Giải pháp năng lượng cho châu Âu từ thị trấn ở Bỉ
Lamine Yamal thực hiện pha kiến tạo đẳng cấp cho tiền đạo Raphinha ghi bàn mở tỷ số 1-0 ở phút 11, trong trận Barcelona gặp Benfica ở lượt về vòng 16 đội Champions League ngày 12.3. Sau đó, ở phút 27, Lamine Yamal đã tự mình ghi một bàn thắng cực đẹp bằng pha solo ngoạn mục, khi rê bóng từ cánh phải đến rìa vòng cấm trước khi tung cú sút bằng chân trái đưa bóng đi cong vào góc lưới xa khung thành của CLB Benfica.Pha kiến tạo và bàn thắng này của Lamine Yamal giúp Barcelona dẫn tỷ số 2-1 (Otamendi gỡ 1-1 cho Benfica phút 13). Trước khi, ở cuối hiệp 1, Raphinha ghi bàn thứ 2 trong trận ấn định chiến thắng tỷ số 3-1 cho đội bóng xứ Catalan và thắng chung cuộc tỷ số 4-1 để giành vé vào tứ kết Champions League.Lamine Yamal đến nay đã ghi 3 bàn và có 3 kiến tạo trong 9 trận thi đấu tại Champions League mùa này. Tổng cộng, cầu thủ trẻ này đã ghi 12 bàn và có đến 17 kiến tạo trong 37 trận cho Barcelona trên mọi đấu trường tính đến nay. Trong đó, tại giải La Liga là 5 bàn và 11 kiến tạo, số còn lại được thực hiện ở Cúp nhà Vua và Siêu cúp Tây Ban Nha, nơi đội bóng xứ Catalan đã giành ngôi vô địch khi hạ kình địch Real Madrid với tỷ số 5-2 và Lamine Yamal là người ghi bàn mở tỷ số."Tất cả những điều này càng chứng minh, Lamine Yamal là một cầu thủ rất phi thường, xứng đáng tiếp nối sau kỷ nguyên rực rỡ của Messi và Ronaldo. Tuy nhiên, điều đáng nói hơn cả là Messi và Ronaldo ở tuổi 17 như Lamine Yamal hiện nay, họ chưa làm được điều gì đáng kể. Trong khi ở tuổi 17, Lamine Yamal nay đã đạt gần như mọi thứ", tờ AS (Tây Ban Nha) bày tỏ.Lamine Yamal cùng đội tuyển Tây Ban Nha vô địch EURO 2024, là cầu thủ trẻ xuất sắc nhất giải, ghi bàn thắng đẹp nhất và góp mặt ở đội hình tiêu biểu. Vô địch La Liga (mùa 2022 - 2023), vô địch Siêu cúp Tây Ban Nha 2025. Phá hàng loạt kỷ lục cầu thủ trẻ ghi bàn ở cấp CLB và đội tuyển, đoạt các danh hiệu cầu thủ trẻ xuất sắc nhất năm như giải thưởng Golden Boy, Kopa Trophy và là cầu thủ trẻ xuất sắc nhất của Liên đoàn Thống kê và Lịch sử Bóng đá Thế giới (IFFHS) cùng trong năm 2024.Trong năm nay và năm sau (2026), nếu Lamine Yamal cùng CLB Barcelona vô địch Champions League (ở tứ kết gặp Borussia Dortmund hoặc Lille), và vô địch World Cup 2026 cùng đội tuyển Tây Ban Nha. Anh sẽ trở thành cầu thủ độc nhất vô nhị trong lịch sử bóng đá thế giới, khi đoạt mọi danh hiệu vô địch danh giá nhất ở độ tuổi chỉ mới 18 vừa đủ để ký hợp đồng chuyên nghiệp đầu tiên trong sự nghiệp. Lamine Yamal sẽ tròn 18 tuổi vào ngày 13.7 tới đây.Theo nhà báo Fabrizio Romano, chuyên gia tin chuyển nhượng: "Trước ma thuật đầy kỳ diệu của Lamine Yamal, CLB Barcelona đang chạy đua đến mùa hè năm nay để ký một bản hợp đồng cực kỳ đặc biệt để giữ chặt viên ngọc quý của mình. Lamine Yamal cũng xác định, anh chỉ gắn bó với Barcelona. Các CLB khác như PSG muốn chiêu mộ cầu thủ quá tài năng này, coi như nên từ bỏ ý định ngay từ bây giờ".Đặt nhiều kỳ vọng vào ngày hội lớn của sinh viên cả nước
Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia cho biết: Trong 24 giờ qua (từ 5 giờ ngày 23.2 đến 5 giờ ngày 24.2 ), khu vực gồm Đà Nẵng, Phú Yên và Đắk Lắk đã có mưa to đến rất to. Đặc biệt một số nơi như: Bà Nà (Đà Nẵng) lượng mưa lên đến 377 mm, Sông Hinh (Phú Yên) 331 mm, Ea Mdoan (Đắk Lắk) 241 mm…Mô hình độ ẩm đất cho thấy một số khu vực thuộc các tỉnh thành trên đã gần bão hòa (trên 85%) hoặc đạt trạng thái bão hòa.Trong thời gian tiếp theo, khu vực các địa phương kể trên tiếp tục có mưa với lượng mưa phổ biến từ 10 - 30 mm, có nơi trên 60 mm.Cảnh báo trong 6 giờ tới, nguy cơ xảy ra lũ quét trên các sông, suối nhỏ, sạt lở đất trên sườn dốc tại các tỉnh trên, đặc biệt tại các huyện Hòa Vang (Đà Nẵng); Phú Yên gồm các địa phương Đồng Xuân, Phú Hòa, Sơn Hòa, Sông Hinh, Tây Hòà, TP.Tuy Hòa, Tuy An, TX.Đông Hòa, TX. Sông Cầu; Đắk Lắk có Ea Kar, Krông Bông, M'Đrăk.Cơ quan này cũng cảnh báo, tác động của lũ quét, sạt lở, sụt lún đất do mưa lũ làm ảnh hưởng tới quá trình di chuyển của các phương tiện giao thông; phá húy các công trình dân sinh, kinh tế gây thiệt hại cho các hoạt động sản xuất, hoạt động kinh tế xã hội. Kiến nghị các cơ quan chức năng tại địa phương lưu ý rà soát các điểm nghẽn dòng, các vị trí xung yếu trên địa bàn để có biện pháp phòng tránh, ứng phó
Phương Khánh, Ngọc Châu đẹp lộng lẫy trong show thời trang Golden Era
Thông tin chia sẻ bởi ông Phạm Hồng Thưởng, Founder thương hiệu Dược mỹ phẩm GSC tại sự kiện trao hội thảo chuyên môn với các đối tác Spa, Clinic, Chuyên gia và Bác sĩ da liễu, tổ chức ngày 19.12.2024. Được biết, cập nhật, nâng cao kiến thức và năng lực chuyên môn cùng các đối tác chuyên gia luôn được GSC đề cao, là hoạt động phát triển trọng tâm hướng đến giải pháp làm đẹp bền vững, hiệu quả cho khách hàng.Founder Phạm Hồng Thưởng từng trải qua quãng thời gian dài công tác dưới vai trò kỹ sư tại Hàn Quốc, được tiếp xúc trực tiếp với quy trình công nghệ và nhà máy sản xuất mỹ phẩm tiên tiến là tiền đề nhen nhóm niềm đam mê trong ông. Trở về Việt Nam khi đón đứa con thứ hai chào đời, niềm đam mê ấy mới thực sự được thắp lửa nhờ tình yêu và sự thấu hiểu những hy sinh và nỗi niềm của người vợ bị nám nặng sau sinh. Năm 2014, Founder quyết liệt từ bỏ vị trí Giám đốc ở một xí nghiệp để bắt đầu hành trình xây dựng thương hiệu Dược mỹ phẩm GSC. "Vào