ku nét

Quốc gia đầu tiên tiêu thụ ô tô điện chiếm 80% lượng xe mới trong năm 2022

Khám phá văn hóa ẩm thực bản địa Sài Gòn từ rừng ngập mặn Cần Giờ

"Ly hôn là điều vô cùng đau đớn và tôi không bao giờ mong điều đó xảy ra với bất kỳ gia đình nào", Melinda Gates nói trong bài phỏng vấn với tạp chí Elle được đăng tải vào ngày 17.3 vừa qua.Nữ tỉ phú, nhà hoạt động vì quyền phụ nữ và là một trong những nhà từ thiện nổi bật nhất thế giới, tiết lộ rằng việc đệ đơn ly hôn là một trong những quyết định "khó khăn nhất" nhưng cũng "quan trọng nhất" mà bà từng thực hiện. Tuy nhiên, ở tuổi 61, Melinda Gates vẫn giữ vững niềm tin vào một tương lai tươi sáng."Khi ai đó hỏi tôi muốn được nhìn nhận thế nào trong 5 năm tới, câu trả lời là: Tôi đang thực sự hạnh phúc và rực rỡ ở phía bên kia của cuộc ly hôn", Melinda Gates bày tỏ.Melinda Gates gặp Bill Gates lần đầu tiên vào năm 1987, ngay sau khi bà gia nhập Microsoft với vai trò quản lý sản phẩm. Giờ đây, bà cho biết khoảng thời gian dành cho riêng mình là điều thật tuyệt vời, đồng thời bà cũng cảm thấy hài lòng khi có thể tự đưa ra những quyết định kinh doanh độc lập. "Một người phụ nữ cần được có tiếng nói đầy đủ và toàn quyền quyết định trong mọi việc. Và thật tốt khi tôi có được điều đó", bà khẳng định.Hiện tại, Melinda Gates cũng đã bắt đầu một chương mới trong chuyện tình cảm. Vào tháng 10.2024, bà công khai xuất hiện cùng bạn trai mới - doanh nhân Philip Vaughn - trong một buổi hẹn hò tại TP.New York (Mỹ).Được biết, Philip Vaughn từng làm việc tại Microsoft gần 9 năm và hiện là người sáng lập kiêm chủ tịch Tavour - một dịch vụ giao bia thủ công.Trong khi đó, Bill Gates cũng đã có người mới. Ông đang hẹn hò với Paula Hurd - vợ góa của cựu CEO Oracle - Mark Hurd suốt hơn 2 năm qua.Trong một cuộc phỏng vấn với Gayle King trong chương trình CBS Mornings năm 2022, Melinda Gates tiết lộ nguyên nhân tan vỡ hôn nhân đến từ nhiều yếu tố, bao gồm cả vấn đề niềm tin sau những cáo buộc ngoại tình của Bill Gates cũng như mối quan hệ của ông với tỉ phú phạm tội tình dục Jeffrey Epstein."Tôi không thích việc Bill gặp gỡ Jeffrey Epstein. Tôi đã nói rõ điều đó với ông ấy. Jeffrey Epstein là hiện thân của sự tà ác. Ông ta là một kẻ ghê tởm. Trái tim tôi tan vỡ khi nghĩ về những nạn nhân của ông ta", nữ doanh nhân sinh năm 1964 chia sẻ.

Tử vi hằng ngày - Xem tử vi vui 12 con giáp ngày 19.3.2024

Trưa 24.1, đại diện Cục CSGT Bộ Công an cho biết, Đội CSGT đường bộ cao tốc số 1 (thuộc Cục CSGT) vừa bàn giao hồ sơ liên quan đến vụ tài xế xe con tạt đầu, chèn ép xe khách trên đường cao tốc sang cơ quan điều tra để làm rõ, xử lý theo thẩm quyền.Trước đó, trưa 22.1 mạng xã hội xuất hiện thông tin ô tô con mang biển số 30L - 561.XX có hành vi tạt đầu, lạng lách, chèn ép nhiều lần trước đầu xe khách mang biển số 24H - 022.XX với quãng đường gần 1 km trên cao tốc Nội Bài - Lào Cai, đoạn qua địa bàn H.Sóc Sơn (Hà Nội).Đáng chú ý, làn đường xảy ra sự việc cho phép chạy tối đa 100 km/h nên hành động của lái xe con là rất nguy hiểm.Ngày 23.1, Đội CSGT đường bộ cao tốc số 1 đã mời 2 lái xe lên làm việc. Trong đó lái xe khách là ông N.V.K (43 tuổi, trú H.Bảo Thắng, Lào Cai) và lái xe con là anh N.H.T (24 tuổi, trú H.Yên Sơn, Tuyên Quang).Tại trụ sở công an, lái xe khách cho biết trước đó không quen biết và không có mâu thuẫn với tài xế ô tô con. Thời điểm xảy ra sự việc trên xe khách này có 33 hành khách. Sự việc xảy ra khiến nhiều người hoang mang, lo sợ.Trong khi đó, tài xế xe con trình bày trong quá trình đi trên đường cao tốc, xe khách vượt lên và va chạm vào gương xe của mình nhưng lái xe khách không dừng lại mà vẫn tiếp tục di chuyển. Do bức xúc, anh T. đã vượt lên, tạt đầu xe khách nhiều lần trên đoạn đường gần 1 km để yêu cầu ô tô này dừng lại. Đỉnh điểm, anh T. đã lái ô tô con chặn đầu xe khách giữa đường cao tốc.

chuyến tàu sinh tử bilutv

Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.

quay-thử-xổ-số-miền-trung-thứ-tư