Cán bộ phòng Khảo thí Sở GD-ĐT TP.HCM giải đáp về tuyển sinh lớp 10
Những ngày gần đây, Hà Nội bước vào đợt nồm ẩm, mưa phùn, giúp chất lượng không khí được cải thiện tạm thời. Sáng qua (17.2), chỉ số AQI dao động từ 25 - 54, người dân có thể hoạt động ngoài trời mà không sợ ảnh hưởng đến sức khỏe. Đây là một thực tế đáng quan ngại bởi không biết từ bao giờ, khẩu trang đã trở thành vật bất ly thân của người dân Việt Nam khi đi ra đường và phải chờ khi có mưa hoặc gió mùa mạnh thì mới tự tin ra đường mà không sợ hít phải bụi mịn.Từ cuối năm ngoái đến nay, thủ đô Hà Nội liên tiếp trải qua "mùa" ô nhiễm không khí nghiêm trọng. Nhiều thời điểm, chỉ số chất lượng không khí AQI ở mức 272, đưa Hà Nội trở lại đứng đầu trong danh sách các thành phố ô nhiễm không khí nhất thế giới, với chất lượng không khí ở mức tím - mức nguy hại tới sức khỏe con người. Nồng độ PM2.5 tại Hà Nội cao gấp 32 lần giá trị theo hướng dẫn về chất lượng không khí hàng năm của WHO. Người dân được khuyến cáo giảm vận động ngoài trời, nên đeo khẩu trang khi ra ngoài. Đó là lý do vì sao trong những ngày trời xuân thời tiết đẹp nhất năm nhưng trên khắp các tuyến phố, con đường đều thấy người dân ra đường bịt khẩu trang kín mít. Thậm chí nhiều người lớn tuổi đi tập thể dục buổi sáng cũng đeo khẩu trang. Nhiều nhóm khách du lịch ngồi trên xe điện tham quan quanh hồ Hoàn Kiếm cũng "nhập gia tùy tục", không thoát khỏi "khiên chống bụi mịn". Theo báo cáo của Bộ Tài nguyên và Môi trường, trong thời gian qua, tình trạng ô nhiễm môi trường không khí tại Hà Nội có chiều hướng gia tăng. Mặc dù ô nhiễm không khí xảy ra có quy luật theo mùa và bị ảnh hưởng từ điều kiện khí hậu, thời tiết, tuy nhiên dữ liệu quan trắc cho thấy diễn biến ô nhiễm không khí đã tăng dần, ảnh hưởng đến sức khỏe con người và các hoạt động phát triển kinh tế - xã hội.GS Bob Baulch từ Khoa Kinh doanh, Đại học RMIT Việt Nam bày tỏ quan ngại: Chất lượng không khí của Việt Nam nếu không được cải thiện sẽ có thể gây ra thảm họa. Ô nhiễm không khí ngày càng gia tăng tại Việt Nam, đặc biệt là thủ đô Hà Nội. Điều đáng ngạc nhiên là hầu hết mọi người đều cho rằng tình hình ô nhiễm ở TP.HCM sẽ tệ hơn do sản xuất công nghiệp chiếm tỷ trọng lớn và dân số đông hơn, song, thực tế trong năm 2022, chỉ số chất lượng không khí của TP.HCM là 21,2, tức mức ô nhiễm bằng khoảng một nửa so với Hà Nội.Lý giải thực trạng này, PGS-TS Hồ Quốc Bằng, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu ô nhiễm không khí (thuộc Viện Môi trường và tài nguyên, Đại học Quốc gia TP.HCM) cho biết mặc dù lượng khí độc phát thải ở TP.HCM nhiều hơn ở Hà Nội nhưng khí hậu là yếu tố khiến mức độ ô nhiễm môi trường của Hà Nội nặng nề hơn TP.HCM. Thời tiết ở Hà Nội khiến cho các khí thải mắc kẹt ở tầng sát mặt