Chợ chậm tiến độ nhiều năm vì chủ thầu lãnh án
Ngày 21.2, đại diện Ban tổ chức các giải bóng đá chuyên nghiệp quốc gia 2024-2025 thuộc Công ty Cổ phần bóng đá chuyên nghiệp Việt Nam (VPF) đã đến sân Hà Tĩnh để kiểm tra, đánh giá, kết luật chất lượng mặt sân. Phía VPF cho biết sân Hà Tĩnh gặp nhiều vấn đề như mặt sân mềm, không bằng phẳng, cỏ trên sân không đồng đều, nhiều khu vực cỏ rất thưa (khu vực trước khán đài A, giữa sân, khu vực cầu môn…). Nguyên nhân chính là do thời tiết không thuận lợi. VPF đề nghị CLB Hà Tĩnh nhanh chóng khắc phục những tình trạng này bằng cách tiếp tục tạm dừng các hoạt động tập luyện, thi đấu trên mặt sân. Đồng thời, phía CLB phải tăng cường công tác duy tu, chăm sóc mặt sân, có giải pháp đối với việc chăm sóc mặt cỏ trong điều kiện thời tiết lạnh, mưa phùn, sương muối. Ngay lập tức, CLB Hà Tĩnh đã phối hợp với Trung tâm huấn luyện và thi đấu TDTT Hà Tĩnh (đơn vị quản lý sân Hà Tĩnh) để đưa ra phương án khắc phục hiểu quả sớm nhất. Theo kế hoạch, phía VPF sẽ tiếp tục đánh giá chất lượng sân Hà Tĩnh vào ngày 24.2. Nếu chất lượng chưa được đảm bảo, CLB Hà Tĩnh đăng ký mượn sân Vinh để làm sân nhà trong cuộc tiếp đón CLB Thanh Hóa ở vòng 15 V-League, diễn ra ngày 28.2.Trước đó, mặt sân CLB Hà Tĩnh bị phàn nàn không đảm bảo chất lượng sau trận đấu với CLB Công an Hà Nội. HLV Alexandre Polking của đội bóng ngành công an cũng thể hiện sự bức xúc khi các học trò của ông không có những màn trình diễn tốt nhất do mặt sân quá xấu. VPF lập tức đưa ra công văn để nhắc nhở CLB Hà Tĩnh và yêu cầu đội bóng sớm khắc phục tình trạng này. Ngoài CLB Hà Tĩnh, một đội bóng khác cũng rơi vào tình trạng tương tự là CLB Bình Định. Thời tiết tại Quy Nhơn cũng khá giống với Hà Tĩnh nên mặt sân Quy Nhơn cũng không đảm bảo chất lượng.
Lạc rang thơm lừng con phố
Hãng AFP ngày 27.1 dẫn lời phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ninh cho rằng khó có khả năng virus SARS-CoV-2 xuất phát từ một phòng thí nghiệm.Bà Mao nói: "Kết luận rằng việc rò rỉ từ phòng thí nghiệm là cực kỳ khó xảy ra đã được nhóm chuyên gia Trung Quốc và Tổ chức Y tế thế giới đưa ra dựa trên các chuyến thăm thực tế đến các phòng thí nghiệm có liên quan ở Vũ Hán (tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc)".Phát ngôn viên này khẳng định kết luận này "đã được cộng đồng quốc tế và cộng đồng khoa học công nhận rộng rãi".Tuần trước, Cơ quan Tình báo trung ương Mỹ (CIA) đưa ra bản đánh giá mới, trong đó các chuyên gia phân tích thiên về giả thuyết virus SARS-CoV-2 có nguồn gốc từ phòng thí nghiệm.Trong các năm qua, CIA cho biết chưa có đủ thông tin để kết luận đại dịch Covid-19 có nguồn gốc tự nhiên từ một chợ nông sản ở Vũ Hán (Trung Quốc), hay tình cờ bị rò rỉ từ một phòng thí nghiệm ở đó.Sự thay đổi mới nhất dựa trên "cơ quan báo cáo có sẵn", dù lý thuyết nào trong số đó cũng có thể xảy ra, một phát ngôn viên của CIA cho biết.Tháng trước, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) kêu gọi Trung Quốc cung cấp thêm dữ liệu để hiểu về nguồn gốc bệnh. Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ninh sau đó khẳng định nước này đã chia sẻ thông tin về Covid-19 mà "không hề giữ lại điều gì".Trong phát biểu ngày 27.1, phát ngôn viên này kêu gọi Mỹ "dừng chính trị hóa và lợi dụng vấn đề truy xuất nguồn gốc", đồng thời kêu gọi Mỹ "ngừng bôi nhọ và đổ lỗi cho các quốc gia khác, (và) nên phản hồi những lo ngại chính đáng của cộng đồng quốc tế càng sớm càng tốt".Tại Mỹ, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa bệnh tật cho biết các dịch bệnh Covid-19, cúm A và virus hợp bào hô hấp (RSV) đều tăng kể từ tháng 11.2023.Trong tuần lễ từ 12-18.1, có khoảng 1/4 các ca xét nghiệm cúm A, 8,8% các ca xét nghiệm RSV và 6,2% các ca xét nghiệm Covid-19 có kết quả dương tính. Về norovirus, trong tuần lễ kết thúc ngày 4.1, gần 28% các xét nghiệm này có kết quả dương tính. Norovirus là virus đường ruột rất dễ lây nhiễm qua tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp với người bị bệnh, gây nôn mửa và tiêu chảy nghiêm trọng.
