Tại sao smartphone không cần quạt tản nhiệt dù mạnh mẽ như PC?
Hàng loạt vụ cháy bắt đầu từ ngày 7.1 (giờ địa phương) đã tàn phá nhiều khu vực ở California (Mỹ) khiến hàng trăm nghìn cư dân (trong đó có nhiều ngôi sao) phải sơ tán. Theo People, cũng như những người dân trong khu vực bị tàn phá, nhiều người nổi tiếng ở Hollywood đang hoang mang, suy sụp khi nhà cửa bị thiêu rụi trong biển lửa.Trên Instagram hôm 10.1 (giờ Việt Nam), Paris Hilton đăng video biệt thự của cô bị thiêu rụi hoàn toàn khi đám cháy Palisades lan đến Malibu (Los Anegles, Mỹ). Người đẹp chia sẻ: "Tôi đang đứng đây, ở ngay nơi từng là nhà của chúng tôi và cảm giác đau lòng thực sự không thể diễn tả được. Khi lần đầu tiên nhìn thấy tin tức, tôi hoàn toàn bị sốc, tôi không thể xử lý được gì. Nhưng bây giờ, khi đứng đây và tận mắt chứng kiến, tôi cảm thấy như trái tim mình vỡ tan thành hàng triệu mảnh". Bà mẹ hai con chia sẻ những kỷ niệm khó quên bên gia đình trong biệt thự này và bày tỏ: "Nhìn thấy nó tan thành tro bụi, nỗi đau đớn trong tôi không thể diễn ra thành lời". Tuy nhiên, cô thấy vô cùng may mắn khi những người thân yêu, các con và thú cưng đều an toàn.Paris Hilton bày tỏ: "Điều khiến trái tim tôi tan vỡ hơn nữa là biết rằng đây không chỉ là câu chuyện của riêng tôi. Rất nhiều người đã mất tất cả. Không chỉ là những bức tường và mái nhà mà chính là những kỷ niệm đã biến những ngôi nhà đó thành tổ ấm". Cô cũng gửi lời tri ân, động viên với lực lượng cứu hỏa đang làm việc hết công suất đồng thời cho biết đội ngũ của mình đang tìm cách hỗ trợ tốt nhất cho các nạn nhân. "Và gửi đến tất cả những ai đang trải qua nỗi đau này, hãy biết rằng mọi người không đơn độc. Chúng ta cùng nhau vượt qua. Chúng ta sẽ xây dựng lại, chúng ta sẽ chữa lành và chúng ta sẽ vươn lên mạnh mẽ hơn trước. Hãy để điều này nhắc nhở bạn hãy luôn giữ chặt những người thân yêu của mình. Hãy trân trọng những khoảnh khắc. Cuộc sống có thể thay đổi trong chốc lát và tình yêu mà chúng ta chia sẻ mới thực sự quan trọng", tiểu thư nhà Hilton nhắn nhủ. Nam diễn viên Milo Ventimiglia nghẹn ngào khi trở lại ngôi nhà chỉ còn là đống đổ nát của anh cùng với chương trình CBS Evening News. Anh bày tỏ rằng đây là điều thực sự nặng nề và bộc bạch: "Bạn bắt đầu nghĩ về tất cả những kỷ niệm và những ngóc ngách khác nhau trong ngôi nhà, rồi bạn nhìn thấy nhà của hàng xóm đến mọi thứ xung quanh và trái tim bạn vụn vỡ".Tài tử phim This is us cho biết anh và vợ Jariah Mariano (đang mang thai ở tháng thứ 9) đã chứng kiến ngọn lửa dữ dội nhấn chìm căn nhà của họ qua camera an ninh và bất lực. "Và đến một thời điểm nào đó, chúng tôi chỉ có thể tắt màn hình. Tiếp tục xem thì có ích gì? Chúng tôi chấp nhận sự mất mát". Dù vậy, ngôi sao 47 tuổi cảm thấy may mắn khi gia đình vẫn bình yên. "Chúng ra rồi sẽ ổn thôi. Vợ và con mới là điều quan trọng nhất với tôi", Ventimiglia chia sẻ trong khi đang nhìn lại cơ ngơi của mình nay chỉ còn là một đống đổ nát.Nam diễn viên Billy Crystal xác nhận với People rằng gia đình ông đã mất ngôi nhà gắn bó suốt mấy chục năm. Ngôi sao 76 tuổi chia sẻ: "Không từ ngữ nào có thể diễn tả được sự tàn phá khủng khiếp mà chúng ta đang chứng kiến và trải qua. Chúng tôi đau đớn cho những người bạn và hàng xóm