đất.Nghiên cứu của PGS-TS Hồ Quốc Bằng cùng các cộng sự chỉ ra rằng: có 3 nguồn cơ bản phát thải khí độc vào không khí gồm: các phương tiện giao thông (nguồn đường), các nhà máy sản xuất công nghiệp và các hoạt động dân sinh (nguồn địa phương). Tại Hà Nội, các phương tiện giao thông chiếm lượng phát thải lớn nhất với hầu hết các khí độc có trong không khí: ôxit ni tơ (NOx) 87%, carbon monoxide (CO) 92%, điôxit sulfur (SO2) 57%, hợp chất hữu cơ dạng khí không chứa mê tan (NMVOC) 86%, khí mê tan (CH4) 96%, bụi mịn PM2.5 74%. Trong số các phương tiện giao thông, thủ phạm hàng đầu thải 2 loại khí độc NOx và CO ở Hà Nội là xe máy. Xe tải hạng nặng là nguồn phát thải lớn nhất các loại bụi mịn.Giống như Hà Nội hay TP.HCM của Việt Nam, các đô thị tại Thái Lan cũng đang vật lộn trong cuộc chiến với ô nhiễm không khí. Cuối tháng 1, truyền thông Thái Lan đồng loạt đưa tin mức độ bụi siêu mịn không an toàn đã được báo cáo tại 70 trong số 76 tỉnh của Thái Lan, trong đó tình trạng ô nhiễm không khí tồi tệ nhất được ghi nhận ở khu vực thủ đô Bangkok.Chính phủ Thái Lan đã khẩn cấp đưa ra một số chính sách tạm thời nhằm bảo vệ sức khỏe người dân cũng như giảm lượng bụi ô nhiễm. Một khoản ngân sách trị giá 140 triệu baht được chính phủ tung ra nhằm bù lỗ cho các doanh nghiệp vận tải để người dân Bangkok và vùng phụ cận được miễn phí sử dụng các loại phương tiện công cộng như xe buýt, tàu điện ngầm, các loại tàu điện trên cao từ ngày 25 - 31.1.Đến ngày 28.1, Thủ tướng Thái Lan đã chỉ đạo tăng ngân sách lên 620 triệu baht để hỗ trợ các ban ngành của nước này áp dụng các chính sách nhằm ngăn chặn khói bụi ô nhiễm đã ở mức báo động. Ngày 31.1, chính phủ Thái Lan tuyên bố siết chặt quản lý các xe vận tải như đề ra khu vực hạn chế xe tải, rút ngắn thời gian chỉnh sửa hệ thống khí thải từ 30 xuống còn 15 ngày đối với các loại xe cũ trong diện bị khuyến cáo vi phạm thải ra khói đen, đặc biệt có thể cấm lưu hành vĩnh viễn nếu những loại xe này tái vi phạm. Các biện pháp khác nhằm hạn chế ô nhiễm đã được thắt chặt và giám sát kỹ như tại các khu vực xây dựng cơ sở hạ tầng lớn, ban quản lý được lệnh phải quây kín công trình xây dựng và khu vực tập kết vật liệu xây dựng, xe vận tải phải rửa kỹ bánh xe khi ra vào công trình.Thậm chí, nước này còn "mạnh tay" lắp đặt 13 máy lọc không khí PM2.5 xung quanh thủ đô Bangkok để giảm ô nhiễm bụi mịn trong không khí xuống mức an toàn.Không dừng lại ở đó, Thái Lan đang xây dựng Đạo luật Không khí sạch và dự kiến sẽ được phê chuẩn vào tháng 4 tới. Đây sẽ là bước tiến quan trọng hướng tới giải quyết cuộc khủng hoảng ô nhiễm không khí ở Thái Lan. Ông Buntoon Srethairote, Chủ tịch nhóm làm việc về Đạo luật Không khí sạch cho biết các công cụ thực thi chính trong đạo luật gồm các khái niệm như "khu vực phát thải thấp", nơi chỉ có xe điện (EV) mới được phép ra vào không hạn chế. Xe chạy bằng nhiên liệu hóa thạch có thể đối mặt các hạn chế về việc sử dụng hoặc phải trả phí phát thải để vào một số khu vực nhất định. Mỗi tỉnh hoặc quận có thể điều chỉnh các biện pháp này cho phù hợp nhu cầu của mình.TS Nguyễn Hoài Nam, Phó Viện trưởng Viện KHCN Năng lượng và Môi trường nhấn mạnh để tránh một cuộc thảm họa đang diễn ra tại Thái Lan cũng như hướng tới mục tiêu thành phố Net Zero, Hà Nội nên nhanh chóng khuyến khích, đầu tư chuyển đổi các phương tiện giao thông sang dùng điện (ô tô, xe máy, xe buýt) và tiến tới ban hành các quy định bắt buộc về tỷ lệ xe điện.Đồng thời, Thủ đô cần có cơ chế chính sách chuyển đổi phương thức sử dụng phương tiện cá nhân sang công cộng; ban hành quy định tiên tiến về mức tiêu hao nhiên liệu; chuyển đổi phương thức vận tải hàng hóa từ đường bộ sang đường thủy nội địa, đường sắt điện khí hóa. Song song, nghiên cứu công nghệ các nhiên liệu sạch mới như hydro, amoniac để có thể áp dụng, sử dụng cho phương tiện khi giá hợp lý.Ô nhiễm không khí được dự báo sẽ để lại hậu quả nặng nề đối với sức khỏe cộng đồng. Các bệnh về đường hô hấp, tim mạch, đột quỵ gia tăng, tạo gánh nặng cho hệ thống y tế. Theo WHO, bụi mịn PM2.5 có khả năng xâm nhập sâu vào phổi, làm tăng nguy cơ viêm nhiễm, xơ cứng động mạch và gây tổn thương hệ thần kinh. Đặc biệt, nhóm người nhạy cảm như trẻ em, người già và những người có bệnh lý nền chịu tác động nặng nề nhất. Ô nhiễm không khí gây ra khoảng 7 triệu ca tử vong trên toàn cầu mỗi năm và ít nhất 70.000 ca tử vong mỗi năm ở Việt Nam, khiến cho tuổi thọ trung bình bị rút ngắn 1,4 năm.Ý tưởng trang trí gầm cầu thang hot trend hô biến không gian thêm ấn tượng
Theo đó, tối qua 14.3 nhiều trang mạng xã hội ào ạt chia sẻ hình ảnh mặt trăng có màu đỏ thẫm như máu cùng dòng trạng thái khẳng định: "Bầu trời ngay lúc này được chụp tại Tà Xùa, Sơn La".Chưa rõ độ thực hư của hình ảnh, thông tin trên, tuy nhiên các bài đăng nhanh chóng nhận về lượt tương tác "khủng". Nhiều cư dân mạng bày tỏ sự ngạc nhiên, khẳng định đây là hiện tượng nguyệt thực ở Việt Nam hay còn gọi là "trăng máu". Mặt khác nhiều ý kiến phản bác, cho rằng tối qua Việt Nam không có hiện tượng nguyệt thực, đây có thể là một hiện tượng khác hoặc hình ảnh đã qua chỉnh sửa. Tài khoản Mai Thế Biển bình luận sau khi quan sát hình ảnh: "Trăng máu!"