thời điểm đó, tôi nhận thấy người tiêu dùng Việt cần một thương hiệu thực sự chất lượng, kết hợp giữa thành phần tự nhiên và công nghệ hiện đại. Đó là lý do GSC tiên phong đưa công nghệ tế bào gốc từ Hàn Quốc vào sản phẩm nội địa - một bước tiến táo bạo nhưng đầy tiềm năng", ông Thưởng chia sẻ.Những năm đầu khởi nghiệp nhiều khó khăn, từ sự ngờ vực của thị trường đến áp lực cạnh tranh, GSC dần khẳng định mình nhờ kiên định với giá trị cốt lõi. Trải qua hành trình 10 năm đầu tiên, thành công lớn nhất mà thương hiệu Dược mỹ phẩm GSC gặt hái được đó chính là sự hài lòng, yêu mến của hàng triệu khách hàng, đặc biệt là sự tin tưởng của những đối tác là các chuyên gia, bác sĩ da liễu, spa, clinic trên toàn quốc. Là một trong số ít những thương hiệu Dược mỹ phẩm Việt có định hướng chiến lược và giá trị theo đuổi rõ rệt, GSC đã thiết lập mối quan hệ hợp tác bền vững với hơn hàng ngàn spa, clinic, bác sĩ da liễu và thẩm mỹ viện trên khắp cả nước. Trải qua hành trình 10 năm, thương hiệu không chỉ mang đến những giải pháp chăm sóc da bền vững cho phụ nữ Việt mà còn nỗ lực khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế, hướng tới mục tiêu trở thành thương hiệu toàn cầu.Mang theo sứ mệnh bảo vệ làn da, GSC cam kết đồng hành cùng khách hàng trong việc xây dựng lối sống lành mạnh, tự nhiên và hạnh phúc. Năm 2020, GSC vinh hạnh nhận giải thưởng "Top 10 thương hiệu mạnh ASEAN", minh chứng cho những nỗ lực không ngừng của GSC trong việc nâng tầm ngành dược mỹ phẩm Việt Nam.Trong bối cảnh thị trường mỹ phẩm liên tục biến đổi, người tiêu dùng dễ bị cuốn theo các xu hướng nhất thời, khiến làn da thiếu đi một chu trình chăm sóc ổn định và bền vững. Triết lý GSC theo đuổi tin rằng vẻ đẹp bền vững đến từ sức khỏe của làn da. Vì lẽ đó, giải pháp chăm sóc da bền vững là chiến lược cốt lõi mà GSC theo đuổi để cạnh tranh trong bối cảnh thị trường khốc liệt.Theo đuổi chiến lược này, GSC đặt ra ba nhiệm vụ lớn: 1. Đầu tư nghiên cứu và phát triển sản phẩm dựa trên triết lý sức khỏe làn da2. Liên tục nâng cao chất lượng đào tạo, nâng cao chuyên môn da liễu cho nhân sự, đối tác và đặc biệt là nâng cao hiệu quả dịch vụ tại các spa, clinic thành viên.3. Xây dựng cộng đồng chăm sóc da bền vững, với trọng tâm là sự hiệu quả, tối giản, lành mạnh và hạnh phúc.Chúng tôi không chỉ sản xuất mỹ phẩm mà còn lan tỏa triết lý chăm sóc da từ gốc, vì vẻ đẹp bền vững không chỉ là làn da khỏe mạnh mà còn là hạnh phúc lâu dài của mỗi khách hàng", ông Thưởng khẳng định.Với cam kết giữ vững giá trị cốt lõi, GSC tự tin tiếp tục hành trình tiên phong trong lĩnh vực dược mỹ phẩm, góp phần nâng tầm ngành làm đẹp Việt Nam trên bản đồ quốc tế.
