Nghệ An đứng đầu về diện tích rừng toàn quốc
Ngày 29.12.2024, ở trận bán kết lượt về AFF Cup 2024 giữa đội tuyển Việt Nam và Singapore, Tấn Tài dính chấn thương đứt dây chằng đầu gối phải. Đến ngày 14.1.2025, anh được phẫu thuật tại Bệnh viện Vạn Hạnh (TP.HCM). Sau đó, hậu vệ phải sinh năm 1997 nằm lại bệnh viện 3 ngày để theo dõi rồi về nhà người thân ở TP.HCM để tập phục hồi. Đến ngày 24.1, anh trở về quê nhà Hoài Ân (Bình Định) để tận hưởng kỳ nghỉ Tết Nguyên đán Ất Tỵ cùng gia đình. Trong buổi chia sẻ cùng Báo Thanh Niên vào chiều 28.1 (29 Tết), Tấn Tài chia sẻ: "Thời tiết ở quê lạnh hơn TP.HCM, nên khiến chân tôi khá buốt. Mấy ngày qua tôi không được ngủ sâu giấc do chân còn hơi đau, chưa thật sự thoải mái". Anh nói thêm: "Tuy nhiên, giờ mọi chuyện cũng đã ổn hơn rất nhiều rồi. Sau khi phẫu thuật, chân tôi gần như mất cơ hoàn toàn và không thể co duỗi. Nhưng hiện tại, cơ cũng dần hồi phục. Tôi thường xuyên tập các bài co duỗi để chân không bị cứng. Mỗi ngày, tôi tập đến khi chân mỏi rồi sẽ chườm đá, hồi phục, nghỉ ngơi rồi sẽ tập tiếp. Có như vậy, chân mới khỏe để bước vào giai đoạn hồi phục quan trọng hơn, diễn ra sau Tết Nguyên đán". Ngày mùng 6 Tết, Tấn Tài sẽ di chuyển vào TP.HCM để tập hồi phục tại Trung tâm RTD Rehab của bác sĩ đội tuyển Việt Nam Trần Huy Thọ. Nàng WAG Phạm Thị Hiếu và cậu con trai Tiger cũng sát cánh cùng hậu vệ sinh năm 1997 trong hành trình gian nan này. Đây sẽ là động lực cũng như điểm tựa để Tấn Tài trở lại mạnh mẽ hơn. Tấn Tài chia sẻ: "Thời gian tới, tôi sẽ tập trung toàn lực vào quá trình hồi phục. Sau khi thật sự ổn, tôi mới trở về tập trung cùng CLB Bình Dương. Tôi cũng đã xin phép HLV trưởng Nguyễn Công Mạnh và được đồng ý. Phía trước sẽ là một chặng đường gian nan nhưng tôi tự tin mình sẽ trở lại thật mạnh mẽ để có thể sớm cống hiến cho CLB Bình Dương cũng như đội tuyển Việt Nam". Bác sĩ Trần Huy Thọ cũng nói thêm về tình hình của Tấn Tài: "Qua theo dõi, chấn thương của Tài giờ đã ổn định rồi. Đã cắt chỉ xong, gập duỗi tốt và đi lại cũng ổn định. Tôi nghĩ Tài sẽ trở lại tập cùng đội trong vòng 6-8 tháng nữa. Hiện tại, tôi cũng đã chuẩn bị các giáo án, bài tập rất chi tiết để có thể giúp Tài hồi phục nhanh nhất, lấy lại phong độ sớm nhất. Tài có cơ địa tốt nên tôi hy vọng rằng quá trình hồi phục sẽ diễn ra suôn sẻ, thuận lợi".
Rối loạn kinh nguyệt hậu Covid-19: Có cần điều trị không?