."Nhìn giống AI vẽ hơn", Dương Yumi Nguyễn nhận xét. Nickname Anh Piano cho biết: "Chỗ mình trăng vẫn sáng vằng vặc". Tài khoản Ngọc Ngà nói: "Mình ở Hà Giang, nãy trăng vừa lên mình thấy trăng đỏ lắm mà giờ hết đỏ rồi!".Cũng trong hôm qua 14.3, nhiều nơi khác trên thế giới như ở Mỹ, Canada và các nước còn lại ở Bắc và Nam Mỹ có vị trí lý tưởng để chứng kiến hiện tượng nguyệt thực toàn phần, khi trăng tròn chuyển sang màu đỏ trong hơn 1 giờ đồng hồ. Tuy nhiên, hiện tượng này hoàn toàn không thể quan sát được ở Việt Nam.Trăng tròn tháng 3 được gọi là Trăng Giun. Tên của nó bắt nguồn từ những con giun đất xuất hiện khi đất ấm lên. Người Anglo Saxon gọi trăng tròn tháng 3 là Trăng Mùa Chay, bắt nguồn từ tiếng Đức và có nghĩa là mùa xuân. Trăng Mùa Chay cũng được dùng để chỉ thời kỳ mùa chay của Kitô giáo trước Lễ Phục sinh.Những tên gọi khác cũng liên quan đến sự "thức tỉnh" của thiên nhiên vào mùa xuân: các bộ lạc người Mỹ bản địa gọi nó là Trăng Quạ, Trăng Vỏ Tuyết và Trăng Nhựa Cây hoặc Trăng Đường . Những cái tên của người châu Âu là Trăng Gió, Trăng Cày, Trăng Chết.Quan sát những hình ảnh được chia sẻ trên mạng xã hội, một chuyên gia cho biết những ý kiến khẳng định tối qua Việt Nam có nguyệt thực là hoàn toàn không chính xác. Theo đó, trong lần nguyệt thực ngày 13 - 14.3, Việt Nam không nằm trong vùng quan sát được.Trong năm 2025 này, người yêu thiên văn văn Việt Nam sẽ có cơ hội chiêm ngưỡng lần nguyệt thực toàn phần nhưng phải chờ đến tháng 9.2025 tới đây. Nguyệt thực này diễn ra vào ngày 7 - 8.9, có thể quan sát được tại châu Âu, châu Á, Úc, châu Phi và một số khu vực phía đông Nam Mỹ, Alaska và Nam Cực. Về hình ảnh được chia sẻ trên mạng xã hội tối qua, chưa thể khẳng định được thực hư và độ chính xác, tuy nhiên chuyên gia này cho rằng không loại trừ khả năng ảnh đã qua chỉnh sửa để mặt trăng trở nên đỏ hơn. Trên thực tế, nhiều người cũng đã từng chứng kiến mặt trăng có màu đỏ như máu ở đường chân trời dù không xảy ra hiện tượng nguyệt thực. Nguyên nhân của hiện tượng này là gì?Chia sẻ với Thanh Niên, anh Nguyễn Anh Tuấn, Cựu chủ nhiệm CLB Thiên văn nghiệp dư TP.HCM (HAAC) cho biết khi ánh sáng từ mặt trăng, mặt trời đến mắt chúng ta sẽ phải đi qua bầu khí quyển của trái đất, và có hiện tượng tán xạ của các hạt phân tử khí, hạt bụt, hạt hơi nước trong bầu khí quyển với ánh sáng này.Các ánh sáng có bước sóng ngắn như màu xanh da trời dễ bị tán xạ hơn các ánh sáng bước sóng dài như màu đỏ. Khi mặt trăng, mặt trời ở thấp dưới chân trời lúc bình minh hay hoàng hôn, ánh sáng từ các thiên thể này sẽ đi qua lớp khí quyển dày hơn và hiện tượng tán xạ xảy ra càng mạnh vì thế sẽ có màu đậm hơn với khi nó ở trên cao.Đặc biệt nếu trong khí quyển có nhiều hơi nước, hoặc ô nhiễm khói bụi thì hầu hết ánh sáng bước sóng ngắn đều bị tán xạ chỉ có bước sóng dài, màu đỏ là đến được mắt ta."Vì thế đôi lúc ta thấy mặt trăng đỏ như máu, hay mặt trời đỏ ở phía chân trời, đó là dấu hiệu của bầu trời bị ô nhiễm không khí nặng hoặc do hơi ẩm nhiều. Như vậy, ô nhiễm không khí càng nhiều hoặc hơi ẩm càng cao thì màu sắc mặt trăng càng đỏ", Cựu chủ nhiệm HAAC lý giải.