Đến Paris ăn ốc sên, gan ngỗng và ngắm tháp Eiffel
Vào rạng sáng 10.3, Dương Mịch đã đúng giờ gửi lời chúc mừng sinh nhật đến Lưu Thi Thi: "Chúc mừng sinh nhật, tiểu Lưu thân yêu! Chúc cậu luôn khỏe mạnh, bình an và thuận lợi!", một lời chúc đơn giản nhưng chứa đựng sự ấm áp. Đây đã là năm thứ tư liên tiếp Dương Mịch giữ thói quen này, khiến người hâm mộ không khỏi xúc động trước tình bạn kéo dài gần 2 thập kỷ giữa hai nữ diễn viên. Tình bạn giữa Dương Mịch và Lưu Thi Thi bắt đầu từ năm 2008, khi cả hai cùng tham gia Tiên kiếm kỳ hiệp 3. Lúc đó, Dương Mịch đảm nhận vai Tuyết Kiến sắc sảo, còn Lưu Thi Thi hóa thân thành Long Quỳ dịu dàng. Sự đối lập trong tính cách nhân vật cũng phản ánh phần nào con người thật của họ ngoài đời, một Dương Mịch thẳng thắn, hoạt bát và một Lưu Thi Thi điềm đạm, kín tiếng. Sự bù trừ hoàn hảo này đã giúp họ nhanh chóng trở thành bạn thân, thậm chí Lưu Thi Thi từng hài hước chia sẻ: "Tôi và Dương Mịch là nhất kiến chung tình".Tuy nhiên, không lâu sau, mối quan hệ của họ dần vướng phải những tin đồn rạn nứt. Năm 2011, cả hai đều vươn lên hàng sao hạng A với hai bộ phim "đại bạo", Dương Mịch với Cung Tỏa Tâm Ngọc, Lưu Thi Thi với Bộ Bộ Kinh Tâm. Sự thành công song song này vô tình đặt họ vào thế cạnh tranh, khiến những đồn đoán về sự xa cách giữa hai người ngày càng lan rộng. Đặc biệt, vào năm 2016, khi Lưu Thi Thi kết hôn với Ngô Kỳ Long nhưng không mời Dương Mịch tham dự, nhiều người tin rằng tình bạn này đã thực sự chấm dứt.Tưởng chừng mối quan hệ "tỷ muội thân thiết" ngày nào sẽ mãi trôi vào dĩ vãng, nhưng đến năm 2019, Dương Mịch và Lưu Thi Thi bất ngờ bị bắt gặp đi dạo cùng nhau trong công viên. Không dừng lại ở đó, Dương Mịch còn bao trọn rạp để ủng hộ bộ phim mới của Lưu Thi Thi, khiến dân mạng xôn xao về khả năng "nối lại tình xưa". Kể từ năm 2022, mỗi dịp sinh nhật Lưu Thi Thi, Dương Mịch đều kiên trì gửi lời chúc mừng đúng giờ, thậm chí còn chuyển từ cách gọi trang trọng "Thi Thi" sang biệt danh thân mật "tiểu Lưu". Cả hai cũng không ngần ngại đăng ảnh chụp chung, thay vì chỉ là những tấm hình cũ từ thời mới vào nghề. Những hành động này khiến người hâm mộ không khỏi xúc động, thậm chí còn trêu đùa rằng họ giống như một cặp đôi "gương vỡ lại lành".Không chỉ gắn bó trong cuộc sống cá nhân, Dương Mịch và Lưu Thi Thi còn có điểm chung trong sự nghiệp khi cả hai đang bước vào giai đoạn chuyển mình đầy thách thức. Lưu Thi Thi sau khi sinh con đã trở lại màn ảnh nhỏ với hàng loạt bộ phim cổ trang như Nhất Niệm Quan Sơn, Chưởng Tâm, nhưng diễn xuất của cô lại gây nhiều tranh cãi. Nhiều khán giả cho rằng ánh mắt cô thiếu