Trận đấu với Campuchia là trận giao hữu. Ở các trận giao hữu, việc những nhà chuyên môn trên khắp thế giới thử nghiệm đội hình là việc hết sức quen thuộc. HLV Kim Sang-sik cũng thực hiện điều đó trong trận đấu với đội bóng đến từ xứ sở chùa tháp.Ngay đầu trận, ông Kim Sang-sik sắp xếp tiền vệ trung tâm Triệu Việt Hưng chơi ở vị trí hậu vệ cánh trái. Thử nghiệm này nhanh chóng… thất bại, và vị HLV người Hàn Quốc phải sớm rút Triệu Việt Hưng ra khỏi sân khi hiệp 1 mới chỉ trôi đi hơn một nửa thời gian. Phải cho đến khi hậu vệ cánh trái thực thụ là Nguyễn Văn Vĩ vào sân thay Triệu Việt Hưng, các pha lên bóng bên cánh trái của đội tuyển Việt Nam mới được thực hiện tốt hơn.Điều này đặt ra bài toán cho HLV Kim Sang-sik ở các đợt tập trung sắp tới của đội tuyển Việt Nam, đó là ông cần thêm những hậu vệ cánh trái thực thụ. Vì cho đến lúc này, trong danh sách đội tuyển chuẩn bị thi đấu với Lào tại vòng loại Asian Cup 2027 vào ngày 25.3 tới đây, vẫn chỉ có mình Nguyễn Văn Vĩ sở trường đá hậu vệ trái.Thử nghiệm tiếp theo của HLV Kim Sang-sik đó là đẩy tiền vệ Nguyễn Hai Long lên thật cao, chơi như một tiền đạo lùi. Thử nghiệm này thành công vì bản thân Hai Long là cầu thủ có kỹ thuật tốt, kỹ năng dứt điểm tốt. Vả lại, Hai Long là mẫu cầu thủ có khả năng thích cao với các vị trí khác nhau trên hàng tấn công. Chính Hai Long là tác giả của bàn thắng mở tỷ số ở phút 26 cho đội tuyển Việt Nam vào lưới Campuchia.Điều này mở ra triển vọng xây dựng hàng tấn công mới cho đội bóng trong tay vị HLV người Hàn Quốc ở những ngày về sau. Đó là việc Hai Long có thể kết hợp với bất kỳ tiền đạo thực thụ nào. Đồng thời, ông Kim Sang-sik có thể đẩy Hai Long lên hẳn tuyến đầu, tạo nên hàng tiền đạo thật đông người cho đội tuyển Việt Nam, trong trường hợp chúng ta cần tăng sức ép thật mạnh và cần ghi nhiều bàn thắng.Dù vậy, chỉ tiếc là ông Kim Sang-sik trong trận đấu với Campuchia tối qua, không có quá nhiều những sự hoán đổi vị trí sở trường của các cầu thủ mang lại thành công lớn, giống như trường hợp của Hai Long.Châu Ngọc Quang trong hiệp 2 vào sân thế chỗ cho Hoàng Đức, đóng vai trò người giữ nhịp cho lối chơi của đội tuyển Việt Nam, nhưng thất bại. Lối chơi của Châu Ngọc Quang không có sự điềm tĩnh và lạnh lùng giống Hoàng Đức. Kỹ năng che chắn bóng, kiểm soát bóng, khả năng thực hiện các đường chuyền cho những đồng đội xung quanh từ phía Châu Ngọc Quang, cũng không tốt bằng Hoàng Đức. Thành ra, sau khi Hoàng Đức rời sân ở đầu hiệp 2, lối chơi tấn công của đội tuyển Việt Nam yếu hẳn đi. Khả năng giữ nhịp ở tuyến giữa của chúng ta cũng không còn liền mạch, dễ bị đối thủ phản công và gây sức ép.Một người nữa cũng được thử nghiệm ở vị trí mới, đó là hậu vệ phải Trương Tiến Anh có lúc được đẩy cao đá như 1 tiền đạo cánh phải ở giữa hiệp 2. Tuy nhiên, khi chơi quá cao, Tiến Anh lại không quen với cảm giác phải nhận bóng trong tư thế quay lưng về khung thành đối phương, dẫn đến việc anh dễ xử lý hỏng khi bóng đến chân mình.Sau khi phát hiện ra điểm này, HLV Kim Sang-sik nhanh chóng điều chỉnh lại một lần nữa, đưa tiền đạo Đinh Thanh Bình vào sân đá tiền đạo phải, kéo Trương Tiến Anh về chơi ở vị trí hậu vệ phải quen thuộc.Như đã nói, bất kỳ sự thử nghiệm thành công hay thất bại nào cũng cho HLV Kim Sang-sik thêm trải nghiệm, có thêm những đánh giá toàn diện và chính xác hơn về những gương mặt mà ông đang có trong tay. Ông Kim Sang-sik thử nghiệm ở trận giao hữu với Campuchia là để hướng đến kết quả tốt ở trận đấu chính thức gặp đội tuyển Lào trong vòng ít ngày tới.
Người 'nạp' thêm dưỡng khí vào bầu khí quyển
Theo ông Trần Văn Quỳnh, giải bóng đá Thanh Niên Sinh viên Việt Nam sẽ thỏa mãn niềm đam mê bóng đá, có cơ hội nâng cao thể chất cho các bạn sinh viên, từ đó sẽ xây dựng tinh thần đoàn kết, nỗ lực, ý chí và tạo động lực tích cực để tăng hiệu quả trong học tập.