Kỷ lục thế giới xác lập cho cặp sinh non '0% cơ hội sống sót'
Có 5 tiêu chí khó hoàn thành nếu không có sự nỗ lực và nguồn lực hỗ trợ, gồm: cơ sở hạ tầng kết nối và thích ứng với biến đổi khí hậu; phát triển kinh tế nông thôn theo hướng hiện đại, hội nhập và bền vững; văn hóa; môi trường và cảnh quan nông thôn; việc làm, thu nhập và hộ nghèo.
Phút 54 cuộc so tài giữa CLB Bình Dương và SLNA ở vòng 14 V-League 2024 - 2025, Minh Trọng có bóng ở cánh trái. Hậu vệ sinh năm 2001 thực hiện quả tạt rất xoáy vào trong vòng cấm, sau đó Tiến Linh vượt mặt hai hậu vệ SLNA và thực hiện cú chạm bóng tinh tế bằng mũi giày để mở tỷ số trận đấu.Một bàn thắng mang phong cách Tiến Linh: ít chạm, gọn gàng, quan trọng nhất là hiệu quả.Trước đó ít ngày, một video về tình huống đỡ bóng lỗi của Tiến Linh được lan truyền trên mạng xã hội. Tiền đạo sinh năm 1997 bị gièm pha khi không thể đỡ gọn đường chuyền từ cánh trái của đồng đội. Lâu nay, Tiến Linh chưa thể hoàn thiện một số kỹ năng cơ bản để trở thành trung phong toàn diện. Từ bước một, bứt tốc, rê dắt đến đột phá, tất cả đều không phải điểm mạnh của chân sút đang chơi cho CLB Bình Dương. Dù vậy, Tiến Linh vẫn dẫn đầu danh sách ghi bàn ở V-League 2024 - 2025 với 10 bàn thắng. Bởi tiền đạo 28 tuổi làm tốt nhiệm vụ đưa bóng vào lưới. Với tiền đạo, đó là điều quan trọng nhất.Các bàn thắng của Tiến Linh ở V-League 2024 - 2025 hay các mùa giải trước đây thường có mô-típ na ná nhau, như đệm bóng cận thành, đánh đầu và đá phạt đền. Những pha xử lý quyết định của Tiến Linh thường nhanh gọn và chớp nhoáng, không động tác thừa. Anh hiếm khi rê dắt hay sút xa thành bàn, cũng ít khi có những tình huống bứt tốc dứt điểm dũng mãnh.Lối đá của Tiến Linh không bắt mắt, mà tập trung vào hiệu quả. Nhờ vậy, chân sút sinh năm 1997 đã có 67 bàn ở V-League và 38 bàn ở các cấp độ đội tuyển quốc gia. Anh cũng đoạt ngôi vua phá lưới AFF Cup 2022 và về nhì ở cuộc đua bàn thắng tại AFF Cup 2024. Sau tất cả những thành tích ấy, Tiến Linh vẫn đứng trên lằn ranh hoài nghi về năng lực. Bởi như đã nói, cách chơi của Tiến Linh không "nịnh mắt" số đông. Song, giá trị chuyên môn của cầu thủ nằm ở đóng góp cụ thể trong lối chơi, cùng sự bền bỉ. Đó là phẩm chất mà Tiến Linh có. Với 10 bàn thắng, Tiến Linh là chân sút nội duy nhất đua tranh sòng phẳng với các ngoại binh như Alan Grafite (8 bàn), Leo Artur, Lucao do Break (7 bàn) hay Geovane Magno (5 bàn). Do Xuân Son vẫn trong thời gian dưỡng thương, nên HLV Kim Sang-sik cần tính toán lại vị trí trung phong đội