của mình, những người cũng đã mất nhà cửa, cơ nghiệp trong thảm kịch này. Janice và tôi đã sống trong ngôi nhà của mình từ năm 1979. Chúng tôi nuôi dạy con cháu ở đây. Từng góc trong ngôi nhà của chúng tôi đều tràn ngập tình yêu thương. Những kỷ niệm đẹp không thể nào mất đi. Tất nhiên là chúng tôi rất đau lòng nhưng với tình yêu thương của con cái và bạn bè, chúng tôi sẽ vượt qua".Tổ ấm của cặp diễn viên Bryan Greenberg - Jamie Chung cũng bị thiêu rụi trong vụ hỏa hoạn. Trên Instagram hôm 9.1, tài tử phim Cuộc chiến nàng dâu xác nhận thông tin này và bày tỏ: "Tất cả như chỉ là một cơn mơ. Nhưng may mắn thay, cả gia đình vẫn an toàn. Cảm ơn những người lính cứu hỏa đang liều mạng sống của mình ở ngoài kia. Hãy giữ an toàn nhé!".Bên cạnh những tên tuổi kể trên, nhà của nhiều người nổi tiếng khác như: ngôi sao kỳ cựu Anthony Hopkins, vợ chồng tài tử Miles Teller - Keleigh Teller, cặp diễn viên Cobie Smulders - Taran Killam, Adam Brody - Leighton Meester, Tina Knowles (mẹ của Beyoncé), nhạc sĩ Diane Warren, ca sĩ Jhene Aiko, minh tinh Anna Faris, Jennifer Grey… cũng bị lửa thiêu sạch.Trong khi đó, nhiều nghệ sĩ khác phải gấp rút sơ tán khỏi nhà vì đám cháy ngày càng lan rộng. Trên Instagram, Chrissy Teigen tiết lộ cô cùng chồng John Legend phải đóng gói đồ đạc khẩn trương để ra khỏi biệt thự ở Beverly Hills (California) vào hôm 8.1. Nữ người mẫu gọi Los Angeles đang như "địa ngục" và không có có từ ngữ nào để mô tả sự tàn phá khủng khiếp ở đó.Ngôi sao truyền hình Elizabeth Chambers cũng đưa hai con rời khỏi nhà từ hôm 7.1 (giờ địa phương). Nữ diễn viên chia sẻ rằng cô đã quay lại vào hôm sau để lấy hộ chiếu và đồ đạc giá trị còn lại đồng thời gọi quang cảnh nhìn từ cửa sổ nhà mình là "ngày tận thế thực sự".Cầu trượt thoát hiểm rớt khỏi máy bay Boeing và trôi tới địa điểm kỳ lạ
Đại sứ Nhật Bản tại Việt Nam Ito Naoki cho biết, nhiều doanh nghiệp Nhật Bản có mong muốn và tâm huyết tăng cường đầu tư, giao thương với Việt Nam. Các doanh nghiệp đều kỳ vọng sự phát triển của nền kinh tế Việt Nam thời gian tới, nhất là với kỷ nguyên vươn mình, cuộc cách mạng về tinh gọn tổ chức bộ máy…Ông bày tỏ tin tưởng những kết quả đơn giản hóa thủ tục hành chính, đẩy nhanh việc ra các quyết định, cải thiện môi trường đầu tư của Chính phủ Việt Nam hiện nay sẽ giúp gia tăng đầu tư của Nhật Bản.Ông Ozasa Haruhiko, Trưởng đại diện Tổ chức Xúc tiến thương mại Nhật Bản (JETRO) Hà Nội, cho biết qua khảo sát gần đây nhất với các doanh nghiệp Nhật Bản, một trong những quốc gia được kỳ vọng nhất là Việt Nam.Theo đó, hơn 60% doanh nghiệp Nhật Bản tại Việt Nam đánh giá có lãi trong năm 2024, cao nhất trong 5 năm qua. Các doanh nghiệp cũng dự đoán tăng trưởng mạnh mẽ, 56% doanh nghiệp có kế hoạch mở rộng hoạt động trong 1 - 2 năm tới, đứng đầu tại ASEAN và Việt Nam là một trong những quốc gia có động lực phát triển mạnh mẽ nhất.Tại tọa đàm, các doanh nghiệp và tổ chức của Nhật Bản như Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA), Ngân hàng JBIC, các tập đoàn Moeco, Marubeni, Tokyo Gas, Shimizu, Sumitomo, Hitachi, Nippon Koei, Toyota, Aeon… đã trình bày cơ hội hợp tác.