Sau thông tin úp mở từ CEO Tim Cook, Apple vừa chính thức trình làng bản kế nhiệm của iPad Air thế hệ thứ sáu. So với bản tiền nhiệm, iPad Air mới là bản nâng cấp lớn về thông số. Model 2025 chạy chip M3, hỗ trợ trí tuệ nhân tạo Apple Intelligence. Mặc dù không trang bị con chip hiện đại nhất (M4), Apple cho biết iPad Air mới vẫn mạnh gấp đôi bản dùng chip M1 và A14 Bionic. Trong thông tin gửi báo chí, Apple không trực tiếp so sánh sức mạnh của máy tính bảng mới với bản tiền nhiệm, ra mắt chưa đầy một năm. iPad Air mới có bốn màu gồm xám, xanh dương, tím và vàng. Người dùng có thể tùy chọn hai phiên bản kích thước màn hình 11 inch hoặc 13 inch. Cả hai dùng màn hình Retina với lớp phủ chống phản chiếu và True Tone. Riêng bản 13 inch có độ sáng 600 nit, theo công bố của Apple. Máy vẫn có các tùy chọn về kết nối Wi-Fi hoặc 5G. Các thông số kỹ thuật khác không được Apple nhắc đến nhiều. Model này gần như không quá khác biệt về ngoại hình so với bản tiền nhiệm.Tại Việt Nam, iPad Air dùng chip M3, bản 128 GB có giá khởi điểm từ 16,9 triệu đồng cho bản 11 inch. Bản 13 inch có giá từ 22,5 triệu đồng. Phiên bản đắt nhất dùng bộ nhớ 1 TB, kết nối 5G, giá 39,9 triệu đồng. Máy hỗ trợ bút Apple Pencil Pro (giá 3,5 triệu đồng) và Apple Pencil (giá 2,1 triệu đồng). Ngoài ra Apple cũng giới thiệu thêm phụ kiện cho iPad Air là Magic Keyboard. Bàn phím mới có giá từ 8,2 triệu đồng. Phụ kiện này bổ sung hàng phím chức năng và bàn di chuột được thiết kế lớn hơn.Theo The Verge, iPad Air là dòng máy tính bảng đặc thù trên thị trường. Đôi khi nó là sản phẩm hấp dẫn bậc nhất trong dòng thiết bị của Apple khi kết hợp hoàn hảo giữa giá thành và hiệu năng. Đôi khi nó lại là lựa chọn khó khăn với người dùng. Với việc nâng cấp con chip M3 nhưng không tăng giá, Apple dường như đang tìm cách giúp người mua bớt băn khoăn hơn khi chọn mua dòng iPad Air.Trong khi đó, Bloomberg cho rằng model mới là bản sửa đổi nhanh chóng của dòng Air, ra mắt chưa đầy một năm. Apple muốn tận dụng đà tăng trưởng mạnh của iPad trên thị trường. Hãng gần như không có đối thủ trong ngành máy tính bảng, do đó việc nâng cấp iPad Air chủ yếu để chạm đến nhóm khách hàng còn đang do dự.Tuy nhiên, sự ra mắt liên tục của iPad Air cũng phần nào cho thấy Apple vẫn mắc kẹt trong câu hỏi kéo dài hai thập kỷ: iPad thực sự dùng để làm gì? iPad Air vừa ra mắt trông như một bản nâng cấp mạnh mẽ, nhưng nói về trải nghiệm người dùng, không phải lúc nào nó cũng mang đến những khác biệt rõ ràng. Về ngoại hình, model này càng không nổi bật. Nhiều người thậm chí đặt câu hỏi vì sao Apple không trang bị con chip mới nhất (M4) cho iPad Air mà chỉ dừng lại chip M3? Với những người lần đầu mua iPad, đây có thể vẫn là lựa chọn khó nhưng với những người muốn nâng cấp từ một iPad đời cũ, iPad Air chạy chip M3 vẫn là bước tiến lớn về thông số kỹ thuật trong khi giá không tăng.Bom tấn được quan tâm hơn cả là MacBook Air thế hệ mới vẫn chưa được Apple giới thiệu. Laptop thế hệ mới của hãng có thể được trang bị chip M4, tương tự iPad Pro, MacBook Pro, iMac và Mac mini ra mắt trước đó. Theo giới phân tích, nếu trang bị chip M4 cho MacBook Air, Apple cho thấy họ đang ưu tiên nâng cao hiệu suất cho dòng máy tính xách tay trong bối cảnh thị trường cạnh tranh khốc liệt.
