'Nữ hoàng chạy địa hình' về nhất giải marathon lúc nửa đêm ở TP.HCM
Ngày 13.2, tại cuộc họp báo thường kỳ, trả lời câu hỏi của phóng viên đề nghị cho biết tác động từ việc chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump ngưng các hoạt động của USAID đối với những dự án hợp tác giữa hai nước, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Phạm Thu Hằng khẳng định, Việt Nam hết sức quan tâm đến các quyết định của phía Mỹ đối với Cơ quan Phát triển quốc tế Mỹ (USAID). "Trong nhiều năm qua, thông qua các cơ chế, hình thức hợp tác khác nhau, trong đó có USAID, hai nước hợp tác rất hiệu quả trong nhiều lĩnh vực, trong đó có y tế, môi trường, biến đổi khí hậu, cứu trợ thiên tai, và đặc biệt là hợp tác khắc phục hậu quả chiến tranh", bà Hằng nhấn mạnh.Người phát ngôn Bộ Ngoại giao cũng cho biết, các dự án viện trợ của Mỹ đã phát huy hiệu quả ở nhiều tỉnh, thành trên khắp Việt Nam, đem lại cuộc sống tốt đẹp hơn cho những người dân được thụ hưởng từ các dự án đó."Việc ngưng các dự án hỗ trợ USAID, nhất là những dự án rà phá bom mìn, vật liệu nổ còn sót lại sau chiến tranh, dự án tẩy độc sân bay Biên Hòa sẽ tác động mạnh mẽ đến an toàn của con người và môi trường ở khu vực dự án", bà Hằng khẳng định.Người phát ngôn Bộ Ngoại giao cho biết, trong thời gian qua, hỗ trợ của Mỹ và hợp tác của Việt Nam trong tìm kiếm quân nhân Mỹ mất tích trong chiến tranh có ý nghĩa thiết thực, góp phần tăng cường tình hữu nghị giữa nhân dân hai nước, củng cố lòng tin và xây dựng quan hệ tốt đẹp Việt - Mỹ, càng có ý nghĩa quan trọng trong bối cảnh hai nước đang kỷ niệm 30 năm thiết lập quan hệ ngoại giao.Đồng thời nhấn mạnh, trong thời gian tới, Việt Nam mong muốn cùng Mỹ triển khai thực chất, hiệu quả các hoạt động hợp tác này, góp phần đưa quan hệ hai nước phát triển ổn định, lâu dài, theo đúng tinh thần Tuyên bố chung về Quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện vì hòa bình, hợp tác và phát triển bền vững.Bản phối mùa hè kín hở của sao Việt với blazer dáng ngắn, phom rộng cá tính
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.
Điểm chuẩn lớp 10 chuyên TP.HCM tăng, giảm ra sao so với năm 2022?
Trong bối cảnh xe điện ngày càng phổ biến, các thương hiệu đến từ Trung Quốc lại phát triển với tốc độ chóng mặt, Tesla dù là "kẻ mở đường" nhưng hiện nay đang đứng trước sức ép cạnh tranh rất lớn. Đặc biệt trong cuộc chiến về giá bán. Bởi với điểm tựa từ thị trường nội địa, xe điện Trung Quốc có nhiều ưu thế để mở rộng dây chuyền sản xuất, nhờ đó hạ thấp giá thành sản phẩm.Để ứng biến với thực tế này, "gã khổng lồ" xe điện Tesla mới đây rục rịch lên kế hoạch về việc phát triển thêm mẫu mã, trong đó ưu tiên việc cho ra đời một sản phẩm với giá thành "phải chăng" hơn so với những mẫu xe đã có trong danh mục hiện tại như Model 3, Model Y, Model S, Model X hay Cybertruck.Hãng xe điện đến từ Mỹ chưa tiết lộ thông tin cụ thể về tên xe cũng như các thông số kích thước, kỹ thuật hay mức giá. Tuy nhiên, Tesla thông báo đang đẩy mạnh việc cắt giảm chi phí sản xuất nhằm đưa ra thị trường các mẫu xe có giá thành thấp hơn nữa. Báo cáo mới đây của hãng cho biết, trong quý 4/2024, giá vốn hàng bán của Tesla đã giảm xuống mức thấp kỷ lục, dưới 35.000 USD/xe, nhờ vào việc giá nguyên vật liệu giảm. Đây là điều tích cực và là cơ sở để hãng tính toán đến việc sản xuất những mẫu xe mới có giá bán hợp lý hơn.