cảm xúc, thoại không rõ ràng, khiến hình ảnh nàng "Nhược Hy" năm nào dần mất đi hào quang. Dương Mịch cũng không khá hơn khi tần suất đóng phim giảm mạnh. Tác phẩm mới không đạt được kỳ vọng, bị đánh giá là kịch bản nhạt nhòa, diễn xuất thiếu sự mới mẻ.Dù vấp phải nhiều ý kiến trái chiều, Dương Mịch và Lưu Thi Thi vẫn đang nỗ lực khẳng định bản thân. Họ không còn là những tiểu hoa đán trẻ trung cạnh tranh nhau trên màn ảnh mà đang dần bước vào thời kỳ chín muồi, nơi kinh nghiệm và khí chất quan trọng hơn nhan sắc. Tình bạn của Dương Mịch và Lưu Thi Thi cũng phần nào phản ánh thực tế khắc nghiệt của lứa tiểu hoa đán 8X trong làng giải trí Hoa ngữ.
"Chúng tôi không thể chấp nhận được việc Mỹ ra lệnh và đe dọa. Tôi thậm chí sẽ không đàm phán với họ. Hãy làm bất cứ thứ gì mà các ông muốn", truyền thông nhà nước Iran dẫn lời Tổng thống Pezeshkian nói ngày 11.3.Trước đó, Lãnh tụ tối cao Iran Ali Khamenei ngày 8.3 tuyên bố Tehran sẽ không bị ép buộc để ngồi vào bàn đàm phán. Tuyên bố được đưa ra một ngày sau khi Tổng thống Mỹ Trump cho biết ông đã gửi thư kêu gọi Iran tham gia đàm phán về một thỏa thuận hạt nhân mới.Tổng thống Mỹ khi đó vừa bày tỏ sự cởi mở với một thỏa thuận với Tehran, vừa tái khởi động chiến dịch "gây sức ép tối đa" mà ông đã áp dụng trong nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên (2017 - 2021) để cô lập Iran khỏi nền kinh tế toàn cầu và đẩy kim ngạch xuất khẩu dầu của nước này xuống mức 0. Trong một cuộc phỏng vấn với Fox Business tuần trước, ông Trump nói rằng có 2 cách để giải quyết vấn đề Iran: bằng quân sự hoặc ký một thỏa thuận để ngăn chặn Tehran sở hữu vũ khí hạt nhân.Theo Reuters, Iran từ lâu đã phủ nhận việc muốn phát triển vũ khí hạt nhân. Tuy nhiên, Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) cảnh báo nước này đang "tăng tốc đáng kể" việc làm giàu uranium lên tới độ tinh khiết 60%, gần với mức để chế tạo vũ khí khoảng 90%.Iran đã đẩy nhanh hoạt động hạt nhân từ năm 2019, một năm sau khi Tổng thống Trump rút khỏi thỏa thuận hạt nhân được ký giữa Iran và nhóm P5+1 (gồm Mỹ, Anh, Pháp, Nga, Trung Quốc và Đức) vào năm 2015 và áp đặt lại các lệnh trừng phạt làm tê liệt nền kinh tế của nước này.Dự kiến, Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc sẽ họp kín vào ngày 12.3 để thảo luận về việc Iran mở rộng kho dự trữ uranium gần đạt đến cấp độ vũ khí. Các nhà ngoại giao cho hay họ mong muốn hội đồng thảo luận về nghĩa vụ của Iran trong việc cung cấp cho IAEA những thông tin cần thiết để làm rõ khúc mắc liên quan vật liệu hạt nhân chưa khai báo được phát hiện tại nhiều địa điểm ở Iran, theo Reuters.