Chính thức: Năm 2023 nóng nhất lịch sử nhưng năm 2024 sẽ nóng hơn
Spa nổi tiếng với đội ngũ kỹ thuật viên chuyên nghiệp, có kỹ thuật massage đỉnh cao, tận tâm, với hơn 5 năm kinh nghiệm trong massage trị liệu. Từng cú chạm vuốt ve nhẹ nhàng, đến từng đợt ấn huyệt chuyên sâu cộng hưởng cùng tinh dầu, đá nóng, túi thảo dược ấm như kéo bạn ra khỏi mọi âu lo muộn phiền để cơ thể dần dần thả lỏng, tâm trí giải phóng và tâm hồn trở nên nhẹ nhõm hơn.Nổi bật giữa nét cổ kính của phố cổ, Herbal Spa Hội An được thiết kế hài hòa với nét đẹp Tây Bắc, mang đến không gian thư thái và yên bình đến lạ thường. Đến với Herbal Spa Hội An, bạn sẽ được thoát khỏi sự ồn ào náo nhiệt của phố thị để tận hưởng sự dễ chịu trong từng chuyển động massage và hòa mình trong bữa tiệc thư giãn cùng hương thơm và âm nhạc để tái tạo năng lượng.
Thêm một game mobile đề tài Ragnarok đổ bộ Việt Nam
Bức xúc hai thanh niên đầu trần, lái xe máy 'phóng như bay' trên cao tốc
Các chuyên gia được Công ty Nghiên cứu nghệ thuật LMI Group International ủy quyền cho biết sau khi phân tích kiểu dệt của vải, sắc tố sơn và các đặc điểm khác, bức tranh này được Vincent Van Gogh vẽ trong thời gian ông điều trị tại bệnh viện tâm thần ở miền Nam nước Pháp vào năm 1889.Bức tranh được một nhà sưu tập đồ cổ mua lại vào năm 2016, có dòng chữ "Elimar" ở góc dưới bên phải.Với kích thước 45,7 cm x 41,9 cm, các chuyên gia đã xác định bức tranh này là của Vincent Van Gogh sau quá trình thẩm định kéo dài 4 năm.Bức tranh sơn dầu trên vải là bức chân dung của một người đánh cá với bộ râu trắng, đang hút tẩu thuốc trong khi sửa lưới.Các nhà nghiên cứu cũng tìm thấy một sợi tóc được nhúng trong bức tranh và gửi đi để phân tích. Mặc dù được phát hiện là của một người đàn ông, nhưng những nỗ lực để ghép DNA của nó với con cháu của Van Gogh đã bị cản trở bởi thời gian quá lâu, LMI cho biết.Lawrence M. Shindell, Chủ tịch, Tổng giám đốc kiêm Giám đốc điều hành của LMI Group, cho biết trong một thông cáo báo chí tuần này: "Bằng cách tích hợp khoa học và công nghệ với các công cụ truyền thống của người sành sỏi, bối cảnh lịch sử, phân tích chính thức và nghiên cứu nguồn gốc, chúng tôi hướng đến mục tiêu mở rộng và điều chỉnh các nguồn lực có sẵn để xác thực nghệ thuật dựa trên đặc tính độc đáo của các tác phẩm mà chúng tôi quản lý".Dù có những phân tích thấu đáo, bức tranh này vẫn cần được Bảo tàng Van Gogh ở Amsterdam, Hà Lan xác nhận là tác phẩm của Van Gogh.Trước đó, bảo tàng đã từ chối xác nhận bức tranh này của Van Gogh khi được chủ sở hữu trước liên hệ vào tháng 12.2018.Tuy nhiên, LMI, đơn vị đã mua bức tranh vào năm 2019, tin chắc rằng đây là tranh thật."Việc phát hiện ra một bức tranh Van Gogh chưa từng được biết đến trước đây không phải là điều bất ngờ. Mọi người đều biết rằng Van Gogh từng thất lạc nhiều tác phẩm, tặng tác phẩm cho bạn bè và không đặc biệt cẩn thận với bất kỳ tác phẩm nào mà ông coi là chưa hoàn chỉnh", thông báo từ LMI.LMI cũng cho biết bức tranh "là một tác phẩm giàu cảm xúc, mang tính cá nhân sâu sắc được sáng tác trong chương cuối cùng đầy biến động trong cuộc đời của Van Gogh".Bậc thầy người Hà Lan đã vẽ khoảng 900 bức tranh trong suốt cuộc đời. Ông được cho rằng mắc chứng rối loạn lưỡng cực và rối loạn nhân cách mặc dù những căn bệnh này chưa bao giờ được chẩn đoán.Năm 2020, các nhà nghiên cứu từ Trung tâm Y tế Đại học Groningen, Hà Lan, cho biết họ tin rằng Vincent Van Gogh đã trải qua hai cơn loạn thần ngắn, được cho là mê sảng do cai rượu, sau khi nhập viện vì tự cắt tai mình bằng dao cạo vào năm 1888. Ông tự tử vào năm 1890 ở tuổi 37.
