trợ chính của Giải vô địch bóng đá nữ phản ánh nỗ lực của chúng tôi trong việc hỗ trợ bóng đá nữ, đặc biệt là tại Việt Nam, nơi đội tuyển nữ quốc gia đã đạt được thành công đáng kể. Quan hệ đối tác này khẳng định cam kết của chúng tôi trong việc phát triển môn bóng đá nữ, trao quyền cho nữ giới và thúc đẩy bình đẳng giới. Bằng cách ủng hộ các nữ VĐV và ước muốn của họ, chúng tôi hy vọng sẽ truyền cảm hứng về sự tự tin và nguyện vọng tới phụ nữ, dù họ ở bất kì vai trò nào".
Dự báo trong 24 giờ đến 48 giờ tới, nắng nóng xảy ra trên diện rộng ở các tỉnh miền Đông và cục bộ ở các tỉnh miền Tây. Ngày 29.2, nắng nóng tiếp tục gia tăng cường độ, miền Đông có nơi nắng nóng gay gắt. Nhiệt độ cao nhất ở miền Đông từ 35 - 37 độ C, có nơi trên 37 độ C; miền Tây có nơi trên 35 độ C. Độ ẩm phổ biến từ 30 - 50%. Thời gian nắng nóng trong ngày kéo dài từ 12 - 16 giờ.
Những tấm lòng vàng 31.12.2023
Ngày 30.1, Phòng CSGT Công an TP.HCM cho biết, trong 5 ngày đầu của kỳ nghỉ Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025 (từ 25.1 - hết 29.1), lực lượng CSGT đã lập biên bản 3.515 trường hợp vi phạm trật tự an toàn giao thông.Trong đó, CSGT đã lập biên bản, xử lý 1.581 trường hợp vi phạm nồng độ cồn, 14 trường hợp khác điều khiển xe máy mà trong cơ thể có chất ma túy. Qua đó, CSGT tước quyền sử dụng giấy phép lái xe đối với 433 trường hợp.Tín hiệu khả quan là không có trường hợp tài xế ô tô nào vi phạm nồng độ cồn. Theo Phòng CSGt Công an TP.HCM, mức xử phạt đối với hành vi vi phạm quy định về nồng độ cồn được nêu tại Nghị định số 168/2024. Với nồng độ cồn chưa vượt quá 0,25 mg/l khí thở, người điều khiển xe máy sẽ bị phạt từ 2 - 3 triệu đồng và trừ 4 điểm giấy phép lái xe; người điều khiển xe ô tô sẽ bị phạt từ 6 - 8 triệu đồng và trừ 4 điểm giấy phép lái xe.Với nồng độ cồn vượt quá 0,25 - 0,4 mg/l khí thở, người điều khiển xe máy sẽ bị phạt từ 6 - 8 triệu đồng và trừ 10 điểm giấy phép lái xe; người điều khiển xe ô tô sẽ bị phạt từ 18 - 20 triệu đồng và trừ 10 điểm giấy phép lái xe. Với nồng độ cồn vượt quá 0,4 mg/l khí thở, người điều khiển xe máy sẽ bị phạt từ 8 - 10 triệu đồng và tước quyền sử dụng giấy phép lái xe từ 22 - 24 tháng; người điều khiển xe ô tô sẽ bị phạt từ 30 - 40 triệu đồng và tước quyền sử dụng giấy phép lái xe từ 22 - 24 tháng.Lực lượng CSGT sẽ tiếp tục duy trì các tổ công tác làm nhiệm vụ tuần tra kiểm soát xuyên suốt dịp Tết Nguyên đán. Phòng CSGT TP.HCM khuyến cáo người dân vui xuân đón tết an toàn, lành mạnh, sử dụng rượu, bia có trách nhiệm: "Đã uống rượu, bia - không lái xe" để đảm bảo an toàn cho bản thân và cho cộng đồng.