Chiều 20.3, Đoàn Thanh niên các cơ quan Đảng T.Ư đã tổ chức Lễ ra mắt Ban Chấp hành Đoàn các cơ quan Đảng T.Ư, giai đoạn 2025 - 2027 và phát động thi đua chào mừng Đại hội Đảng bộ các cấp, Đại hội đại biểu Đảng bộ các cơ quan Đảng T.Ư lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030, tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng và kỷ niệm 94 năm Ngày thành lập Đoàn TNCS Hồ Chí Minh (26.3.1931 - 26.3.2025).Tham dự chương trình có anh Nguyễn Tường Lâm, Bí thư T.Ư Đoàn, Chủ tịch T.Ư Hội Liên hiệp thanh niên Việt Nam.Trước đó, Bí thư thứ nhất T.Ư Đoàn đã ký quyết định về việc thành lập Đoàn TNCS Hồ Chí Minh các cơ quan Đảng T.Ư, là 1 trong 13 tổ chức Đoàn trực thuộc các cơ quan Đảng T.Ư.T.Ư Đoàn cũng có quyết định chỉ định Ban Chấp hành Đoàn Thanh niên các cơ quan Đảng T.Ư giai đoạn 2025 - 2027 gồm 17 nhân sự; chỉ định Ban Thường vụ Đoàn Thanh niên các cơ quan Đảng T.Ư giai đoạn 2025 - 2027 gồm 5 nhân sự.Chị Trần Thị Ngọc Quỳnh (nguyên Phó bí thư Đoàn Khối Doanh nghiệp T.Ư) được chỉ định giữ chức Bí thư Đoàn TNCS Hồ Chí Minh các cơ quan Đảng T.Ư giai đoạn 2025 - 2027; Phó bí thư là anh Nguyễn Xuân Khôi.Chị Trần Thị Ngọc Quỳnh, sinh năm 1986, quê Phú Thọ. Trình độ chuyên môn: cử nhân luật, cử nhân ngôn ngữ Anh.Chị Trần Thị Ngọc Quỳnh từng làm cán bộ Đoàn chuyên trách Đoàn Thanh niên Đường sắt Việt Nam, chuyên viên Văn phòng Đoàn Khối Doanh nghiệp T.Ư; Phó trưởng ban, Trưởng ban Phong trào Thanh niên Đoàn Khối Doanh nghiệp T.Ư.Từ tháng 6.2021 - 2.2025, chị Trần Thị Ngọc Quỳnh là Phó bí thư thường trực, Chủ nhiệm Ủy ban kiểm tra Đoàn Khối Doanh nghiệp T.Ư. Từ tháng 3.2025, chị Quỳnh được chỉ định làm Bí thư Đoàn các cơ quan Đảng T.Ư.Dịp này, Ban Thường vụ Đoàn các cơ quan Đảng T.Ư cũng tổ chức chương trình Phát động thi đua chào mừng Đại hội Đảng bộ các cấp, Đại hội đại biểu Đảng bộ các cơ quan Đảng T.Ư lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030, tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng và kỷ niệm 94 năm ngày thành lập Đoàn TNCS Hồ Chí Minh (26.3.1931 - 26.3.2025).Với chủ đề "Tuổi trẻ các cơ quan Đảng T.Ư đoàn kết, sáng tạo, trách nhiệm, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác chuyên môn, nghiệp vụ", Ban Thường vụ Đoàn các cơ quan Đảng T.Ư đã đưa ra những nội dung quan trọng trong phong trào thi đua.Phát biểu tại chương trình, chị Trần Thị Ngọc Quỳnh cho biết, ngày 18.2.2025, Ban Thường vụ T.Ư Đoàn ban hành Quyết định về việc thành lập Đoàn TNCS Hồ Chí Minh các cơ quan Đảng T.Ư, đánh dấu sự ra đời của một tổ chức đoàn, nơi tập hợp, phát huy sức trẻ, phát triển năng lực của đoàn viên thanh niên tại 13 tổ chức Đoàn thuộc các cơ quan Đảng T.Ư, cơ quan tư pháp T.Ư và Văn phòng Chủ tịch nước. "Dù mới được thành lập nhưng kế thừa và phát huy truyền thống của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh và truyền thống đoàn kết, năng động, sáng tạo của đội ngũ cán bộ đoàn, đoàn viên thanh niên các cơ quan Đảng T.Ư sẽ quyết tâm vượt khó để hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao", chị Quỳnh nói.Theo chị Quỳnh, đợt thi đua là hoạt động nhằm tạo không khí thi đua sôi nổi, thiết thực trong tuổi trẻ các cơ quan Đảng T.Ư; khơi dậy niềm tự hào về truyền thống vẻ vang của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trong mỗi đoàn viên, thanh niên các cơ quan Đảng T.Ư.Chương trình cũng góp phần phát huy tinh thần xung kích, sáng tạo, tình nguyện của đoàn viên, thanh niên trong tham gia phát triển kinh tế - xã hội; thực hiện các công trình, phần việc thanh niên góp phần hoàn thành nhiệm vụ chính trị, nhiệm vụ chuyên môn của cơ quan, đơn vị.
Xúc động áo xanh tình nguyện đội nắng cõng thí sinh gãy chân đi thi
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.