V-League gay cấn: Văn Thanh thẻ đỏ, HLV Kiatisak và CLB CAHN thua trận thứ hai liên tiếp
Chị Kim Hiếu sinh ra và lớn lên ở thị xã Phú Mỹ, Bà Rịa - Vũng Tàu, sau đó chuyển lên TP.HCM làm việc rồi lấy chồng người Mỹ. Năm 2015, chị rời Việt Nam cùng chồng sang Mỹ định cư, hiện chị có một đứa con trai và sống trong một ngôi nhà ở bang Washington.Chị Hiếu cho biết, năm nay là năm thứ 10 ăn tết tha hương. Con trai chị 9 tuổi và năm nào cũng cảm nhận được không khí tết Việt Nam. Mỗi lần con thấy mẹ gói bánh tét, trang trí nhà cửa, chuẩn bị bàn thờ tươm tất là con trai biết tết đang cận kề. Người phụ nữ chia sẻ, cũng như mọi năm, chị trang trí nhà với hoa mai, hoa đào, câu đối thư pháp… để nhà cửa có hương vị tết Việt. Chị dành tâm tư vào khu vực phòng thờ, chuẩn bị trang nghiêm và mang nét truyền thống Việt Nam. Với chị, đó cũng là nơi tạo sự ấm cúng trong gia đình, gìn giữ văn hóa, yêu thương của nhiều thế hệ."Tết Nguyên đán không phải là ngày lễ ở ở Mỹ nên tôi chỉ làm gói gọn trong gia đình, bạn bè thân thiết. Tết cũng là dịp giỗ ba nên tôi chuẩn bị thêm những món đặc trưng ngày tết ngày xưa ba thích như: thịt kho tàu, canh khổ qua, bánh tét, dưa món…", chị Hiếu chia sẻ. Người phụ nữ cũng cho hay, những năm đầu khi sang Mỹ định cư, tết rất buồn, chị rơi nước mắt vì cảm giác nhớ nhờ. Mấy năm sau, chị xem nơi này như quê hương thứ hai của mình và lập bàn thờ ba mẹ ở đây. "Tôi tâm niệm dù xa quê nhưng vẫn luôn mang quê hương bên mình, luôn nhớ ngôi nhà bản thân sinh ra và lớn lên và từng món ăn ở quê. Tết cũng là dịp nhắc nhở cho con trai tôi nhớ về nguồn cội Việt Nam, nhớ về truyền thống, ông bà tổ tiên", chị Hiếu trải lòng. Năm nay, chị tự tay viết câu đối trang trí tết, đi cắt hoa mai Mỹ về chưng, gói bánh tét và làm những món ăn tết đặc trưng. Khi làm chị sẽ giải thích cho con trai hiểu về những hoạt động này. Ngày đầu năm mới chị cho con chúc tuổi ba mẹ và gửi tiền lì xì may mắn. Sau đó gia đình đi chùa, tụ họp bạn bè ăn uống ba ngày xuân…Ông xã chị dù không phải người Việt, nhưng luôn sống chan hòa giữa văn hóa hai bên. Anh luôn ủng hộ chị gìn giữ giá trị văn hóa cho con và hăng hái tham gia các hoạt động tết cùng vợ. Anh cũng biết thắp nhang, biết phong tục lì xì và đi chùa lễ Phật… Điều đó cũng mang lại hạnh phúc cho chị trong khoảng thời gian xa quê. Ông Ross, chồng chị Hiếu tự bắc thang đóng đinh, luôn bên cạnh giúp vợ khi cần. "Việc trang trí tôi để vợ tự quyết cho đúng ý. Sau tết, tôi sẽ giúp vợ dọn dẹp, sắp xếp đồ đạc gọn gàng để năm sau dùng tiếp", người chồng bày tỏ.
kết quả.nét
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.
quay-thử-xổ-số-miền-trung-thứ-tư