tuyển Việt Nam ở 2 trận đầu vòng loại Asian Cup 2027, lần lượt gặp Lào (tháng 3) và Malaysia (tháng 6).Phong độ xuất sắc của Xuân Son dường như khiến Tiến Linh bị lu mờ ở AFF Cup 2024, nhưng không thể phủ nhận giá trị của chân sút 28 tuổi. Trước khi Xuân Son có quốc tịch, Tiến Linh vẫn là tiền đạo Việt Nam giỏi nhất. Bóng đá nội phải chờ nhiều năm sau thời Công Vinh mới tìm được một cầu thủ nhạy bén, giỏi tìm thấy mành lưới đối thủ đến vậy.Không có Xuân Son, Tiến Linh là phương án tốt nhất để HLV Kim Sang-sik tái tạo hàng công. Tuy nhiên, chiến lược gia người Hàn Quốc không thể thay đổi theo cách "cơ học", tức là điền tên Tiến Linh thay Xuân Son. Mà ông Kim sẽ xoay chuyển lối chơi để phát huy năng lực học trò. Mẫu tiền đạo giỏi độc lập tác chiến, tì đè và giữ bóng chắc chắn như Xuân Son hợp với lối đá phản công nhanh và tấn công đơn giản. Còn với tiền đạo chỉ tập trung vào khâu săn tìm khoảng trống để ghi bàn như Tiến Linh, đội tuyển Việt Nam sẽ phải chơi theo cách khác: kiểm soát bóng nhiều hơn, tấn công có mảng miếng, ý đồ, chạy chỗ và chuyền bóng đều phải chuẩn mực hơn. Ở AFF Cup 2024, Xuân Son đã ghi bàn từ rất nhiều tình huống "mơ hồ", khi cơ hội ăn bàn không rõ ràng nhờ thể chất, kỹ thuật và tư duy vượt trội. Tiến Linh không phải mẫu tiền đạo dễ dùng như vậy. Để trung phong 28 tuổi ghi bàn, các pha tấn công cần được thiết kế bài bản và kỹ lưỡng hơn. Nhưng như đã đề cập, Tiến Linh có điểm mạnh của riêng mình. HLV Kim Sang-sik sẽ hưởng lợi nếu phát huy tốt năng lực tiền đạo này.
Nắng nóng đỉnh điểm, Nam bộ cán mức 40 độ C
Dù đang đứng thứ 8 trên bảng xếp hạng, nhưng đội bóng phố núi đang là đội bất bại trên sân nhà ở mùa giải năm nay. Qua 6 trận đấu sân nhà ở lượt đi, đội quân của HLV Vũ Tiến Thành thắng 2 hòa 4, điều này cho thấy sân Pleiku đã trở thành thánh địa an toàn của HAGL. Trận đấu này, HAGL có sự góp mặt của cầu thủ Châu Ngọc Quang nên họ càng lợi hại hơn ở những pha triển khai bóng tấn công cũng như dứt điểm cầu môn.Trong khi đó, với đội hình toàn sao, được đầu tư lớn, nhưng CLB Hà Nội thiếu ổn định, vị trí thứ 4 trên bảng xếp hạng chưa khiến bầu Hiển hài lòng. Mục tiêu của HLV Makoto Teguramori là chiến thắng tại phố núi để giúp CLB Hà Nội (20 điểm) rút ngắn điểm số với đội Thể Công Viettel đang dẫn đầu bảng với 25 điểm.Để làm được điều này, đội khách cần phải dứt điểm tốt hơn. Các chân sút chủ lực của đội bóng thủ đô như Nguyễn Văn Quyết, Pedro, Hai Long… cần phải tận dụng tốt cơ hội có được để giúp HLV người Nhật Bản có màn ra mắt hoàn hảo.