Đáng chú ý, trước đây từng có nhiều thông tin khẳng định rằng "gã khổng lồ" xe điện Mỹ đã từ bỏ kế hoạch phát triển mẫu xe giá rẻ Model 2 (mẫu xe hướng đến thị trường phổ thông). Tuy nhiên, có vẻ như với tình hình hiện tại, trước sức ép cạnh tranh gắt gao từ xe điện Trung Quốc và một số thương hiệu châu Âu như BMW hay Volkswagen, Tesla dường như đã thay đổi quyết định và cân nhắc khởi động lại kế hoạch cũ, nhằm duy trì vị thế.Hiện tại, hãng xe Mỹ cũng chưa tiết lộ thời điểm chính xác tung sản phẩm mới ra thị trường. Tuy nhiên, theo thông tin hé lộ, "tân binh" nhà Tesla nhiều khả năng sẽ xuất hiện trong nửa đầu năm 2025.Bên cạnh phát triển thêm sản phẩm để tăng tính cạnh tranh, duy trì vị thế hiện tại; hãng xe Mỹ cũng tiếp tục chiến lược đầu tư, phát triển tương lai khi công bố sẽ bắt đầu thử nghiệm dịch vụ gọi xe tự hành vào tháng 6.2025 tại Austin, Texas (Mỹ). Đồng thời, thử nghiệm phần mềm Full Self-Driving (FSD) - tính năng hỗ trợ lái xe tiên tiến của mình, tại các bang khác như California trong năm nay.Báo cáo bán hàng mới nhất cho thấy, doanh số Tesla đã hồi phục tốt trong hai quý gần nhất. quý 4/2024, hãng đã bán tổng cộng 495.570 xe, cao hơn mức kỷ lục vừa đạt được trong quý 3 (462.890 xe). Tuy nhiên, kết thúc năm 2024, "gã khổng lồ" này chỉ ghi nhận doanh số tổng trên toàn cầu ở mức 1.789.226 xe, giảm so với mốc 1,8 triệu xe của năm 2023.Đáng chú ý, phần lớn doanh số của Tesla hơn 1,7 đang đến từ hai mẫu xe chủ lực gồm Model Y và Model 3. Điều này đồng nghĩa với việc các mẫu Model S, Model X và Cybertruck chỉ chiếm chưa đến 5% tổng lượng xe bán ra của hãng.
Ở khả năng an toàn, bên cạnh loạt công nghệ kế thừa từ bản cũ, Ford Ranger 2023 đã được cập nhật bổ sung nhiều công nghệ. Ấn tượng có hệ thống kiểm soát tốc độ tự động thông minh, tính năng duy trì làn đường, phanh sau va chạm; hỗ trợ phanh khi lùi, cảnh báo va chạm và phanh khẩn cấp và camera 360 độ…
Bí kíp chăm sóc sức khỏe hệ tiêu hóa người lớn tuổi mùa cuối năm
Chia sẻ về câu chuyện "dở khóc, dở cười" khi mua hoa ngày tết, Trần Thị Thu Huyền, sinh viên Trường ĐH Văn hóa Hà Nội (quê ở Hà Tĩnh), nói: "Năm nay mình về khá trễ nên tới hôm nay là 29 tết mới tranh thủ dọn dẹp nhà cửa và mua hoa trang trí. Các năm trước mình đều mua hoa ly để cắm nhưng năm nay hoa ly hết sớm, mình phải. Dạo quanh 4 khu chợ ở huyện Nghi Xuân (Hà Tĩnh), 1 cành hoa ly có giá 50.000 đồng. Để được một bình hoa, mình cần mua khoảng 3 cành". Có mặt ở khu chợ tại xã Cổ Đạm, huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh vào ngày 29 tết, mọi người vô cùng bận rộn nhưng ai ai cũng tranh thủ thời gian đi chợ tết. Qua nhiều năm, nơi đây vẫn lưu giữ được nét truyền thống của một khu chợ quê, khắp nơi tràn ngập hương vị tết từ hoa đào, hoa mai tới bóng bay và đồ ăn vặt.Tranh thủ thời gian về quê để vui chơi tại chợ tết, Phan Đậu Quỳnh Trang (22 tuổi), ngụ hẻm 193/64/35, phường Phú Diễn, quận Bắc Từ Liêm (Hà Nội), cho biết: "Năm nay lịch nghỉ học của trường mình khá trễ, nên tới ngày 26 tết mình mới có thể trở về quê. Mình cũng tranh thủ trang hoàng không khí tết cho gia đình, dọn dẹp nhà và vui chơi cùng bạn bè. Mỗi lần về quê, mình lại thấy vui và hạnh phúc vì được đoàn viên cùng gia đình, được cùng mọi người chào đón một năm mới an lành".Vòng vào các con đường ngõ nhỏ, không khí tết càng rực rỡ bởi những sắc cờ hoa. Mỗi căn nhà đều treo cờ, trưng bày cây, hoa tết. Dù năm nay hoa đào, hoa mai ảm đạm, nở muộn nhưng mỗi gia đình đều chuẩn bị trưng bày trong nhà để cảm nhận được rõ hơn không khí tết.Với truyền thống bánh chưng bao đời nay của người Việt Nam, nhiều nhà đều tự tay gói và nấu bánh chưng, trò chuyện và sưởi ấm bên bếp củi đỏ rực, cầu chúc một năm mới an lành. Trở về quê sau thời gian dài học tập tại Hàn Quốc, Đinh Thị Thu Hương (22 tuổi) chia sẻ: "Mình thấy quê hương đã thay đổi nhiều, đường sá hiện đại hơn, ai ai cũng tất bật chuẩn bị một năm mới vui vẻ và đủ đầy. Mình cũng tranh thủ vui chơi trong mấy ngày ở nhà, cùng gia đình chuẩn bị mâm cỗ và gặp gỡ, trò chuyện với họ hàng".