Phát động phong trào hiến máu tình nguyện trong tuổi trẻ quân đội năm 2024
Lý giải về mức tăng này, Tổng cục Thống kê cho biết giá xăng dầu tăng theo giá nhiên liệu thế giới là nguyên nhân chính khiến CPI tăng cao. Cụ thể, nhóm giao thông tăng cao nhất với 1,95% (CPI chung tăng 0,19 điểm %), chủ yếu do giá xăng trong nước tăng 4,78%; giá dầu diesel tăng 2,01% do ảnh hưởng của các đợt điều chỉnh giá trong tháng.
Đạo diễn Lý An: 'Sẽ không làm thêm phim 3D nào nữa'
Tuyển Việt Nam bay cao ở Asian Cup 2019: Tôn vinh bóng đá tư nhân?
Diễn biến này đã gây cơn sốt dữ dội đối với các CĐV Jamaica, những người sắp được toại nguyện chứng kiến thần tượng Messi đến đây thi đấu từ chỗ tưởng chừng sẽ không thể xảy ra. Đây được xem là sự kiện lớn nhất tại đất nước này, kể từ khi huyền thoại người Brazil, "Vua bóng đá" Pele và CLB Santos đến đây thi đấu vào năm 1971.CLB Cavalier đã có quyết định gây sốc khi thay đổi sân đấu quen thuộc East Field chỉ có 3.000 chỗ ngồi, sang sân vận động Quốc gia ở thủ đô Kingston (Jamaica) có sức chứa lên đến 35.000 chỗ ngồi, khi được gặp Inter Miami của Messi trong trận lượt về vòng 16 đội giải CONCACAF Champions Cup.Tuy nhiên, suýt chút nữa quyết định này đã bị hớ, do Messi liên tiếp các trận gần đây không thi đấu vì bị quá tải và ảnh hưởng cơ bắp. Danh thủ 37 tuổi người Argentina không thi đấu trong 3 trận gần đây của Inter Miami. Vắng Messi, Inter Miami vẫn liên tiếp có chiến thắng, bao gồm trận thắng Cavalier tỷ số 2-0 ở lượt đi, và 2 trận thắng Houston Dynamo FC tỷ số 4-1 và Charlotte FC tỷ số 1-0 tại MLS (giải bóng đá nhà nghề Mỹ).Các kết quả này dẫn tới suy đoán, dù Messi đã trở lại trong trận gặp Charlotte FC, nhưng không ra sân thi đấu một phút nào cũng sẽ không đến Jamaica thi đấu trận lượt về với Cavalier, bất chấp CĐV nơi đây đã sớm mua hết 35.000 vé để chờ xem trận đấu.May mắn, trong buổi tập ngày 13.3 trước khi toàn đội Inter Miami bay đến Jamaica, HLV Mascherano xác nhận: "Messi đã hồi phục cơ bắp một cách đáng kể. Anh ấy đã tập luyện rất tốt và hoàn thành toàn bộ buổi tập với cả đội trong tâm trạng rất háo hức. Messi sẽ cùng chúng tôi đến Jamaica, nhưng việc anh ấy thi đấu trong đội hình chính hay ngồi dự bị, hoặc bao nhiêu phút trong trận đấu, chúng tôi sẽ xem xét và quyết định".Hình ảnh Messi và đồng đội tươi cười lên máy bay đến Jamaica ngày 13.3, cũng chính thức mở hội cho các CĐV nơi đây. Vé xem trận đấu đã bán hết, nay trở nên là món hàng đắt giá được nhiều người săn lùng mua lại trên các trang bán vé trực tuyến và nền tảng mạng xã hội, tờ Marca (Tây Ban Nha) cho biết.Khả năng Messi sẽ thi đấu ít nhất là vài mươi phút trong trận Inter Miami gặp Cavalier là cực kỳ lớn. Do gần đây, HLV Mascherano khẳng định đã muốn tung danh thủ này vào sân ở trận gặp Charlotte FC, nhưng phải thay đổi kế hoạch vì đội nhà gặp bất lợi vì thiếu người từ sớm do thủ môn Oscar Ustari nhận thẻ đỏ.Nếu tiếp tục vượt qua Cavalier trong trận lượt về, Inter Miami sẽ vào tứ kết CONCACAF Champions Cup gặp đối thủ mạnh ở nước Mỹ là Los Angeles FC. Khi đó, Messi cũng sẽ có dịp đối đầu trở lại với những đối thủ cũ từ đội tuyển Pháp như thủ môn Hugo Lloris và tiền đạo Olivier Giroud.