Đồng thời, đề xuất kiến nghị trong các lĩnh vực như năng lượng, triển khai đường sắt đô thị Hà Nội tuyến số 2 Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo, cao tốc Bắc - Nam đoạn Bến Lức - Long Thành, phát triển giao thông vùng đồng bằng sông Cửu Long, việc phát triển Trường đại học Việt - Nhật, thúc đẩy đầu tư hướng tới tương lai, triển khai các dự án ODA thế hệ mới…Trước quan tâm của doanh nghiệp Nhật Bản về Việt Nam quyết liệt tinh gọn bộ máy, Thủ tướng cho biết, mục tiêu là giảm thời gian, chi phí đầu vào, chi phí tuân thủ, giảm phiền hà, sách nhiễu cho người dân và doanh nghiệp, nâng cao năng suất lao động.Việc thực hiện cuộc cách mạng này và quá trình vận hành bộ máy mới cũng có thể phát sinh những vướng mắc, nhưng phía Việt Nam cam kết các cơ quan sẽ giải quyết nhanh chóng, không để ảnh hưởng tới người dân và doanh nghiệp.Với các vấn đề cụ thể, Thủ tướng giao Phó chủ tịch TP.HCM Bùi Xuân Cường, các cơ quan liên quan hoàn thành dứt điểm trước 30.4 các vấn đề liên quan thanh toán cho nhà thầu với dự án metro số 1 TP.HCM Bến Thành - Suối Tiên.Với Dự án lọc hóa dầu Nghi Sơn, Thủ tướng đã có nhiều cuộc làm việc, trao đổi với lãnh đạo Nhật Bản, Ngân hàng JBIC và các đối tác liên quan, Thủ tướng đề nghị JBIC khẩn trương, tích cực thực hiện các thỏa thuận, cam kết để cùng sớm tháo gỡ dứt điểm các khó khăn, vướng mắc cho dự án.Người đứng đầu Chính phủ Việt Nam cũng đề nghị phía Chính phủ, doanh nghiệp Nhật Bản tiếp tục quan tâm, thúc đẩy triển khai nhanh các dự án hợp tác trọng điểm, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ cao, mang tính biểu tượng trong quan hệ hai nước, điển hình như dự án hợp tác phóng vệ tinh vào quỹ đạo năm 2025.Cùng với đó, phía Nhật Bản tăng cường ODA thế hệ mới, mở rộng hơn, tăng quy mô, đơn giản hóa thủ tục, tạo điều kiện thuận lợi để giải ngân nhanh hơn. Đồng thời, Thủ tướng mong các doanh nghiệp Nhật Bản đưa ra quyết định nhanh hơn và phối hợp với phía Việt Nam hài hòa hóa thủ tục.
Xử phạt 2 người tung tin 'cô gái nhiễm HIV lây cho nhiều người'
Ngược lại, mặt hàng cà phê arabica tiếp tục gây bất ngờ khi sàn giao dịch New York ghi nhận thêm một phiên tăng giá mạnh. Kỳ hạn giao tháng 5 tăng 126,5 USD lên 4.680 USD/tấn. Các kỳ hạn còn lại cũng đồng loạt tăng từ 110 - 115 USD/tấn.
Tối cùng ngày, Đội Cảnh sát PCCC và cứu nạn cứu hộ Công an Q.1 phối hợp các đơn vị chức năng xử lý hiện trường, làm rõ nguyên nhân vụ cháy ô tô tại giao lộ Nguyễn Đình Chiểu - Nguyễn Bỉnh Khiêm (P.Đa Kao, Q.1).Khoảng 20 giờ 30 ngày 4.1.2025, tài xế điều khiển ô tô lưu thông trên đường Nguyễn Bỉnh Khiêm, hướng từ vòng xoay Điện Biên Phủ về đường Nguyễn Thị Minh Khai. Khi đến giao lộ Nguyễn Đình Chiểu - Nguyễn Bỉnh Khiêm (P.Đa Kao, Q.1), ô tô bất ngờ bốc cháy ngùn ngụt. Lúc này, tài xế nhanh chóng mở cửa, thoát khỏi ô tô an toàn. Phát hiện vụ việc, người dân xung quanh dùng bình chữa cháy mini dập lửa nhưng bất thành. Ngọn lửa nhanh chóng bùng lên bao trùm cả ô tô.Nhận tin báo, Đội Cảnh sát PCCC và cứu nạn cứu hộ Công an Q.1 đã điều động nhiều cán bộ, chiến sĩ cùng xe chữa cháy đến hiện trường dập lửa.Bước đầu, vụ cháy không gây thương vong về người. Vụ cháy khiến ô tô bị hư hỏng hoàn toàn.Nguyên nhân vụ cháy ô tô đang được tiếp tục làm rõ.
Đất ngoại thành sốt vì tin lên thành phố
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.