Công đoàn tập trung bảo vệ quyền lợi cho người lao động
Ngày 3.3.2025, Phòng Cảnh sát hình sự Công an TP.HCM đã ra lệnh giữ người trong trường hợp khẩn cấp, quyết định tạm giữ, lệnh bắt người bị giữ trong trường hợp khẩn cấp đối với 9 nghi phạm để điều tra về hành vi “gây rối trật tự công cộng”.9 nghi phạm bị bắt khẩn cấp gồm: Hồ Ngọc Tuấn (25 tuổi, ở huyện Bình Chánh), Nguyễn Văn Quyết (30 tuổi), Vũ Thị Thanh Xuân (30 tuổi, là vợ của nghi phạm Quyết, cùng ở quận 12), Nguyễn Đăng Khoa (25 tuổi, quê Long An), Nguyễn Văn Thẩm, Nguyễn Quốc Cường, Phạm Hùng Cường, Nguyễn Hoàng Sơn và Lê Văn Nghĩa.Đồng thời, công an tạm cho gia đình bảo lãnh đối với 2 nghi phạm khác là nghi phạm Ngô Văn Ràng và Huỳnh Ngọc Hưng.Trước đó, đoạn video này lan truyền trên mạng xã hội vào đầu tháng 3.2025.Câu chuyện bắt đầu từ việc bán hàng online ế ẩm của nghi phạm Hồ Ngọc Tuấn. Tại cơ quan công an, nghi phạm này cho biết vì quá ít người xem video trên kênh TikTok của mình nên đã nảy ra ý tưởng quay video khiêng quan tài để gây chú ý. Nhóm của nghi phạm Tuấn đã liên hệ trại hòm Nhạn Bảo Thọ (ở Long An), gặp nghi phạm Nguyễn Văn Thẩm, mua một quan tài với giá 3,5 triệu đồng rồi sơn màu đen. Sau đó thuê thêm 4 người khiêng với giá 500.000 đồng/người.Đến cuối tháng 1.2025, nhóm của nghi phạm Tuấn xuống trại hòm, dán decal vào 2 mặt bên hông quan tài rồi gửi lại, nhờ nghi phạm Thẩm giữ hộ, khi nào chụp quảng cáo sẽ mang lên TP.HCM. Sau đó, nhóm tiếp tục liên hệ với studio, thuê mẫu ảnh, và thống nhất ngày ghi hình là 25.2 trên đường Huyền Trân Công Chúa (quận 1).Cảnh quay được thực hiện tại nhiều địa điểm. Ban đầu nhóm thử nghiệm trên đường Huyền Trân Công Chúa và Nguyễn Thị Minh Khai, nhưng chưa vừa ý, nên nhóm này quyết định ra chợ Bến Thành. 15 giờ chiều 25.2, cả nhóm mặc đồ đen, khiêng quan tài đi bộ dưới lòng đường Lê Lai. Xong cảnh quay, quan tài được mang về Long An cất giữ, chờ đăng clip lên mạng.Công an TP.HCM xác định clip đã thu hút đông đảo người xem. Theo thống kê của công an, tính đến 4 giờ ngày 3.3, bài đăng đã được hơn 8.000 lượt thích, hàng trăm lượt bình luận và hàng ngàn lượt chia sẻ. Cơ quan điều tra đánh giá hành động quay clip, khiêng quan tài diễu hành trên đường phố đông người qua lại gây ảnh hưởng xấu đến an ninh trật tự xã hội. Nghi phạm Hồ Ngọc Tuấn cùng nhóm nghi phạm tổ chức cho quay video, biên tập và đăng lên bằng tài khoản cá nhân trên các nền tảng mạng xã hội TikTok có số lượng người theo dõi, bình luận và tương tác đặc biệt lớn, gây ảnh hưởng xấu trong dư luận xã hội. Do đó, hành vi của nhóm người có dấu hiệu của tội “gây rối trật tự công cộng”.Hiện Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP.HCM tiếp tục thu thập tài liệu, chứng cứ để xử lý nhóm người theo quy định.
al-nassr đấu với al khaleej
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.
quay-thử-xổ-số-miền-trung-thứ-tư
